تاثیرات مصرف بیش از حد سموم بر سلامتی
فرشید شبانی در خصوص استفاده از سموم و کودهای شیمیایی در کشاورزی، اظهار کرد: استفاده از کود و آفت‌کش‌های شیمیایی در محصولات کشاورزی یک امر اجتناب ناپذیر محسوب می‌شود و در تمامی دنیا نیز این مواد مورد استفاده قرار می‌گیرند، به‌گونه‌ای که در دنیا متوسط مصرف سموم آفت‌کش ۱.۴ کیلوگرم ماده موثر در هکتار است، در صورتیکه این میزان در ایران حدود ۸۰۰ گرم بوده، همچنین در چهارمحال و بختیاری نیز ۱۸۰ گرم ماده موثر در هکتار مصرف می‌شود.
مدیر حفظ نباتات جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری افزود: بنابراین در ایران مصرف سموم شیمیایی نسبت به سایر نواحی موجود در دنیا کمتر است، اما نکته قابل توجه این موضوع بوده که مصرف سموم شیمیایی در کشاورزی ضروری محسوب می‌شود، زیرا در صورت استفاده نکردن از سموم شیمیایی تولیدات کشاورزی نیز کاهش پیدا می‌کند و آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز منجر به نابودی محصولات کشاورزی می‌شوند، در نتیجه امنیت غذایی با مشکل روبرو خواهد شد، استفاده از سموم آفت‌کش یکی از اصول حفظ امنیت غذایی هر کشوری است.
وی ادامه داد: باوجود اینکه استفاده از سموم آفت‌کش در کشاورزی امری ضروری است، اما استفاده از این سموم دارای اندازه مشخص بوده که باید رعایت شود، این حد و حدود براساس حداکثر باقیمانده مجاز هر سم روی هر محصولی تعریف می‌شود و در هر کشوری دارای میزان استاندارد مشخصی است و این حد مجاز بر اساس فرهنگ تولید و مصرف محصول همچنین نوع مدیریت موجود در آن کشور مشخص می‌شود.
شبانی عنوان کرد: در ایران نیز میزان مجاز برای باقیمانده موادشیمیایی بر محصولات کشاورزی بر اساس حدمجاز تعیین شده در کشورهای اروپایی در نظر گرفته شده است، بنابراین می‌توان گفت این میزان در ایران یکی از سخت‌گیرانه‌ترین میزان‌های تعیین شده در دنیا بوده، زمانیکه محصولات کشاورزی برداشت می‌شوند، میزان باقیمانده ماده شیمیایی مانند انواع سموم و کودهای موجود بر محصول باید کمتر ازمیزان حدمجاز در نظرگرفته شده باشد.
مدیر حفظ نباتات جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری اضافه کرد: در صورتیکه میزان موادشیمیایی مصرفی برای کشت محصولات کشاورزی بیش از حد مجاز باشد، محصولی ناسالم تولید می‌شود و احتمال دارد در بلندمدت اثرات منفی بر سلامت مصرف‌کننده داشته باشد، برای مثال نیترات به‌عنوان یک ماده سرطان‌زا شناخته شده است و مصرف بیش از حدمجاز از این ماده در محصولات کشاورزی در مدت زمان طولانی می‌تواند منجر به ایجاد سرطان در افراد شود، البته نکته قابل توجه این است که در صورتیکه میزان ماده شیمیایی مصرف شده تفاوتی قابل ملاحظه با حدمجاز داشته باشد مشکلاتی را در پی دارد برای مثال زمانی که حدود پنج برابر بیشتر از حدمجاز استفاده شوند، اما تفاوت‌های ناچیز مانند ۱۵ درصد مشکلی برای سلامت مصرف‌کنندگان در پی ندارد.
وی یادآور شد: مصرف بیش از حد سموم و کودهای شیمیایی تاثیر منفی بر کیفیت محصولات کشاورزی ندارد و تنها ممکن است در بلندمدت سلامت مصرف‌کنندگان را تحت تاثیر قرار دهد.
شبانی تصریح کرد: پس از مصرف آفت‌کش‌ها میزانی از آن‌ها تبخیر شده و وارد جو می‌شوند، اما درصدی از آن‌ها نیز وارد خاک می‌شوند که این میزان تاثیری بر بافت خاک ندارند، هرچه میزان مواد آلی خاک بیشتر باشد جذب سموم و از کار افتادن آن‌ها با سرعت بیشتری رخ می‌دهد، یعنی موادآلی خاک منجر به تجزیه سموم می‌شوند، در نتیجه این سموم وارد آب‌های زیرزمینی نخواهند شد، بنابراین تنها اثر منفی سموم برای محیط زیست تاثیر احتمال آن‌ها بر آب‌های زیرزمینی است و تاثیری بر بافت خاک ندارند که البته تاثیر آن‌ها بر آب‌های زیرزمینی نیز باتوجه به میزان مواد آلی خاک و امکان تجزیه سموم شیمیایی کاهش پیدا می‌کند.
مدیر حفظ نباتات جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری بیان کرد: برخی کودهای شیمیایی ممکن است بر کیفیت خاک نیز تاثیر منفی داشته باشند، اما بر اساس تحقیقات انجام شده خاک موجود در استان از نظر میزان عناصر غذایی مانند نیتروژن، ازت، فسفر و پتاسیم فقیر است، بنابراین مصرف کودهای شیمیایی نیز درحال حاضر ضرری برای بافت خاک ندارد.
وی اضافه کرد: نکته‌ای که در کاشت محصولات کشاورزی باید مورد توجه قرار بگیرد این است که سم‌پاشی زمانی انجام شود که تا زمان برداشت محصول فاصله مناسبی وجود داشته باشد، این فاصله زمانی باتوجه به محصول و نوع سم متفاوت بوده و لازم است کشاورزان و باغداران این فاصله زمانی را در نظر داشته و رعایت کنند، همچنین استفاده به میزان دوز توصیه شده برای هر سم نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
شبانی با اشاره به مشکل ایجاد شده در صادرات فلفل دلمه‌ای به کشور روسیه، خاطرنشان کرد: محصولات گلخانه‌ای دارای شرایط مساعد برای رشد آفات و بیماری‌ها هستند، به همین دلیل برخی گلخانه‌داران فاصله زمانی بین سم‌پاشی و برداشت محصول را رعایت نمی‌کنند، همچنین برخی سموم در کشور روسیه به ثبت نرسیده، اما در ایران ثبت شده است و مصرف آن‌ها برای محصول فلفل دلمه‌ای مشکل ندارد، بنابراین استفاده از آن‌ها در کشور روسیه برای این محصول مجاز نیست و از سمت کشور روسیه لیست این سموم به ایران اعلام نشده است و به همین دلیل این مشکل ایجاد شده که درحال حاضر این سموم مشخص شده و به گلخانه‌داران اعلام شده تا افرادی که قصد صادرات محصول خود به کشور روسیه را دارند از این سموم برای فلفل دلمه‌ای استفاده نکنند.
