آلودگی هوا چه تاثیری بر سلامت روان دارد؟
مهدی عسکری‌پور درباره اثرات آلودگی هوا بر سلامت روان اظهار داشت: آلودگی هوا بر سلامت جسمی، روحی - روانی و شخصیتی اثرگذار است.
وی تصریح کرد: براساس نتایج پژوهش‌های پزشکی، آلودگی هوا می‌تواند موجب افزایش اضطراب، استرس، خشونت و پرخاشگری، کاهش توان فکری، یادگیری و تمرکز، افسردگی و برخی اختلالات روان‌تنی و ذهنی شود.
عسکری‌پور ادامه داد: این آلودگی همچنین آسیب‌های جسمی ناشی از روان‌تنی را افزایش داده و به طور مستقیم سبب آسیب‌های مغزی و کاهش عملکرد مغز خواهد شد.
این روان‌درمانگر خاطرنشان کرد: برخی از آسیب‌های روحی نظیر خشونت و پرخاشگری همچنین سازگاری با محیط اجتماعی را کاهش داده و سبب واکنش‌های آنی (فوری) در برابر محرک‌های محیطی خواهد شد.
وی با بیان اینکه تربیت خانوادگی و ژنتیک نیز در این رابطه موثر است، افزود: آلودگی هوا تاب‌آوری اجتماعی در برابر فشارهای محیطی را کاهش داده و بنابراین پرخاشگری را رواج می‌دهد. یکی از مهمترین چالش‌های جوامع صنعتی نیز مصائب ناشی از آلودگی هواست که خانه‌نشینی و... را به دنبال خواهد داشت.
وی اضافه کرد: افزایش زودرنجی هم به عنوان یکی دیگر از تبعات مخرب آلودگی هوا که گاه سبب «خودبیماری انگاری» می‌شود، بروز رفتارهای وسواس‌گونه را به دنبال خواهد داشت.
وی در خصوص «خودبیماری انگاری» توضیح داد: در حقیقت این اختلال به ترس روانی بیمار که باعث بروز رفتارهای وسواس‌گونه می‌شود، تعبیر شده و شخص دائما احساس می‌کند که بیمار است. مدام به پزشک مراجعه کرده و در صدد ارزیابی و آزمایش سلامت بدنی بوده و این مساله خود آسیب‌های روحی و روانی را تشدید می‌کند.
(خودبیمارانگاری یا هیپوکندریا در اصطلاح روان‌شناسی و روان‌پزشکی برای شخصی به کار می‌رود که علیرغم برخورداری از سلامت بدنی خود را بیمار می‌داند.)
این روانشناس یادآور شد: براساس برخی تحقیقات، آلودگی هوا اختلالات عصبی شنوایی همچون کاهش شنوایی حسی حرکتی، اختلالات یادگیری و حتی علائم اوتیسم و بیش فعالی (در کودکان) را هم به دنبال داشته است.
عسکری‌پور گفت: این آلودگی همچنین با تاثیر مستقیم بر سیستم عصبی مرکزی کاهش اعتماد به نفس، رفتارهای غیرسازگارانه، زوال عقل و فراموشی، آلزایمر و پارکینسون را سبب شده و هر یک از این آسیب‌ها می‌تواند خلق وخوی افسرده را افزایش دهد.
این استاد دانشگاه افزود: تنفس ذرات آلوده در هوا و مشاهده آسمان آبی تیره نیز سبب خلق افسرده و تشدید احساس غم و اندوه می‌شود. ارتباطات اجتماعی کاهش و حضور در اجتماعات کمرنگ می‌شود. تنش، بی‌قراری، نگرانی افزایش و سطح کیفی زندگی و احساس رضایت نیز تضعیف شده و هر یک از این مولفه‌ها سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
به گفته وی، تشدید خستگی ذهنی و فکری، کاهش سطح اکسیژن به مغز و بدن، تصمیم‌گیری‌های آنی و رفتارهای تکانشی نیز از دیگر تبعات این آلودگی هوا محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: استرس ناشی از آلودگی هوا هم بیماری‌های جسمی و روانی را سرعت می‌بخشد. احساس درماندگی و ناکامی را تقویت کرده و با تشدید اضطراب، به عنوان پایه‌گذار اختلالات روانی، رضایت از زندگی را تضعیف می‌کند.
آلودگی هوا و اختلال رشد مغز کودکان
عسکری‌پور یادآور شد: رشد مغز کودکان نیز در اثر تنفس این ذرات آلوده (در صورت تداوم) با اختلال مواجه شده و این اختلال می‌تواند بهره هوشی کودکان را کاهش دهد. همچنین برخی از اختلالات روحی - روانی نظیر ضعف عصبی، بیش فعالی، رفتارهای پرخاشگرانه و ضعف در برقراری ارتباطات در کودکان هم ناشی از این آلودگی هواست.
این مدرس تاکید کرد: برخی از عوارض جسمانی آلودگی هوا همچون حملات تنفسی، مشکلات ریوی، آسم، تنگی نفس نیز سلامت روان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. در حقیقت هر یک از عوارض جسمانی خلق بیمار را تنگ و روحیه افسرده را سبب می‌شود.
براساس منابع رسمی، آلودگی هوا سالانه جان هفت میلیون نفر را در دنیا می‌گیرد که به طور خاص مربوط به آسم، برونشیت، تنگی نفس، سکته قلبی، و آلرژی‌های مختلف تنفسی است.
