از دین سوء استفاده شده است

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: در دومین نشست وي‍ژه بنیاد باران که در جهت تبیین مفاهیم نظری اصلاحات با حضور رئیس و اعضای بنیاد باران و شمار زیادی از ، فعالان سیاسی، جمعی از روحانیون، استادان، محققان، روشنفکران، هنرمندان و روزنامه‌نگاران در محل دایره‌المعارف اسلامی‌برگزار شد، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی‌به ادامه بحث خود پیرامون این موضوع پرداخت. 

به گزارش سرویس سیاسی آفتاب، حجت‌الاسلام و المسلمین سیدمحمد خاتمی‌در این جلسه با اشاره به برخی اشکالات و نگرانی‌هایی که در خصوص ورود دین به عرصه اجتماعی زندگی انسانها همواره مطرح شده است، اظهار داشت: «دین مورد سوءاستفاده قرار گرفته و این سوءاستفاده يا از جهل و تعصب و ظاهربینی و عادت‌زدگی کسانی بوده است که ادعای متولی‌گری دین را داشته‌اند و یا ناشی از خو و روش و منش خودکامگان مستبدی بوده است که از دین برای تحکیم استیلا و سلطه خود سوءاستفاده کرده‌اند. این سوء استفاده ها وجود داشته است، اما من می‌خواهم بگویم که این مساله هیچ ربطی به حقیقت و جوهر دین ندارد، بلکه از دین سوء استفاده شده است».

رئیس بنیاد باران ادامه داد: «به نظر ما که هم اکنون درباره اصلاحات صحبت می‌کنیم، دین خواستار به کارگیری خرد در همه عرصه‌ها است و پاسدار کرامت انسان و حقوق اساسی اوست. دین به تحول پذیری ذهن و زندگی انسان بر بستر تاریخ اذعان دارد و به تاثیر زمان و مکان در درک و تامین نیازهای تحول یابنده انسان اعتراف می‌کند و همه اینها با نگاه منصفانه نسبت به متن دین قابل استنباط و درک است». 

خاتمی ‌با اشاره به اینکه «انقلاب اسلامی‌یکی از فرازهای بلند حركت یک قرن گذشته است که با پیشنهاد جمهوری اسلامی‌به جای استبداد وابسته تحقیر کننده والايی خود را نشان داد»، تصریح کرد: «این پیشنهاد یک اتفاق ساده نیست و برای خوش آمدن این و آن و یا خدای نخواسته فریب افکار عمومی‌مطرح نشده است، بلکه این پیشنهاد دقیقا پاسخگوی خواست تاریخی جامعه ماست». 

رئیس موسسه بين المللی گفتگوی فرهنگها و تمدنها، یادآور شد: «خواست و آرمان شتاب گیرنده‌ای که صاحبان این انقلاب، یعنی مردم داشته‌اند و نشانه تدبیر و درایت رهبری انقلاب است که مانند خود مردم ، جز یک نظام مردمسالار را بر نمی‌تابید».
 
رئیس جمهور سابق کشورمان همچنین با اشاره به اینکه دو مقوله مهم «عدالت» و «اخلاق» در دین نقش محوری دارند و مردمسالاری سازگار با دین، از دل این مقولات بیرون می‌آيد، بر اهمیت نقش عدالت اقتصادی که روشن ترین و بارزترین وجه بی عدالتی و یا عدالت را نمایان می‌کند، تاکید کرد. 

خاتمی‌در عین حال اظهار داشت: «اما بسیار جفاست که عدالت الهی و جوهری دین خدا را در عدالت اقتصادی و آن هم اقتصاد صدقه‌ای که بعضی از حکومتها به بهانه تامین این عدالت، همه آزادی‌ها و حق را از مردم می‌گرفتند و حرمتها را می‌شکستند، به بهانه اینکه لقمه نانی به مردم بدهند که آن را نیز نمی‌توانستند بدهند، خلاصه کنیم». 

رئیس بنیاد باران، یادآور شد که «عدالت خیلی وسیع تر از عدالت اقتصادی است و حقوقی که انسان دارد و به او باید داده شود تا عدالت تامین شود بسیار بالاتر از حقوق اقتصادی یک انسان است که دارد و باید تامین شود».
 
وی همچنین با تاکید بر اینکه «اخلاق از محورهای مهم دعوت انبیاست»، اظهار داشت: « جامعه‌ای اخلاقی است که منش و روش افرادش ناشی از بصیرت، انتخاب و اراده آزاد آنها باشد. هرجا اجباآر و تحکم بود، در آنجا اخلاق نیست. در جامعه‌ای که جباریت بر او حاکم است، نشانی از اخلاق در آن نمی‌توان یافت. اخلاق تنها در جامعه‌ای خواهد بود که رفتار و روش و منش همه افراد –اعم از حاکمان و مردم- ناشی از رضایت باشد و همانطور که گفتم، رضایت از پایه های مهم مردمسالاری است». 

خاتمی‌ در بخش دیگری از صحبتهای خود گفت: «اصلاحات در مقام عمل و برای تحقق اين نگاه كه از عدالت و اخلاق مردم سالاری بيرون می‌آيد و عدالت و اخلاق بايد در عرصه قوانين و مقررات متجلی باشد هيچ تنگنايی وجود ندارد. اگر ما فقط در این مرحله که می‌خواهیم ساز و کارها را مشخص کنیم، به بیانات و دیدگاههای راهگشای امام(ره) اکتفا کنیم که متاسفانه مورد بی مهری قرار گرفته است، بسیاری از تنگناهای عملی مرتفع خواهد شد و ما می‌توانیم صاحب مقرراتی باشیم که بگوییم عادلانه، انسانی و فراگیر است». 

وی تصریح کرد: «نظرات امام(ره) در زمینه اجتهاد کارساز اسلامی، تاثیر زمان و مکان در این اجتهاد، لزوم بهره گیری از دستاوردهای تمدن بشری، لزوم توسعه و پیشرفت همه جانبه جامعه، تامین عدالت اقتصادی و اجتماعی، آزادی برای همه، نقش مصلحت در راهبردن نظام ، جایگاهی که خرد، آگاهی و کارشناسی انسان عاقل در تشخیص مصلحت دارد و مسائلی نظیر آنها به حد کافی به ما کمک می‌کند که برخوردار از نظامی‌باشیم که مقررات و ضوابط آن عادلانه، اخلاقی، منصفانه و انسانی، آنگونه که درخور شان یک جامعه پیشرفته است، باشد». 

رئیس دولت اصلاحات ادامه داد: «اصلاحات اگر سخنی دارد این است که آیا ما در این مسیر حرکت می‌کنیم و یا نمی‌کنیم؟ و اگر حرکت نمی‌کنیم، اشکال کار کجاست؟ چگونه می‌توان این اشکالات را رفع کرد؟» 

سیدمحمد خاتمی‌تاکید کرد: «علاوه براین، حضور انبوهی از نیروهای مومن، عالم، آگاه، روشن بین و زمان شناس در حوزه ها و دانشگاهها و بخصوص حوزه های علمیه ما پشتوانه های بسیار مستحکمی ‌برای اصلاحات و عرضه نظرات قوانینی است که در چارچوب آن یک جامعه انسانی عادلانه و برخوردار خواهیم داشت. از رسالت‌های اصلاحات زمینه‌سازی برای بروز این نیرو تاثیرگذاری آن در عرصه حیات اجتماعی است». 

خاتمی ‌در بخش پایانی صحبت‌های تصریح کرد:«آنچه که مراد من از مردمسالاری است و معتقدم جنبش اصلاحات بر آن پا می‌فشارد و بايد بفشارد. چند پایه، قوام و مقوم دارد که اگر آنها بودند، مردمسالاری هست و اگر آنها نبودند، مردمسالاری هم نیست؛ یکی اینکه در مردمسالاری قدرت متمرکز كه ندارد و محور نظم اجتماعی است اگر مهار نشود، بالاترین فسادهارا به وجود می‌آورد، برآمده از رای و رضایت مردم و پاسخگو در مقابل آنان است. دوم اینکه مردم به عنوان قدرت منتشر که قدرت متمرکز نمایندگی از آنها را دارد، همواره ناظر بر رفتار و کارکرد قدرت متمرکز اند و از او مسئولیت می‌خواهند. سوم؛ می‌توان قدرت را بدون توسل به زور جابجا کرد».
 
سید محمد خاتمی ‌با بیان اینکه «می‌توان مقومات دیگری را هم برای مردمسالاری پیدا کرد»، گفت: «با این حال من فکر می‌کنم، سه محور مهم اینها بود که البته لوازمی‌هم دارد و بدون تحقق آنها این هدف اصلا محقق نمی‌شود. لوازم آن عبارتند از: آزادی اندیشه، آزادی بیان، آزادی اجتماعات و بخصوص آزادی انتقاد از قدرت متمرکز بدون اینکه هزینه‌ای داشته باشد».

گفتنی است؛ سومین و آخرین جلسه تبیین مبانی نظری اصلاحاات در روز سه شنبه 12 آذر ماه برگزارخواهد شد.