گره ترافیک زیر باران تهران کور شد
آفتاب: ترافیک، دود، ازدحام، چاله‌های بزرگ پر از لجن و آب و گاهی پاشیده شدن به سوی رهگذران و ناراحتی منتظران خیس شده تاکسی و اتوبوس در شهر مملو از اتومبیل تهران، زیبایی بارش باران آنهم در اواخر سالی که خشکی بر آن غلبه داشت را از نظر برخی پنهان کرد.
ترافیک تهران روز یکشنبه همراه با بارش شدید باران در حالی خیابان و بزرگراه‌های اصلی را قفل کرد که در چند روز گذشته تا اندازه‌ای از بار آن کاسته شده بود.
گزارش خبرنگار اجتماعی آفتاب از نقاط مختلف از شرق تا غرب پایتخت در همین روز حکایت از آن داشت که ترافیک سنگین در بزرگراه‌های شهید همت، شهید حکیم و امتداد آن تا رسالت و صدر که مهمترین کمربند‌های اتصالی شرق و غرب تهران محسوب می‌شوند در ساعات پیک و تا پاسی از شب ادامه داشت. بارش باران، برخورد خودرها با یکدیگر به دلیل لغزندگی جاده و همچنین نقص فنی از مهمترین دلایل ترافیک در این بزرگراه‌ها محسوب می‌شد.
همچنین ترافیک سنگین در بزرگراه مدرس از مرکز شهر تا بزرگراه شهید چمران در هر دو سو و بزرگراه چمران از شمال تا خیابان اوین در همین ساعات گزارش شد.
بزرگراه یادگار امام از جنوب تا شمال به خصوص در محدوده شهرک غرب و بسیاری از خیابان‌های بزرگ و پر تردد همچون خیابان ولیعصر(عج) و دکتر شریعتی و معابر و میدان‌های اصلی نیز به دلیل بارش باران یکی از پر ترافیک‌ترین روزهای سال را تجربه کردند.
سابقه ترافیک بارانی تهران
معضل ترافیک در شهر تهران به خصوص در روزهای بارانی تا حدی جدی است که دو سال پیش شهردار تهران با صدور بخشنامه‌ای خطاب به شهرداران مناطق و مدیران زیر مجموعه‌های شهرداری ایجاد ستاد بحران ترافیک ایام بارندگی را اعلام کرد اما فعالیت این ستاد با توجه به کاهش بارندگی‌ها تقریباً متوقف شده و از آن خبری شنیده نمی‌شود.
درآمدهای نفتی زیر باران نرفت
یک کارشناس برنامه‌ریزی شهری در ارتباط با مشکل ترافیک شهر تهران می‌گوید: «ناکارآمدی شبکه حمل و نقل عمومی سال‌ها است که به کشور و مردم ضربه زده و از این مشکل تنها خودروسازان و صاحبان مشاغل مرتبط با اتومبیل بهره برده‌اند».
دکتر تورج دانشور که با آفتاب گفت و گو می‌کرد افزود: «با اینکه اقداماتی چون خرید اتوبوس در سالهای گذشته انجام شده اما با درآمدی خوبی که محل فروش نفت و افزایش قیمت آن برای کشور حاصل شد می‌توانستیم سرمایه‌گذاری مناسبی در جهت ساماندهی و تقویت شبکه حمل و نقل درون شهری به خصوص در شهر پر جمعیت تهران داشته باشیم که متاسفانه به این مسئله پر اهمیت توجه نشد».
به گفته او سرمایه‌گذاری و افزایش اعتبارات برای سرعت بخشیدن و گسترش سامانه مترو در پایتخت به دلیل وسعت آن مورد تائید کارشناسی است و نقش آن علاوه بر کاهش ترافیک و جلوگیری از اتلاف زمان مردم، در کاهش آلودگی هوا نیز انکار ناپذیر است.
این کارشناس تاکید می‌کند: «امکانات فعلی حمل و نقل شهری برای شهری به وسعت تهران کافی نیست از این رو استفاده مردم از خودروی شخصی به منظور انجام امور روزانه خود طبیعی به نظر می‌رسد چرا که همین امکانات در اکثر ساعات روز با حداکثر ظرفیت کار می‌کنند و نمی‌توانند پاسخگوی نیاز حمل و نقل جمعیت بیشتری باشند. بنابر این راهکار اصلی گسترش و تقویت سامانه حمل و نقل عمومی برنامه‌ریزی، سرمایه گذاری‌های دولتی و حرکت پله به پله به سوی تشویق بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری و فعالیت در این زمینه البته با نظارت دولت است».
دانشور به گسترش غیرمنطقی شهر تهران نیز اشاره دارد و می‌گوید: «به هر حال شهر تهران به طور غیراصولی گسترش یافته است و ساکنان آن برای دسترسی به محل کار و خدمات شهری در خلاء یک سامانه مناسب حمل و نقل از اتومبیل‌های شخصی خود استفاده می‌کنند. اما دولت قبل از هر کار باید به فکر ایجاد سامانه‌ای باشد تا مردم بتوانند بدون استفاده از خودروی خود و بدون تحمل هزینه‌های گزاف موفق به انجام فعالیت‌های روزانه خود شوند».
این متخصص برنامه‌ریزی خاطرنشان می‌کند: «در کشورهای پیشرفته قبل از احداث یک شهرک زمینه‌های حمل و نقل عمومی فراهم می‌شود حال آنکه در ایران اول شهرک‌ها را در اطراف پایتخت می‌سازند و بعد به مسائلی چون آب، برق، خدمات عمومی، حمل و نقل عمومی و سایر نیازهای آن شهرک فکر می‌کنند».
او درباره تاثیر سهمیه‌بندی بنزین در کنترل ترافیک می‌گوید: «صدور کارت سوخت نکته مثبت طرح سهمیه‌بندی بود چرا که با استفاده از آن اولاً آمار دقیقی از اتومبیل‌های کشور و میزان مصرف سوخت آنها به دست آمد که در برنامه‌ریزی مورد استفاده قرار می‌گیرد و ثانیا امکان قاچاق بنزین در کشور کاهش یافت. با این‌حال سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین در شرایطی که شبکه حمل و نقل مناسب وجود ندارد، راه حل مردم یعنی استفاده از خودروی شخصی برای رفع احتیاج خود در کمبود و نبود وسایل عمومی را از بین می‌برد و مشکلات جدی برای جامعه ایجاد می‌کند».
به گفته او اینکه بنزین گران و از محل درآمد آن برای تقویت سامانه حمل و نقل استفاده شود تنها در بیان ساده و منطقی به نظر می‌رسد ولی اجرای آن مشکلات بسیاری از نظر حمل و نقل ایجاد می‌کند.
دانشور تاکید می‌کند: «دولت پیش از آنکه درباره افزایش قیمت بنزین تصمیم‌گیری کند باید شبکه حمل و نقل شهری را به خصوص در ابر شهر تهران ساماندهی و حداقل‌ها را فراهم کند. البته این مسئله به فرض آن است که این اقدام احتمالی تنها برای کاهش ترافیک انجام شود».
او درمورد رابطه بارندگی با ترافیک شهر تهران معتقد است: «بارندگی به طور طبیعی مشکلاتی همچون آب‌گرفتگی معابر، لغزندگی، تصادفات و استفاده بیشتر از خودرو‌های شخصی ایجاد می‌کند که منجر به ترافیک شدید راه‌ها می‌شود. اما اگر شهر بزرگ تهران شبکه حمل و نقل عمومی مناسبی داشت حتی بارش باران یا برف هم باعث به وجود آمدن چنین ترافیک‌های سنگینی نمی‌شد و مردم می‌توانستند به جای ناراحتی از ترافیک، زیبایی باران و فواید آن را بهتر احساس کنند».
مترو راه گشایش گره ترافیک تهران
اما برخلاف نظر رییس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و دیدگاه دولت که مخالف سهم 30 درصدی حمل و نقل ریلی و مترو در قانون حمل‌ونقل است، کارشناسان معتقدند که گسترش مترو در شهر تهران بسیار اهمیت دارد و نمی‌توان به دلیل مشکلات طبیعی در راه گسترش مترو از آن به سادگی گذشت و یا وسایل دیگر مانند اتوبوس را در شهرهای بزرگ جایگزین مناسبی برای مترو دانست.
این کارشناسان معتقدند: «مترو نقش مهمی را در جابجایی و سفرهای متوسط و طولانی دارد و در کاهش بار ترافیک شهرهای بزرگ و ابر شهرها بسیار موثر است در حالی که اتوبوس و وسایل حمل و نقل کوچکتر در یک شبکه سالم نقش مکمل مترو را دارد و برای سفرهای درون شری کوچک و جزئی‌تر استفاده می‌شود. از این رو مهمترین و مناسب‌ترین راه برای کنترل ترافیک تهران گسترش مترو است».
دانشور می‌گوید: «در صورتی که در میزان عرضه تسهیلات حمل و نقل از جمله شبکه معابر و راه‌ها، سیستم‌های حمل و نقل همگانی، نحوه کنترل، نظارت و مدیریت و همچنین تجهیزات ترافیکی هیچگونه تغییری صورت نگیرد، باید منتظر بحرانی تر شدن وضعیت حمل و نقل و ترافیک تهران در افق سالهای 1390 تا 1405 بود».
آخرین تصمیمات ترافیکی
آخرین خبرها در مورد ترافیک تهران مربوط به معاون عمرانی وزیر کشور است که روز یکشنبه بارانی و پر ترافیک این هفته در پاسخ به سوالی در رابطه با توافقات صورت گرفته در مورد طرح جامع حمل و نقل و ترافیک شهر تهران که در حال بررسی در شورای عالی ترافیک است، توضیح داد: «این طرح با اصلاحاتی که مورد نظر وزارت کشور و شهرداری تهران است، در حال بررسی است و درباره برخی از موارد نظیر ارائه گزارش زیست محیطی به سازمان حفاظت محیط زیست و نیز رسیدن به سهم 30 درصدی حمل و نقل ریلی صحبت شده است».
علی نیکزاد ادامه داد: «قرار شد، نماینده سازمان حفاظت محیط زیست در شورای عالی ترافیک، پس از ارائه گزارش شهرداری تهران، گزارشی مکتوب را به شورای عالی ترافیک ارائه دهد که ملاک عمل ما قرار گیرد. در عین حال با توجه به تفسیر متفاوتی که در مورد 30 درصد سهم حمل و نقل ریلی بین وزارت کشور و شهرداری تهران وجود دارد، تصمیم گرفته شد که مشاور، طرح جامع شهرسازی را هم مدنظر قرار دهد».
او گفت: «در این طرح تاکید شده که مترو فقط زیرزمین حرکت نمی‌کند و باید از انواع دیگری از سیستم‌های حمل و نقل ریلی از جمله منوریل استفاده شود».
وی بیان کرد: «همچنین در نشست‌های اخیر توافق شد که در افق 1404، 30 درصد از سفرها که در آن زمان بالغ بر 5/15 تا 18 میلیون نفر است با قطار شهری انجام شود».
معاون عمرانی وزیر کشور عنوان کرد: «پیشنهاد شده است تا با اعمال مدیریت و استفاده از طرح‌هایی نظیر فشرده شدن ساعات مدارس، انجام کار پنج درصد کارمندان در منازل، اعمال محدودیت‌های ترافیکی و نیز تحقق دولت الکترونیک، سقف 18 میلیون سفر درون شهری را در سال 1404 به 9/13 میلیون سفر کاهش یابد».
وی افزود: «روز چهارشنبه جلسه شورای عالی ترافیک تشکیل و در مورد جزئیات این طرح به جمع‌بندی می‌رسیم و هفته بعد نیز نتایج را در جلسه مشترک با رییس جمهور مطرح و طرح را تصویب خواهیم کرد».
