توصیه‌های مهم برای سلامت کبد
کبد من چه‌کاری انجام می‌دهد؟ به کبد خود اهمیت و اعتبار ویژه‌ای دهید، چون کبد یکی از اندام‌های سخت‌کوش بدن است و برای بدن صد‌ها کاربرد دارد. کبد مانند ایستگاه بزرگ مرکزی قطار‌ها در یک شهر است، کبد شما هر چیزی را که می‌خورید یا می‌نوشید فراوری می‌کند. علاوه بر این، کبد می‌تواند این غذای مصرفی شما را یا ذخیره کند یا از بین ببرد.
بهترین عادت برای سالم نگه‌داشتن کبدتان چیست؟ تمرکز خود را روی تغذیه سالم قرار دهید. کبد ما اکثر مواد مغذی را ذخیره می‌کند، یعنی مهم‌ترین اندام بدن در فراوری کردن مواد مغذی است و به همین دلیل اگر غذای بد یا نامناسبی را مصرف کنیم احتمال آسیب به کبد ما افزایش می‌یابد.
بهترین رژیم غذایی برای کبد من چیست؟ سه توصیه غذایی را همواره در ذهن خود نگه‌دارید. این سه توصیه غذایی شامل جذب بخش اعظمی از پروتئین موردنیاز بدن از طریق منابع گیاهی، تمرکز روی غذا‌های طبیعی و کاهش چربی در رژیم غذایی است. بدن شما به پروتئین نیاز دارد تا وظایف خود را به‌درستی انجام دهد و از میان منابع پروتئینی غذا‌های گیاهی همچون لوبیا، حبوبات و عدس بهترین منابع پروتئینی هستند. اگرچه می‌توانید پروتئین را از طریق منابع حیوانی نیز به دست آورید، اما سعی کنید که مصرف این منابع پروتئینی را در حداقل نگه‌دارید. به‌طورکلی، توصیه می‌شود که برای جذب پروتئین موردنیاز بدن به‌جای مصرف غذا‌های فراوری‌شده یا غذا‌های سرشار از مواد شیمیایی از غذا‌هایی همچون سبزی‌ها، میوه‌ها و غلات سبوس‌دار استفاده کنید.
برای سالم نگه‌داشتن کبد چه‌کار‌های دیگری می‌توان انجام داد؟ اگرچه رژیم غذایی به‌عنوان عامل اصلی در سلامتی کبد محسوب می‌شود، اما حفظ وزن سالم از طریق کنترل میزان غذای مصرفی و تمرین منظم نیز از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چاقی با بیماری کبد چرب در ارتباط است. چاقی می‌تواند باعث زخم یا سیروز کبد و حتی سرطان کبد یا نارسایی کبد شود. اگر از اضافه‌وزن رنج می‌برید، سعی کنید که وزن فعلی خود را تا ۲۰ درصد کاهش دهید، چون همین کاهش وزن می‌تواند به میزان چشمگیری خطر آسیب کبدی را کاهش دهد.
مصرف الکل را کنار بگذارید، چون الکل می‌تواند باعث سیروز کبدی شود. کنار گذاشتن مصرف الکل می‌تواند بروز مشکل کبدی را تا سال‌ها به تاخیر بیندازد. به همین دلیل باید در مورد میزان مصرف مشروبات الکلی با پزشک خود صادق باشید تا پزشک بتواند با انجام آزمایش‌هایی وجود یا عدم وجود آسیب کبدی را در شما تشخیص دهد. علاوه بر این، سعی کنید که از مصرف بیش‌ازحد دارو‌های بدون نیاز به نسخه همچون استامینوفن خودداری کنید. استامینوفن داروی مسکنی است که اگر در یک مدت‌زمان کم مقدار زیادی از آن مصرف شود به کبد آسیب می‌رساند. در طول یک روز مصرف استامینوفن مصرف‌شده نباید از دو گرم بگذرد. یکی از کار‌های مهم دیگر در سالم نگه‌داشتن کبد این است که با خودداری از چیز‌های نامناسب خطر آسیب کبدی ناشی از هپاتیت C و هپاتیت B را کاهش دهید. از میان این چیز‌های نامناسب می‌توان به سوءمصرف مواد مخدر داخل وریدی و سوراخ کردن یا خال‌کوبی با استفاده از سوزن‌های ضدعفونی نشده اشاره کرد.
چه علائمی نشان‌دهنده عدم عملکرد یا کارایی مناسب کبد من است؟ خستگی مرسوم‌ترین علامت مشکل کبدی است. از علائم دیگر مشکل کبدی می‌توان به حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، ادرار قهوه‌ای‌رنگ یا یرقان اشاره کرد که یرقان باعث زردی سفیدی چشم می‌شود.
اگر در کبد خود احساس مشکلی کردم با چه آزمایشی می‌توان این مشکل را تشخیص داد؟ ابتدا از آزمایش خونی به نام آزمایش عملکرد کبد شروع کنید. در حقیقت، این نوع از آزمایش نمی‌تواند به‌طور دقیق عملکرد مطلوب یا نامطلوب کبد شما را مشخص کند، اما می‌توان با استفاده از این آزمایش، نشت آنزیم‌های کبدی به درون خون به علت آسیب دیدن سلول‌های کبد را تشخیص داد.
اگر آزمایش خون من وضعیت طبیعی کبد من را نشان داد، آیا به این معنا است که کبد من سالم است؟ الزاما این‌گونه نیست. آزمایش خون طبیعی تضمین‌کننده این نیست که کبد شما سالم است، مخصوصا اگر قبلا سابقه مشکلات کبدی داشتید. این پزشک شما است که بر اساس سابقه بیماری و علائم شما تشخیص می‌دهد که آیا به آزمایش‌های بیشتری همچون سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن یا MRI نیاز است یا خیر.
آیا به انجام آزمایش‌های تشخیص هپاتیت C نیاز است و چطور می‌توان دریافت که در معرض خطر هپاتیت C هستم؟ انجام آزمایش‌های تشخیص هپاتیت C نیز دارای اهمیت است. بنابراین، توصیه می‌شود که برای تشخیص وجود یا عدم وجود هپاتیت C نیز آزمایش‌هایی را انجام دهید. هپاتیت C یک بیماری کبدی مسری است که از طریق تماس با خون شخص مبتلابه ویروس پخش می‌شود. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری آمریکا تخمین می‌زند که ۷/۲ میلیون از مردم این کشور مبتلابه هپاتیت C مزمن هستند. حدود ۷۵ تا ۸۵ درصد از افرادی که مبتلابه ویروس هپاتیت C می‌شوند دچار یک عفونت مزمن می‌شوند. عواملی که باعث افزایش خطر هپاتیت C می‌شوند شامل استفاده از مواد مخدر داخل وریدی (تزریقی) در هر برهه‌ای از زندگی، تزریق خون یا پیوند کبد در سال‌های قبل از ۱۹۹۲، درمان شدن برای مشکلات انعقاد خون در سال‌های قبل از سال ۱۹۸۷ و تحت درمان طولانی‌مدت همودیالیز بودن است. اگر جزو هریک از این دسته‌ها باشید، پزشک شما توصیه می‌کند که به‌منظور تشخیص وجود یا عدم وجود ویروس هپاتیت C آزمایش‌های خون را انجام دهد.
اگر مبتلابه مشکل کبدی شوم دورنمای زندگی من چیست؟ سه بیماری اصلی کبدی شامل کبد چرب، هپاتیت ناشی از ویروس (شامل هپاتیت C) و بیماری‌های ژنتیکی است. به‌طورکلی، اگر بتوانید مشکل کبدی خود را مدیریت کنید، با نتایج طولانی‌مدت خوبی مواجه خواهید شد. در حقیقت، تمام هپاتیت‌های ناشی از ویروس قابل‌درمان هستند و ازآنجایی‌که درمان هپاتیت C بسیار موثر است، بعضی از افراد قادر هستند که از طریق این درمان ویروس را به‌طورکلی از بدن خود حذف کنند.
