دستاوردهای نشست سران قاره آمریکا چه بود؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب - سرویس بین‌الملل: «باراک اوباما» رئیس‌جمهور آمریکا در جریان سخنرانی در اجلاس کشورهای قاره آمریکا از تمایل دولت جدید خود به برقراری دیپلماسی تازه و سرآغازی نو در روابط ایالات متحده با کوبا و دیگر کشورهای آمریکای لاتین خبر داد.

احتمال دارد این رویکرد تاریخی پایانی بر روابط سرد آمریکا و کوبا باشد که حدود 50 سال است که به طول انجامیده است. 

«هوگو چاوز» رئیس‌جمهور ونزوئلا هم در حاشیه اجلاس با اوباما دست داد و نسبت به سیاست‌های رئیس‌جمهور آمریکا در مقابل کوبا ابراز خشنودی کرد. 

اوباما هدیه ضدامپریالیستی چاوز را پذیرفت (+عکس) [+]

در جریان اجلاس، بسیاری از رهبران و روسای جمهور کشورهای آمریکای لاتین و دریای کارائیب برای نخستین بار با اوباما دیدار کردند. بدون شک رئیس جمهور ایالات متحده ستاره مجلس بود.

در عین حال تحلیل‌گران معتقدند هنوز این احتمال ضعیف است که اوباما بتواند تنها پس از 3 ماه حضور در کاخ سفید موجب تغییر فاحشی در سیاست‌های خارجی آمریکا شود. این امر در زمینه روابط آینده آمریکا و کوبا و همچنین پیشنهادات تازه این کشور به آمریکای لاتین نیز صدق می‌کند. 

از سوی دیگر اوباما وعده داده که رویکرد جدید واشنگتن بر مبنای روابط دوجانبه، همراه با احترام متقابل باشد. به گفته یک تحلیل‌گر آمریکایی، رهبران منطقه‌ می‌خواهند که لحن و گفتار جدیدی از آمریکا ببینند ولی بیش از هر چیز خواستار شنیدن نظرات اوباما درباره فرصت‌های جدید و راهکارهای تازه برای حل مشکلات هستند.

بحران اقتصاد جهانی
این موضوع در صدر فهرست تقاضاهای روسای آمریکای لاتین است. بسیاری از رهبران منطقه معتقدند این اولین بحران در چند دهه اخیر است که «ساخت آمریکای لاتین» نبوده است. این کشورها، ایالات متحده و دیگر کشورهای غربی را مقصر در این امر می‌دانند. بر طبق نظر کارشناسان بحران اقتصادی تاثیرات منفی زیادی بر اقتصاد کشورهای آمریکای لاتین گذاشته است.

«لوئیس لولا دوسیلوا» رئیس‌جمهور برزیل به طور مشهودی «رفتار غیرمنطقی سفیدپوستان چشم‌آبی» را مقصر بحران خوانده و بانک توسعه آمریکای جنوبی اخیرا نسبت به آینده این قاره ابراز نگرانی کرده است. این بانک پیش‌بینی کرده که در چهار سال آینده در صد رشد در 7 بخش مهم اقتصادی تنها 0.1 درصد خواهد بود.

کمیسیون اقتصادی آمریکای لاتین و کشورهای دریای کارائیب در سازمان ملل نیز نسبت به افزایش آمار فقر و بیکاری و عدم امنیت هشدار داده است. اوباما در سخنرانی خود خواستار جلوگیری از بحث‌های ایدئولوژیک و در مقابل جایگزینی راهکارهای پراگماتیک شد. در بیانیه پایانی اجلاس هم از پیشنهاد همکاری برای حل بحران اقتصادی استقبال و بر تعهد به همکاری درازمدت، گسترش روابط اجتماعی و امنیت منابع انرژی و حفظ محیط زیست تاکید شد.

تحلیلگران معتقدند این اجلاس نیز همانند دیگر نشست‌های پیشین ‌آمریکای لاتین تاثیر زیادی در سیاستهای اجرایی نخواهد داشت ولی آنچه که در این اجلاس اهمیت داشت، این بود که رهبران، درباره بیشتر چالش‌ها، بدون تقابل چندانی گفتگو کردند!

آیا ونزوئلا مخالف است؟
در اجلاس سال 2005 قاره آمریکا در برزیل، «هوگو چاوز» رئیس‌جمهور ونزوئلا به دلیل موضعگیری «جورج بوش» در زمینه تجارت آزاد این اجلاس را با نزاع به پایان رساند؛ در حالی‌که در اجلاس اخیر این موضوع مورد بحث قرار نگرفت و به نظر نمی‌رسید چاوز بر آن تاکید داشته باشد.

«هوگو چاوز» با علم به این موضوع که برخلاف «جورج بوش»، اوباما در میان مردم آمریکای لاتین مورد تحسین است، اظهار داشت که به دلیل عدم حضور کوبا، بیانیه نهایی اجلاس را وتو خواهد کرد. رئیس جمهور ونزوئلا پیش از شروع اجلاس در بیانیه‌ای گفته بود که «دموکراسی در کوبا بیشتر از ایالات متحده است». 

با این وجود، اوباما تلاش دارد از طریق همکای با لولا رئیس جمهور برزیل راهی برای نرم کردن چاوز و «اوو مورلاس» بیابد.

یک سیاستمدار محبوب
به طور حتم بسیاری روابط «باراک اوباما» و پرزیدنت لولا را کلیدی مهم در موفقیت اجلاس و نیز روابط آتی ایالات متحده و آمریکای لاتین می‌دانند. در اجلاس گروه 20 لندن اوباما به طور خاص تلاشهای لولا را ستود و او را «محبوبترین سیاستمدار جهان» خواند.

لولا به عنوان رهبر نیرو محرکه اقتصاد منطقه، در پی شفاف‌سازی روابط با کاخ سفید و سیاستهای اوباما برای حل بحران اقتصادی و کمک به آمریکای لاتین است.

لولا با اولویت دادن به مسائل مورد علاقه واشنگتن از جمله جلوگیری از پیشنهاد اتکا به صنایع داخلی و حمایت از بیانیه گروه 20 در رابطه با افزایش موسسات چند ملیتی اقتصادی (بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول) به عنوان سیاستمداری مورد قبول واشنگتن شناخته شده است.

کوبا تا آینده
رئیس جمهور برزیل به طور واضح اذعان داشت که مانند دیگر رهبران منطقه خواستار تغییر در رویکرد واشنگتن در قبال کوبا است. او گفت: «جنگ سردی وجود ندارد. مناقشه نظامی در کار نیست و تنها یک گروه نظامی به دنبال تسلیحات نظامی است و آن گروه فارک در کلمبیاست». 

با این وجود، اوباما و مشاورانش به طور واضح اعلام کردند که قصد ندارند بیانیه جدیدی در رابطه با برداشتن تحریم‌های تجاری و حمل بار در کوبا ارائه دهند.

اوباما با اشاره به این تصمیم در مکزیک اعلام کرد که انتظار دارد کوبا قدم بعدی را بردارد و زندانیان سیاسی را آزاد کرده و در بهبود وضعیت حقوق بشر تلاش کند. 

از سوی دیگر، بیشتر رهبران آمریکای لاتین هم خواستار ورود مجدد کوبا به سازمان کشورهای آمریکای لاتین هستند. عضویت این کشور در سال 1962 معلق شد. طبق گزارش‌ها، سران آمریکای لاتین نمی‌خواهند مراحل بازگشت کوبا به این گروه همراه با پیش‌شرط باشد. 

در مجموع بیشتر تحلیلگران با پیام‌هایی که از اجلاس منتشر شد موافقند و تاکید دارند و آن‌ها را فراتر از یک تغییر لحن صرف می‌دانند. به اعتقاد آن‌ها، سیاست‌های اوباما شکاف ایجاد شده میان دولت بوش و آمریکای لاتین را کاهش می‌دهد. 

---

مترجم: نیلوفر مهتدی