«۳ تا بچه مدرسهای دارم، هر سال مجبورم برای هر کدومشون ۲ دست لباس بگیرم، چون انقدر جنس و کیفیت لباسا بد شده که وسط سال نشده یا نخ کش میشه یا رنگ و روش میره یا پاره میشه...» این را لیلا مهدوی مادر ۳ دانش آموز میگوید.
مدیرکل انجمن اولیا و مربیان وزارت آموزشوپرورش عاطفه سادات مدبرنژاد ۲۷ تیرماه گفت که «در تهران کف قیمت لباس فرم ۵۴۸ هزار تومان، سقف آن ۸۲۵ هزار و ۵۰۰ تومان و پیراهن و شلوار و کت و شلوار یک میلیون و ۹۱۶ هزار تومان است». البته دانشآموزان میتوانند از لباس فرم سال گذشتهشان استفاده کنند.
اواسط دهه ۷۰ تصمیم بر آن شد تا به جای روپوشهای سیاه و سرمهای دخترانه و لباسهای رنگارنگ پسرانه، دانشآموزان از فرمهای یکسان استفاده کنند. اوایل دهه ۸۰ هم مدارس تولیدیهایی را برای خرید روپوش تعیین کردند.
تغییر رنگ و فرم لباس دانش آموزان هر سه سال یکبار و در ابتدای ورود دانش آموزان به پایه اول ابتدایی، پایه چهارم، متوسطه اول و متوسطه دوم انجام میشود.
طبق آمار ۱۶ میلیون و ۲۰۰ هزار دانش آموز در کشور داریم. اگر نیمی از دانش آموزان بخواهند فرم تهیه کنند و به طور متوسط هر فرم مدرسه را ۵۰۰ هزار تومان در نظر بگیریم، ۴ تریلیون تومان گردش مالی این حوزه میشود. این مبلغ با متوسط حقوق یک ماه (۷ میلیون تومان) معلمان رسمی آموزش و پرورش کشور (۸۴۴ هزار و ۶۸۳ نفر) برابر است.
بر اساس ماده ۸۵ اجرایی مدارس ابلاغی سال ۱۴۰۰، رنگ و مدل لباس فرم دانش آموزان توسط شورای مدارس تعیین میشود و اولیای دانش آموزان میتوانند مدل فرم تعیین شده توسط شورای مدرسه را از واحد تولیدی معرفی شده توسط انجمن اولیا مربیان مدرسه یا هر محل دیگر مورد نظر خود تهیه کنند.
کارشناس ارشد تعلیم و تربیت اسلامی علیرضا جلالی میگوید «اینکه ما شیوه بیمارستانها یا سربازخانهها را برای تهیه لباس فرم دانش آموزان انتخاب میکنیم، شیوه صحیحی نیست، مدارس پادگان نیستند که همه دانش آموزان یک رنگ و یک شکل لباس بپوشند.» تک رنگ بودن لباس فرم حال روحی و روانی دانش آموزان را بد میکند و «افسردگی» در آنها ایجاد میشود که در این زمینه پژوهشهای متعددی انجام شده که این آسیب را تایید میکند.
اما علیرضا رحیمی، کارشناس آموزشی و تربیتی، پوشیدن فرم یکسان در مدارس با یک استاندارد منظم را نشانه دانشآموز بودن و فرهنگ خاص آموزش میداند و میگوید که «اعتماد به نفس از مهمترین مزایای استفاده از لباس فرم در مدارس است، پوشیدن فرم یکسان تأثیر مثبتی روی عزت نفس دانشآموزان دارد، وقتی همه یکشکل لباس بپوشند، دیگر کسی لباس خودش را با دیگری مقایسه نمیکند، چراکه همگی از نظر ظاهری شبیه هم هستند».
کارشناسان تربیتی معتقدند که لباس متحدالشکل سبب همپوشانی اختلاف طبقاتی بین دانشآموزان میشود و برای خانوادهها هم صرفه اقتصادی دارد، اما در صورتی که مدیران مدارس رنگ، کیفیت و نوع دوخت لباس را به والدین اعلام کنند تا قدرت انتخاب جنس مرغوب و مدیریت هزینه را داشته باشند.