اراک؛ شهری خفته در غبار
حسین معافی- ترابی معاون سازمان محیط زیست میگوید: «وقتی در شهر اراک تحلیل روز‌های آلوده را در نیمه دوم سال گذشته انجام دادیم، متوجه شدیم که So2 (گوگرد دی‌اکسید) به‌عنوان آلاینده ناشی از سوزاندن مازوت، باعث آلودگی می‌شود. در نتیجه اگر مازوت‌سوزی در نیروگاه اراک را متوقف کنیم، انتظار داریم وضعیت مطلوبی را در این شهر داشته باشیم».
حدود یک ماه پیش بود که به دستور رئیس جمهور توقف مازوت سوزی در نیروگاه شازند صادر شد و مردم خوشحال شدند که دیگر شاهد آلودگی هوا به صورت جدی نخواهند شد؛ ولی متأسفانه در نیمه آذر ماه به علت کمبود گاز شهری و به دنبال سردی هوا نیروگاه حرارتی شازند دوباره به مازوت سوزی روی‌آورد و امیدها دوباره نا‌امید شد. کلانشهر صنعتی اراک که از آلودگی صنایع دیگر هم بی‌بهره نیست، شاهد بیماری‌های تنفسی و بیماری‌های صعب‌العلاجی فراوانی است که در این اوضاع نابسامان اقتصادی، زندگی مردم را به مخاطره انداخته است.
فریاد مردم، فعالین زیست محیطی و حتی دستور رئیس جمهور هم به جایی نرسید و به علت سوء‌مدیریت و ناترازیهای انرژی، دوباره سایه سنگین آلودگی بر شهر اراک، ساوه و شازند سایه افکنده است. به راستی با تعطیلی مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات نمی‌توان مشکل آلودگی و نا‌ترازی انرژی را حل کرد و باید به فکر چاره‌ای اساسی بود.
اراک شهری است که نه ایستاده در غبار و آلودگی، بلکه شهری است که در غبار خوابیده است و فریاد رسی ندارد و انتظار می‌رود که مسئولین استانی و کشوری فکری جدی در این زمینه داشته باشند.
برای مقابله با مشکل آلودگی هوا بر اثر سوخت‌های فسیلی، راهکارهای مختلفی پیشنهاد شده است که در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:
- توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر: سرمایه‌گذاری در منابع انرژی پاک مانند خورشید، باد، آب و زیست‌توده می‌تواند جایگزین مناسبی برای سوخت‌های فسیلی باشد.
- بهبود بهره‌وری انرژی: با بهبود کارایی دستگاه‌ها و ساختمان‌ها می‌توان به انرژی کمتری نیاز داشت و در نتیجه انتشار آلاینده‌ها را کاهش داد.
- ترویج حمل‌و‌نقل عمومی: استفاده از وسایل نقلیه عمومی، دوچرخه و پیاده‌روی به جای خودروهای شخصی می‌تواند به کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی در بخش حمل‌و‌نقل کمک کند.
- توسعه خودروهای برقی: تولید و استفاده از خودروهای برقی می‌تواند به کاهش انتشار آلاینده‌های ناشی از سوخت خودروها کمک کند.
- اعمال مالیات بر کربن: اعمال مالیات بر انتشار کربن می‌تواند باعث افزایش هزینه تولید کالاهایی شود که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند و در نتیجه مصرف آن‌ها را کاهش دهد.
- تعیین استانداردهای سختگیرانه برای صنایع: تعیین استانداردهای سختگیرانه برای صنایع آلاینده می‌تواند آن‌ها را ملزم به کاهش انتشار آلاینده‌ها کند.
- حمایت از تحقیقات و نوآوری: سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه فناوری‌های جدید می‌تواند به یافتن راه‌های بهتر برای کاهش آلودگی هوا کمک کند.
- کاهش مصرف انرژی در خانه: با استفاده از لامپ‌های کم‌مصرف، عایق‌بندی ساختمان و تنظیم دمای مناسب در خانه می‌توان به کاهش مصرف انرژی کمک کرد.
- بازیافت و کاهش زباله: کاهش تولید زباله و بازیافت مواد می‌تواند به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کند.
- آگاهی‌رسانی و آموزش: افزایش آگاهی مردم در مورد اهمیت کاهش آلودگی هوا و ارائه آموزش‌های لازم برای تغییر رفتار می‌تواند نقش مهمی در مقابله با این مشکل داشته باشد.
- توافقات بین‌المللی: ایجاد توافقات بین‌المللی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقابله با تغییرات آب و هوایی می‌تواند به حل مشکل آلودگی هوا در سطح جهانی کمک کند.
- تبادل فناوری: تبادل فناوری‌های پاک بین کشورها می‌تواند به تسریع روند کاهش آلودگی هوا کمک کند.
در نهایت، حل مشکل آلودگی هوا در کل کشور و به ویژه در کلانشهر‌هایی مانند اراک، نیازمند یک رویکرد جامع و همکاری همه جانبه دولت‌ها، صنایع، سازمان‌های غیردولتی و مردم است که امید است در اسرع وقت با اجرای برنامه‌های کوتاه مدت و بلند مدت شاهد کاهش ناترازیهای انرژی و کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی در صنایع، خودروها و منازل مسکونی باشیم.
