آیا نامنظم بودن قاعدگی پس از بارداری طبیعی است؟
در حالی که نامنظم بودن دوره‌های قاعدگی پس از بارداری امری رایج است، پیگیری علائم و درک سازگاری‌های طبیعی بدن می‌تواند از نگرانی‌ها بکاهد. در ادامه، اطلاعات کامل‌تری درباره‌ی این موضوع ارائه شده است.
به دنیا آوردن یک نوزاد، تجربه‌ای زیبا و در عین حال دگرگون‌کننده برای بدن یک زن است. بسیاری از مادران تازه‌وارد، درباره‌ی تغییراتی که پس از زایمان در بدنشان رخ می‌دهد، به‌ویژه در مورد چرخه‌ی قاعدگی، دچار سردرگمی می‌شوند. یکی از نگرانی‌های رایج، نامنظم شدن قاعدگی پس از بارداری است. پاسخ کوتاه این است که: بله، این اتفاق اغلب طبیعی است. با این حال، دکتر «شری کومار سریواستاوا»، مشاور ارشد بیمارستان شاردا - نویدا، در گفت‌وگویی اختصاصی با تحریریه‌ی Onlymyhealth، توضیح داد که عوامل مختلفی بر زمان و نحوه‌ی بازگشت قاعدگی پس از زایمان تأثیر می‌گذارند. در ادامه، آن‌چه او با ما در میان گذاشت، آمده است:
تغییرات هورمونی پس از زایمان
هورمون‌ها نقش مهمی در تنظیم چرخه‌های قاعدگی دارند. در دوران بارداری، سطح هورمون‌های استروژن و پروژسترون به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. اما پس از زایمان، این هورمون‌ها به‌سرعت کاهش می‌یابند که این موضوع منجر به مجموعه‌ای از تغییرات فیزیولوژیکی در بدن می‌شود. اگر مادری در حال شیردهی باشد، هورمون پرولاکتین (که مسئول تولید شیر است) از تخمک‌گذاری جلوگیری می‌کند و همین موضوع می‌تواند باعث تأخیر در بازگشت قاعدگی شود. اما در مادرانی که شیر نمی‌دهند، معمولاً قاعدگی طی ۶ تا ۸ هفته پس از زایمان بازمی‌گردد.
تأثیر شیردهی بر چرخه‌ی قاعدگی
شیردهی تأثیر زیادی بر قاعدگی دارد. در مواردی که مادر به‌صورت انحصاری به نوزاد شیر می‌دهد (یعنی نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند و هیچ مکملی دریافت نمی‌کند)، به دلیل بالا بودن سطح پرولاکتین، ممکن است قاعدگی برای چندین ماه بازنگردد. این اثر طبیعی ضدبارداری، به نام «آمنوره‌ی شیردهی» شناخته می‌شود و موقتی است؛ همچنین از زنی به زن دیگر متفاوت است. با کاهش دفعات شیردهی، احتمال بازگشت قاعدگی افزایش می‌یابد، هرچند ممکن است چرخه‌ها در ابتدا نامنظم باشند.
بازیابی بدن و تنظیم دوباره‌ی چرخه‌ها
مدتی طول می‌کشد تا بدن به حالت طبیعی پیش از بارداری بازگردد. برخی از زنان در ماه‌های نخست پس از زایمان دچار خونریزی شدید، لکه‌بینی یا چرخه‌های نامنظم می‌شوند. رحم که در دوران بارداری به‌شدت بزرگ شده، به زمان نیاز دارد تا به اندازه‌ی طبیعی خود بازگردد، و این روند می‌تواند به الگو‌های نامنظم خونریزی منجر شود.
عوامل شایع مؤثر بر قاعدگی پس از زایمان
عوامل متعددی می‌توانند بر زمان و منظم بودن بازگشت چرخه‌ی قاعدگی تأثیر بگذارند، از جمله:
• عادات شیردهی: همان‌طور که گفته شد، شیردهی انحصاری می‌تواند تخمک‌گذاری و قاعدگی را به تعویق بیندازد.
• سطح استرس: استرس جسمی، روانی و احساسی می‌تواند تعادل هورمونی و نظم چرخه‌ها را بر هم بزند.
• الگوی خواب: مراقبت از نوزاد معمولاً با بی‌خوابی همراه است و این می‌تواند بر تعادل هورمونی تأثیر بگذارد.
• نوسانات وزنی: کاهش یا افزایش وزن پس از زایمان ممکن است سطح استروژن و در نتیجه چرخه‌ی قاعدگی را تحت‌تأثیر قرار دهد.
• بیماری‌های زمینه‌ای: مشکلاتی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یا اختلالات تیروئید نیز می‌توانند باعث نامنظمی قاعدگی شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در حالی که نامنظم بودن قاعدگی پس از زایمان عموماً طبیعی است، برخی علائم ممکن است نیازمند بررسی پزشکی باشند. در صورت مشاهده‌ی موارد زیر، بهتر است به پزشک مراجعه کنید:
• خونریزی بسیار شدید (مثلاً خیس شدن کامل یک نوار بهداشتی در هر ساعت)
• درد یا گرفتگی شدید
• عدم بازگشت قاعدگی تا بیش از یک سال پس از زایمان (در صورت عدم شیردهی)
• علائم وجود یک بیماری زمینه‌ای مانند رشد بیش از حد مو، خستگی مفرط یا افزایش غیرمنتظره‌ی وزن
سخن پایانی
تجربه‌ی پس از زایمان برای هر زنی منحصر‌به‌فرد است. در حالی که نامنظم بودن قاعدگی پس از بارداری امری رایج است، پیگیری علائم و شناخت تغییرات طبیعی بدن می‌تواند به کاهش نگرانی‌ها کمک کند. در صورت شک و تردید، مشاوره با یک پزشک می‌تواند اطمینان و راهنمایی لازم را در مسیر بهبودی پس از زایمان فراهم سازد.
