جدول ۱۵ سال رشد علمی ایران در دنیا
وی اظهار داشت: مبتنی بر مدارک علمی ثبت شده در پایگاه های استنادی ISI و اسکوپوس تا اول اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۴ سهم جمهوری اسلامی ایران از تولید علم دنیا طی ۱۵ سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای داشته است. ایران در حال حاضر یک و نیم درصد از علم دنیا را تولید می کند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) اضافه کرد: این در حالی است که در سال ۲۰۰۰ تنها سیزده صدم درصد از علم دنیا به ایران اختصاص داشت. سهم تولید علم ایران از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۱ مرتبا افزایش یافته است. از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ این رشد از نرخ ثابتی برخوردار بوده و از سال ۲۰۱۴ سهم کشور دوباره افزایش یافته است. لازم به ذکر است که تولید علم کل دنیا در بازه زمانی مورد بررسی نیز مرتبا افزایش یافته است.
وی تاکید کرد: رشد رتبه تولید علم کشور در طی سال های مورد بررسی نیز در خور توجه است. براساس داده های پایگاه اسکوپوس، در سال های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۴ رتبه بین المللی تولید علم ایران از ۴۸ به ۱۶ ارتقا پیدا کرده است. همچنین براساس مدارک نمایه شده در پایگاه ISI، جایگاه ایران از ۴۹ در اولین سال مورد بررسی به ۲۱ در آخرین سال مورد بررسی ارتقا یافته است. مجلات و کنفرانس های علمی که در این دو پایگاه نمایه می شوند با یکدیگر تفاوت هایی دارند که باعث تفاوت در رتبه ها می شود.
رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری افزود: کمیت تولید علم تنها یکی از شاخص های است که برای تعیین جایگاه علمی مورد استفاده قرار می گیرد. در سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری شاخص های مرجعیت و دیپلماسی علمی و فناوری و نیز میزان اثر گذاری اقتصادی نیز مورد تاکید قرار گرفته اند. توجه به هر یک از این شاخص ها بدون در نظر گرفتن سایر آن ها به معنی حرکت در مسیر اشتباه است.
دهقانی ادامه داد: در حال حاضر از منظر تولید علم، ایران از یک جایگاه رفیع بین المللی برخوردار و دومین قدرت علمی در بین کشورهای عضو جنبش عدم تعهد محسوب می شود. همچنین در طی سال های متمادی برترین کشور علمی در بین کشورهای عضو اوپک بوده است. ایران با کسب رتبه اول تولید علم در بین کشورهای منطقه خاورمیانه و همچنین رتبه نخست در بین ۵۷ کشور اسلامی سرآمد منطقه و جهان اسلام است.
جدول رتبه های تولید علم جمهوری اسلامی ایران
| سال | پایگاه استنادی اسکوپوس | پایگاه استنادی ISI | ||||||||
| بین المللی | کشورهای جهان اسلام | منطقه خاورمیانه | کشورهای عضو اوپک | عضو جنبش عدم تعهد | بین المللی | کشورهای جهان اسلام | منطقه خاورمیانه | کشورهای عضو اوپک | اعضای جنبش عدم تعهد | |
| ۲۰۰۰ | ۴۸ | ۴ | ۵ | ۲ | ۸ | ۴۹ | ۴ | ۵ | ۲ | ۷ |
| ۲۰۰۱ | ۴۴ | ۳ | ۴ | ۱ | ۷ | ۴۵ | ۳ | ۴ | ۱ | ۶ |
| ۲۰۰۲ | ۴۰ | ۳ | ۴ | ۱ | ۵ | ۴۳ | ۳ | ۴ | ۱ | ۶ |
| ۲۰۰۳ | ۳۹ | ۲ | ۳ | ۱ | ۴ | ۴۰ | ۲ | ۳ | ۱ | ۴ |
| ۲۰۰۴ | ۳۸ | ۲ | ۳ | ۱ | ۴ | ۳۹ | ۲ | ۳ | ۱ | ۴ |
| ۲۰۰۵ | ۳۴ | ۲ | ۳ | ۱ | ۳ | ۳۵ | ۲ | ۳ | ۱ | ۳ |
| ۲۰۰۶ | ۳۱ | ۲ | ۳ | ۱ | ۳ | ۳۲ | ۲ | ۳ | ۱ | ۳ |
| ۲۰۰۷ | ۲۵ | ۲ | ۳ | ۱ | ۲ | ۲۷ | ۲ | ۳ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۰۸ | ۲۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ | ۲۳ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۰۹ | ۲۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ | ۲۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۱۰ | ۲۱ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ | ۲۲ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۱۱ | ۱۷ | ۱ | ۱ | ۱ | ۲ | ۱۹ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۱۲ | ۱۷ | ۱ | ۱ | ۱ | ۲ | ۲۰ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۱۳ | ۱۸ | ۱ | ۱ | ۱ | ۲ | ۲۱ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
| ۲۰۱۴ | ۱۶ | ۱ | ۱ | ۱ | ۲ | ۲۱ | ۲ | ۲ | ۱ | ۲ |
سرپرست ISC افزود: هر چند علم پدیده ای بین المللی برشمرده می شود، اما بی شک مهمترین و اولین هدف تولید علم بایستی رفع نیازها اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، نظامی و سیاسی کشور باشد. تبدیل علم به ثروت و قدرت نیاز اساسی کشور و خواست مقام معظم رهبری است که خود نیازمند برنامه ریزی و هدایت علم کشور با بهره گیری از نظام های مدیریت علم است. در این زمینه باید گام های اساسی در کشور برداشته شود.
انشاالله همیشه شاهد پیشرفت کشور عزیزمان باشیم. مسئولین هم بیشتر فعال و پرتلاش باشند.
یازهرا