تسلا در کماست

سیاست‌های دوقطبی «ایلان ماسک»، مدیرعامل «تسلا»، خریداران خودرو را در بازار‌های اصلی، از این شرکت دور کرده است. پس از اینکه «ماسک» از فعالیت‌هایش در کاخ سفید، کناره‌گیری کرد و در نهایت به دشمنی علنی با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، منجر شد، مشتریان هنوز به نمایشگاه‌های خودرو بازنگشته‌اند.

مشکلات «تسلا» عمیق‌تر از واکنش منفی مصرف‌کنندگان در چند ماه گذشته است. در حالی که این خودروساز، فیس‌لیفت «مدل وای» (Model Y) را که محبوب‌ترین مدلش است، عرضه کرده است، برای احیای مدل‌های قدیمی‌اش، فاقد یک خودروی جدید و مقرون‌به‌صرفه‌تراست. این موضوع، «تسلا» را در برابر رقبا، به‌ویژه رقبای چینی، آسیب‌پذیر کرده است.

ارزش بازار یک تریلیون دلاری «تسلا» نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران همچنان به این شرکت امیدوار هستند. ارزشی که آنها برای این شرکت خودروسازی قائل هستند، به جای خودرو‌های برقی که انسان آن را کنترل می‌کند، به طور فزاینده‌ای ریشه در چشم‌انداز «ماسک» از آینده‌ای پر از وسایل نقلیه خودران و ربات‌های انسان‌نما دارد.

چه اتفاقی برای فروش «تسلا» افتاده است؟

میزان تحویل خودرو‌های «تسلا» در سه ماهه اول سال میلادی جاری، به پایین‌ترین حد در سه سال میلادی گذشته رسید. این کاهش، تحت تاثیر توقف کارخانه‌های مونتاژ این خودروساز برای تولید «مدل وای» تا حدودی به دلیل فرآیند طراحی مجدداین شاسی بلند بود.

«تسلا» برای افزایش فروش در سه ماهه دوم سال میلادی جاری، «مدل وای» ارتقا یافته را در نظر گرفته است. در عوض، کل تحویل‌ها نسبت به سال میلادی گذشته، ۱۳ درصد کاهش یافت و ادعای ماسک در اواسط ماه مه مبنی بر اینکه فروش از قبل تغییر کرده است را تضعیف کرد.

طبق اعلام «ماسک»، اروپا، ضعیف‌ترین بازار اصلی شرکت «تسلا» است. طبق آمار انجمن تولیدکنندگان خودرو اروپا، تعداد خودرو‌های جدید ریجستر شده «تسلا» در سراسر این منطقه، حتی با وجود گسترش بازار در پنج ماه اول سال میلادی جاری، ۳۷ درصد کاهش یافته است. در مقابل، فروش خودرو‌های تمام برقی در سراسر اروپا، ۲۸ درصد افزایش یافته است.

مشکلات شرکت «تسلا»، راه را برای رقیبش «بی‌وای‌دی»، باز کرده است. این خودروساز چینی برای اولین بار در آوریل، خودرو‌های تمام برقی بیشتری نسبت به «تسلا» در اروپا فروخت که یکی از تحلیلگران آن را لحظه‌ای سرنوشت‌ساز خواند. برخی پیش‌بینی می‌کنند که «بی‌وای‌دی»، در سال میلادی جاری از «تسلا» در سطح جهانی پیشی خواهد گرفت و این در حالی است که خودرو‌های «بی‌وای‌دی»، حتی در بازار داخلی این خودروساز برقی، یعنی آمریکا نیز موجود نیستند.

شرکت مشاوره «کاکس اتوموتیو» پیش‌بینی می‌کند که فروش خودرو‌های «تسلا» در آمریکا طی نیمه اول سال میلادی جاری، ۱۵ درصد کاهش یافته است. «تسلا» هنوز هم پرفروش‌ترین برند خودرو‌های برقی در آمریکاست، اما سهمش از فروش خودرو‌های برقی، از بیش از ۷۵ درصد در سال ۲۰۲۲، به کمتر از ۵۰ درصد در سال ۲۰۲۴ کاهش یافته است.

گزارش انجمن خودرو‌های سواری چین نشان داد، در چین که بزرگترین بازار خودرو‌های برقی جهان است، فروش خودرو‌های «تسلا» از کارخانه شانگهای این شرکت که هم برای مشتریان داخلی و هم برای صادرات در نظر گرفته شده بود، قبل از اینکه در ژوئن افزایش یابد، برای هشت ماه متوالی نسبت به سال میلادی گذشته کاهش یافت.

چرا «تسلا» در بازار خودرو‌های برقی سهمش را از دست می‌دهد؟

«ماسک» به رویکرد «هرچه کمتر، بهتر» در خط تولید «تسلا» پایبند بوده است. این شرکت تنها پنج مدل خودرو می‌فروشد که شامل «مدل اس» (Model S) که در سال ۲۰۱۲ عرضه شد، «مدل ایکس» (Model X) سال ۲۰۱۵، «مدل سه» (Model ۳) سال ۲۰۱۷، «مدل وای» سال ۲۰۲۰ و سایبرتراک ۲۰۲۳ می‌شود و همه این خودرو‌ها در سطح جهانی در دسترس نیستند.

در مقابل، شرکت خودروسازی «بی‌وای‌دی»، مدل‌های بسیار بیشتری ارائه می‌دهد و اکثر آنها ارزان‌تر از پرفروش‌ترین خودرو‌های «تسلا»، یعنی «مدل وای» و «مدل سه» هستند. «بی‌وای‌دی»، همچنین در مارس اعلام کرد که یک سیستم باتری خودرو‌های برقی، توسعه داده است که می‌تواند در پنج دقیقه شارژ شود و این برند را رقابتی‌تر کند.

تازه‌واردان، جایگاه «تسلا» را به‌ویژه در بازار خودرو‌های برقی چین تهدید می‌کنند

شیائومی، تولیدکننده گوشی‌های هوشمند که به تولید خودرو نیز روی آورده است، مهمترین تازه‌وارد است. این شرکت، حدود ۳۰۰ هزار پیش‌سفارش برای دومین خودروی برقی‌اش، YU ۷، در ساعت‌های اولیه عرضه این شاسی بلند، دریافت کرد. این خودرو با قیمت حدود ۳۵ هزار دلار آمریکا، ارزان‌تر از «مدل وای» است.

مدت‌هاست که یک خودرو زیر ۳۰ هزار دلار آمریکا به عنوان کلید رشد بیشتر فروش «تسلا» در نظر گرفته می‌شود، اما خودرو مقرون به صرفه‌ای که «ماسک» وعده داده بود، هنوز محقق نشده است. این شرکت در سال‌های اخیر، سایبرتراک را به جای آن، عرضه کرد.

«تسلا» در آوریل به سرمایه‌گذاران اعلام کرد: در نیمه اول سال میلادی جاری، خودرو‌های جدید از جمله مدل‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر، به تولید خواهند رسید، اما هنوز هیچ نشانه‌ای از خودرو‌های جدید ارزان‌تر وجود ندارد و تحلیلگران را به این گمانه‌زنی سوق داده که ممکن است عرضه آنها به تعویق افتاده باشد.

مشخص نیست که آیا «تسلا» به این زودی‌ها، تغییرات مهمی در مدل‌هایش ایجاد خواهد کرد یا خیر. این شرکت در کوتاه‌مدت، می‌تواند مدل‌های ساده‌تر و ارزان‌تری از مدل‌های موجود را معرفی کند و به طور فزاینده‌ای از طرح‌های جدیدتر رقبا عقب بماند.

سیاست چقدر در رکود «تسلا» نقش دارد؟

مهمترین نشانه مبنی بر اینکه ارتباط نزدیک «ماسک» با ترامپ و حزب جمهوری‌خواه، «تسلا» را ضعیف کرده است، از کاهش ریجستری این تولیدکننده خودرو‌های برقی در هر چهار فصل سال میلادی گذشته در کالیفرنیا، آشکار شد. این سازنده خودرو‌های برقی همچنین با حوادث خرابکاری و آتش‌سوزی مواجه شده است.

«تسلا» برای بهبود اوضاع چه می‌کند؟

به گفته منابع آگاه از این موضوع، «ماسک» پس از جدایی امید افشار، معتمد قدیمی‌اش، نظارت بر فروش در اروپا و آمریکا را بر عهده گرفته است. خروج افشار پس از مجموعه‌ای از جدایی‌های سطح بالا در سال میلادی جاری رخ داد.

مشارکت عمیق‌تر «ماسک» در زمانی صورت می‌گیرد که تحلیلگران تخمین می‌زنند «تسلا» از ۱.۷۹ میلیون دستگاه خودرویی که سال میلادی گذشته فروخته، عقب خواهد ماند واین در تضاد با بازار جهانی رو به رشد است. پیش بینی می‌شود که فروش خودرو‌های تمام برقی در سال میلادی جاری، ۱۹ درصد افزایش یابد.

«ماسک» با کند شدن شتاب «تسلا» در بازار خودرو‌های برقی، خودرو‌های خودران و ربات‌های انسان‌نما را به عنوان شعار واقعی این شرکت تبلیغ می‌کند.

طبق گزارش بلومبرگ، پس از تقریبا یک دهه پیش‌بینی مبنی بر اینکه خودرو‌های «تسلا» به زودی قادر به رانندگی خودکار خواهند بود، این شرکت سرویس روبوتاکسی را در اواخر ژوئن ارائه کرد. چالش «تسلا» اکنون این است که این عملیات را گسترش دهد تا ثابت کند که آینده‌اش در واقع در خودران بودن است، نه خودروسازی.