پس از تصاحب بازار فرش و پسته توسط هند و امریکا، بازار زعفران ایران به دست افغانستان می‌افتد

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب- فروزان آصف نخعی: صنعت زعفران به عنوان یکی از کالاهای استراتژیک در شرایط سختی قرار گرفته است. با آن که بخش خصوصی در این باره دستاوردهای خوبی در بازارهای بین المللی کسب کرده اما اگر در این باره برنامه ریزی حساب‌شده‌ای با همکاری شورای ملی زعفران( اتاق ایران)، شرکت‌های زی‌نفع و دولت برقرار نشود این کالای استراتژیک نیز مانند بازار فرش و بازار پسته در اختیار کشورهای خارجی قرار خواهد گرفت.

این بار اما کشورهایی چون هند یا امریکا نیستند که درحال تصاحب بازار زعفران ایران هستند بلکه این افغانستان است که دارد گوی سبقت را از ایران می‌رباید. در این باره با فرهاد سحرخیز مدیرعامل شرکت سحرخیز گفت و گویی انجام داده‌ایم که از نظرتان می‌گذرد.

× رقبای جدید و مخاطرات جدید روبروی کالای استراتژیک و غیرنفتی ایران یعنی صنعت زعفران قرار گرفته است، اتاق ایران برای تبدیل تهدیدها به فرصت درصنعت زعفران چه کرده است؟ آیا در این باره طرح‌هایی اجرا شده است؟

- بله .اتاق ایران و مجموعه اتاق بازرگانی که خانه ما است به عنوان پارلمان بخش خصوصی سال گذشته دریک حرکت بسیار خوب، شورای ملی زعفران را در مشهد تشکیل دادند تا برای حفظ این صنعت که تولیدات آن در حوزه غیر نفتی قابل ملاحظه است در کوران بحران‌های آینده حفظ شود.

این شورا ازبخش‌های مختلف درگیر زعفران از اتحادیه تولید کنندگان گرفته تا فروشندگان و صادرکنندگان و صندوق زعفران ، نماینده‌های مجلس و خود اتاق، به صورت یک مجموعه بسیار مناسبی شکل گرفته است.

به نظر من این شورا باید با کار ستادی، حمایت و حساسیت آدم‌های موثر را به خود جلب کند.این‌ها کارهایی است که جز از اتاق بازرگانی و شورای ملی زعفران بر نمی‌آید. تا الان هم خیلی خوب جلو رفته‌ایم به شرط این که وارد کارهای اجرایی نشود.

ببینید اگر شورای زعفران بخواهد با خود صادرکننده رقابت کند این کاری است که در نهایت غلط است و تجارت این حوزه را باشکست مواجه خواهد کرد. شورا باید کار ستادی کند و در کار ستادی هم صددرصد موفق خواهد بود. شورا تا کنون بحران‌هایی را که به وجود آمده به خوبی جمع بندی کرده وبه خوبی از پس اداره این بحران‌ها برآمده است.

ضمن این که ما یک تهدید بسیار بزرگ داریم که تا سه سال پیش تنها تولید کننده زعفران با تولید 96 درصد بوده ایم. ولی به تدریج داریم آن را از دست می‌دهیم؟

× آیا رقبای جدیدی دارند وارد عرصه تولید و توزیع زعفران شده‌اند؟

- در حال حاضر افغانستان وارد بازار شده و در 13 استان خود دارد به کشت زعفران می‌پردازد. زیرا اقلیم برابر داریم. ضمن آن که کشاورزان افغانی سال‌ها در مزارع ایران کارگری کرده‌اند و تکنیک‌های پرورش زعفران ایران را به خوبی آموخته‌اند می‌دانند که چه زمانی به کشت زعفران باید اقدام کنند.

زعفران گیاهی است که به آب زیادی نیاز ندارد. من نمی دانم تا چه اندازه در ایجاد رقیب جدید برای زعفران کشورمان دخیل بوده ایم. کمک به افغان‌ها جهت کشت زعفران و دوری از کشت تریاک نمی‌دانم تا چه اندازه درست بوده است. ما نباید این کار را می‌کردیم .

اصلا قبول نمی کنم که پیاز زعفران به عنوان یک ذخیره ژنتیکی قاچاق شده و به افغانستان رفته است. چطور است که تعزیرات وقتی 100 کیلو چای قاچاق وارد کشور می‌شود از فلان سوپرمارکت می‌توانند چای مذکور را جمع آوری کنند.

ولی پیاز زعفران به راحتی می‌تواند قاچاق شود. پیاز به عنوان یک ذخیره ژنتیکی از ایران به هلند رفت و درآن جا اصلاح ژنتیکی شد و اکنون راندمان برداشت زعفران در مزارع ما سه کیلو است ولی این راندمان در افغانستان بالای شش کیلو است.

چند شرکت بزرگ امریکایی دارند افغانی‌ها را به شدت حمایت می‌کنند. درآینده مشتری‌های اروپایی خیلی خوشحال خواهند شد که از افغانستان با قیمت پایین ترو سهل‌تر زعفران را خریداری کنند. برای این که ما جاهایی جلوی آن ها ایستاده‌ایم.

ازجمله اجازه ندادیم که اتفاقی که برای رب افتاد برای زعفران بیفتد. برخی مشتری‌های رب ایرانی سلیقه خودشان رابرای رقیق کردن رب ایرانی به ما تحمیل کردند و این کار متاسفانه انجام شد. در باره زعفران نیز بارها اعلام کرده اند که می‌خواهند زعفران خورد‌تر باشد ولی ما چنین درخواستی را قبول نکرده‌ایم.

چون این را می‌برند و بعد به اسم زعفران ایران می‌فروشند و به این گونه بازار را می‌شکنند. این کار را افغانی به راحتی می‌پذیرد و همین الان نیز دارد این اتفاق می‌افتد. اسپانیا، مراکش، تونس به کشت زعفران رو آورده‌اند. من آدمی را می شناسم که در آرژانتین دارد زعفران می کارد. همانطوری که در ایران نیز زعفران دیگر تنها در خراسان کشت نمی‌شود.

هفته پیش خبر این بود که در استان لرستان کشت زعفران جواب داده است. البته در داخل هر چه بیشترزعفران کشت شود منافع ملی ما هر چه بیشتر تامین خواهد شد.اما چرا این صنعت به بیرون نیز رفته است. بالاخره می‌خواهم بگویم که آینده سختی خواهیم داشت. اگر نجنبیم زعفران ما مانند پسته و فرش از دست ما خواهد رفت.

×درجهت حمایت صادرات بسته بندی دولت چه کمک‌هایی به شما کرده است؟

- در این باره دولت و سازمان توسعه تجارت حرکت خوبی را در حمایت از صنعت زعفران بسته بندی انجام دادند. آنان برای تجاری که زعفران را به صورت فله‌ای صادر می‌کردند عوارض قرارداد و این دراصل یک کار منطقی بود که برای کشور و صنعت بسته بندی یک شاخص بسیار مثبت محسوب می‌شود.

زیرا دیگران را تشویق می کند که با بهره وری بیشترارزش افزوده بیشتری به کشوروارد کند. دکتر غضنفری پشت سر این طرح ایستاد زیرا 80 درصد زعفران کشور را کسانی دارند صادر می‌کنند که منافعشان درخام‌فروشی است. این نگاه ملی جلوی این تفکر کوتاه مدت را خواهد گرفت . این خود جایزه‌ای است به صنعت بسته بندی زعفران و درمقابل کسی که دارد فله می‌فرستد حتی 5 درصد نیز باید مالیات بدهد.

× حوزه فعاليت شما بيشتر خارجي است يا داخلي؟

- تقريبا تمركز فعاليتمان با حدود 80 درصد در بازار داخلي است. زيرا به شدت با اين طرز فكر مخالفيم كه صرفا بايد براي كيفيت كالاهاي صادراتي تلاش كرد. ساليانه 30 تن زعفران در داخل مصرف مي‌شود.
اگر بخواهيم از بيرون نگاه كنيم و ايران را نيز به عنوان يك مشتري ببينيم، مي بينيم، باز هم مصرف كننده كشور خودمان سنتي‌ترين و بزرگترين مصرف كننده زعفران در دنيا است.

از اين رو در اين هفتادو چند سالي كه از فعاليت ما مي‌گذرد، ارتباطمان را سخت با مصرف كننده داخلي حفظ كرده‌ايم.

× به كيفيت اشاره كرديد آيا در اين باره داراي استاندارد داخلي هستيد؟

- براي زعفران به شركت سحرخيز از طرف وزارت بهداشت جايزه سيب سلامت اهدا شد. سيب سلامت به اين معني است كه ما موفق شده‌ايم در توليدات خود علاوه بر رعايت حداقل‌هاي استاندارد، حداكثرهاي استاندارد را نيز رعايت كنيم. تا سال گذشته هيچ نفعي براي آن كسي كه حداكثرهاي استانداردها را رعايت مي‌كرد وجود نداشت. و همه برابر بودند.

×پس سيب سلامت در اصل در رعايت استاندارد سلامت صنعت غذايي با حداكثر كيفيت است؟ و نه حداقل‌هاي استانداردهاي ارائه شده؟

- بله. جايزه سيب سلامت براي كسي است كه آن حداقل استانداردها را پشت سرگذاشته است و اكنون دارد كارهايي مي كند كه مستقيما برروي سلامت جامعه تاثير دارد. اين موضوع را وزارت بهداشت پشتيباني كرد و مبدع آن بود. اين حركت حس رقابت را در ميان توليد كنندگان براي افزايش كيفتيت روشن كرد.

×برای این که بتوانید به صادرات گسترده زعفران دست بزنید به لیسانس‌ها و ایزوهای خارجی نیاز است شما در این زمینه چه استانداردهایی را که دارای ارزش و اعتبار جهانی هستند کسب کرده اید؟

- به نکته مهمی اشاره کردید . چون حوزه جغرافیایی استانداردها بسیار مهم است. بسیاری از کشورها استاندارد ملی ما را برای زعفران قبول نمی‌کنند و به طور خاص هر بخشی از جهان یک سری از استانداردها را خواستار هستند.

از اين رو با توجه به پیاده کردن استانداردهای بین المللی ایزو و گرفتن گواهی FDA که مربوط به سازمان غذا و دارو امریکا است تقریبا همه جهان را در پوشش داریم. اگر ما اف.دی.ای نداشتیم نمی توانستیم در بازار دنیا نفوذ کنیم زیرا همه دنیا اف. دی . ای را قبول دارند

×شما تا كنون كداميك از بازارهاي خارجي را به تصرف خود درآورده‌ايد؟

- بزرگترين رقيب ديرينه ما اسپانيا است. اين كشور سال‌هاي سال بود كه زعفران ما را به صورت فله‌اي خريداري مي‌كرد و هنوزهم خريداري هم مي‌كند. شايد علت آن نيز مربوط به گرايش برخي در اين صنعت باشد كه به نظر من صادر كننده نيستند و تنها عمده فروش به شمار مي‌روند.

صادر كننده آن كسي نيست كه كالايي را به صورت خام در اختيار كشور ديگري بگذارد. ما سال گذشته به عنوان صادركننده نمونه زعفران در حوزه بسته بندي زعفران انتخاب شديم. فقط به ژاپني‌ها به صورت فله جنس مي‌فروشيم. آنان زعفران را در صنعت داروسازي استفاده مي‌كنند.

کشورهای حوزه خلیج فارس از از مصرف کننده های دیرینه زعفران ما هستند. آن ها به لحاظ الگوی مصرف شباهت زيادي با الگوی مصرف مردم کشور ما دارند. در غرب اروپا به طور اخص به فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، یونان نیز صادرات زعفران داریم.

نروژو سوئد نيزمصرف کننده‌های خوب زعفران ما هستند. در آمریکای جنوبی به بازار برزیل و آرژانتین به خوبي نفوذ کردیم. در کانادا از مدت‌ها پیش نفوذ کردیم. با یک سری زحمات و مشکلات در بازار آمریکا نیز حضور داریم.

دو سال است که در بازار ژاپن هستیم و در این بخش خاص سفارت ایران در ژاپن خیلی به ما کمک کرده است. برای این که در سفارت یک جلسه قوی برگزار شد و سمینارهایی هم از طریق صندوق توسعه زعفران برگزار کردیم به نحوي كه در يك حركت هماهنگ توانستيم با همكاري ميان بخش خصوصی، دانشگاه و سفارت ايران یک بازار جدید و خوب را برای کالای استراتژیک کشورمان فراهم کنیم آن هم در شرايطي كه فضاي مالي و... براثر تحريم‌ها روز به روز بسته‌تر مي‌شود.

به طور كلي بايد بگويم درحال حاضر در پنج قاره به فروش زعفران ایران مبادرت کرده‌ایم. به عبارت دیگردر استرالیا، آسیا به صورت سنتی ، اروپا و امریکا، امريكاي لاتين و در آفریقا یعنی در آفریقای جنوبی دارای نماینده‌ هستیم . در بخش مسلمان نشین آفریقای جنوبی در حال فروش زعفران هستیم.

×صادرات شما تا چه انداره برای کشور ارز آوری دارد؟

- ساليانه و در مجموع 100 میلیون دلار صادرات زعفران داريم. البته 100 میلیون دلار برای زمانی بوده است که زعفران کیلویی 400 دلار فروخته می شد و 200 تن نیز صادرات آن بود. سال گذشته با گراني زعفران مواجه شدیم و قیمت ها تا 4 میلیون تومان افزايش يافت.

خوشبختانه امسال قيمت‌ها كاهش يافته و سال زراعی آینده که از پاییز به پاییز است سال خوبي خواهيم داشت. از يك سو سطح زیر کشت بسیار بیشتر شده و از سوي ديگر کشاورزان نیز در کشت دقت کرده اند.

در اين ميان حمایت‌هایی هم استانداری خراسان رضوی جنوبی به عمل آورده كه در مجموع باعث شد پیاززعفران حفظ شد. من فکر می کنم سال زراعي آينده بالغ بر 300 تن تولید در این حوزه خواهیم داشت واين امر کمک می کند تا آن بازارهایی را که در شرایط گرانی از دست دادیم مجددابه دست بیاوریم و مردم دوباره با زعفران آشتی کنند .

×شرکت شما در این 100 میلیون دلار دارای چه سهمی است؟

- حدود 80 درصد آن ظرفیت فروش فله ای است. ولی در بخش بسته بندی‌اش حدود 20 درصد یا 20 میلیون دلار است.

×اگر 20 درصد را 100 فرض کنیم از 100 درصد به شما چند درصد تعلق دارد؟

- حداقل شاید حدود 60 درصد آن در اختیا شرکت سحر خیز است.

× بر چه محدودیت‌ها و موانعي غلبه کرده‌اید و برای این مقصود تا چه اندازه به آموزش و بهداشت تکیه داشته‌اید؟

- بزرگترین مانعی که در بخش تولید داریم این است که باید فرهنگ کار کیفی را در واحدهای خود پیاده کنیم. برای این منظور به سمت آموزش حرکت کردیم. ما پرسنلمان را آموزش داده‌ایم. در این آموز‌ش‌ها بر استانداردهای کارتاکید کرده‌ایم ازجمله این که خانم ها باید دستکش دست کنند.

هنگام کار نباید زیورآلات به خود داشته باشند. حتما باید هدبند داشته باشند. هیچ مویی در داخل زعفران نباید وجود داشته باشد. دستگاه متالیکتور که فلزیاب است و فلزاتی چون منگنه و... را درزعفران‌های بسته بندی شده شناسایی کرده و به سرعت جلوی ورود بسته مذکور به بخش توزیع را می‌گیرد هیچ‌گاه نباید دچار نقص و یا خارج از سرویس باشد.

از آن جا یک بخش مهم کارمان بر می گردد به کشاورزانی که کماکان به صورت سنتی اقدام به خشک کردن زعفران می‌پردازند بار این فشار در سالن‌های بسته بندی کاملا نمایان است. به طوری که موها یا آشغال‌ها باید با پنس برداشته و سپس میکروب زدایی شود.

کشاورزان ما به این دلیل که زعفران را به صورت سنتی خشک می‌کنند و برای خشک کردن در روزنامه می‌ریزند زعفران خیس، جوهر روزنامه را به خود می‌گیرد و در آزمایشگاه با این جواب مواجه می شوم که زعفران رنگ شده است.

اگر بخواهیم آن بخش از تولیدات را رها کنیم که دچار دور باطل می شویم که این خود ضرر بسیار بزرگی است. اما باید با تلاش زیاد برای آموزش کشاورز در این حوزه به جبران مسایل بپردازیم تا کالای زعفران متناسب با سلیقه و استانداردهای جهانی در معرض فروش قرار بگیرد.

×ظاهرا قرار بود زعفران ایران توسط اتحادیه اروپا ممنوع‌الورود شود چه عاملی از این حرکت ممانعت کرد؟

- بله، 10 سال پیش اتحادیه اروپا می‌خواست زعفران ایران را ممنوع الورود کند. بازرسانشان با همان آقایانی که مایلند خودعزیزی کنند رفتند درمزارع ما، فیلمبرداری کردند و نشان دادند که خانمی دارد زعفران می‌چیند و بعد در همان محل اقدام به تعویض کهنه بچه اش می کند .

دامش دارد در مزرعه زعفران راه می رود. اما این مسایل اکنون خیلی تغییر کرده است. ما پارسال با یک هیات ژاپنی به صورت سرزده به یک مزرعه زعفران در شهرستان "زاوه" رفتیم. من دچار استرس بودم زیرا نمی‌دانستم قرار است چه اتفاقی بیفتد.

باورمان نمی‌شد که آموزش‌ها تا آن اندازه جواب داده باشد. همه کارگران با دستکش گل می چیدند. من به عنوان یک ایرانی افتخار کردم. با آموزش‌هایی و انتشار بروشور‌ها اجازه ندادیم این کالا در زمره کالاهای تحریمی اروپا قرار بگیرد.

این فیلم را در سوییس و اسپانیا پخش کردند و گفتند که زعفران ایران این گونه عمل می آید. خوشبختانه دنیا زعفران ما را به خوبی می‌شناسد ولی در نهایت یک پشتیبانی آخررا نیز می‌خواهد که از دست یک شرکت کوچک برآورده نیست.

‌باید مراکز خرید مجانی برای تجار ایرانی فراهم کنیم مانند دبی که برای تجار خود اقدام به ایجاد مراکز خرید مناسب کرده است. چرا نباید یک جای مجانی برای محصولمان نه فقط برای یک شرکت خاص ایجاد کنیم؟ قطعا این امر تاثیر دارد.

×به عبارت دیگر نیاز به ظرفیت سازی و پشتیبانی دولت دارید؟

- من می گویم ما کیفیت را رد کرده ایم و می توانیم با آبرومندی بر روی پای خود بایستیم. نیاز به ظرفیت سازی در بازار فروش داریم. ببینید اسپانیا 100 سال سابقه فروش زعفران در دنیا داردو هنوز که هنوز است 100 درصد هزینه های شرکت زعفران فروش اسپانیایی توسط دولت این کشور پرداخت می شود.

برای این که از ما می‌ترسد و می‌داند که تولید کننده واقعی پا به میدان گذاشته است. حتی هزینه اقامت شرکت هایشان را دولتشان پرداخت می کند. اما به عنوان یک تاجرایرانی زمانی که به کشور برمی‌گردم دارایی هزینه‌ هتل را شبی 100 دلار بیشتر قبول نمی کند.

  این تضادها آدمی را می آزارد. لذا من کدام هتل بروم که در شان یک تاجر ایرانی باشد. به عبارت دیگر برای کاهش هزینه‌ها باید در مسافرخانه اقامت بگیریم .

این همه هزینه در سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی انجام می‌شود تا سطح آن در نظام جهانی کاهش نیابد که کار درستی است ولی این مهم است که در حوزه اقتصاد برای کالاهای استراتژیک خود نیز به همان اندازه اهمیت قایل شویم. از این رو دیدگاه ها نسبت به صادرات باید تغییر کند.

×آقاي سحرخيز شما به عنوان مديرعامل نسل سومي شركت سحرخيزها به شمار مي‌رويد اين جالب است كه در صنعت و همچنين صنعت غذايي ادامه نسل‌ها در مديريت به وجود آمده است؟

- من با شما موافقم و معتقدم كه نماد صنعتي شدن در يك كشور اين است كه نسل‌هاي جديد راه قبلي‌ها را ادامه داده‌اند يا خير؟ البته معتقدم كه براي رسيدن به اين نقطه خيلي فاصله داريم. ما مجموعه مان توسط پدربزرگمان بنيان گذاشته شده است به نام مرحوم حاج محمد سحرخيز. ايشان معروف بود به حاجي عطار.

زيرا نگاه مردم به عطاري‌ها نگاه مثبتي بوده به نحوي كه به عطاري ها مردم به عنوان داروخانه نگاه مي‌كردند. اين نگاه اخيرا در سطح جهاني نيز تجديد حيات يافته است. از اين رو سعي مي‌شد و اكنون نيز سعي مي‌شود كه درمان بيماري‌ها را با محصولات طبيعي خداوند پيدا كنند تا مواد شيميايي رايج كه 40 سالي است گريبان مردم جهان را گرفته است.

×چرا تولید خانوادگی شما پیروز شد؟ شما با 200 پرسنل و کارگر دارید علاوه بر زعفران 80 نوع تولیدات را به بازار می رسانید؟

- ما شاید همیشه در خانواده‌مان دارای یک اصل بودیم و آن این که در آن بازه تناوب خرید مصرف کننده‌ها سعی کردیم کیفیت را حفظ کنیم. هیچ وقت ادعا نداشته و نداریم که بهتراز زعفران وجود ندارد. چرا ممکن است باشد.

ولی همیشه سعی کردیم که مصرف کننده ما با این مسئله مواجه نشود که یک کالارا با چهار کیفیت متفاوت از ما خریداری کند. همه تلاش ما این بوده که کیفیت خود را به هر نحو ممکن حفظ کنیم.

×آیا این موضوع به خاطر اسم سحرخیز صورت گرفته است؟

- نسل ما بله. ما می خواهیم نام نیاکان مان به خوبی و نیکی یاد شود.

×به عبارت دیگر شما یک تعلق خاطری به این اسم دارید و متقدید این اسم باید تولید کننده بهترین ها باشد؟

- بله دقیقا. این آمرزش روح گذشتگان و درآینده برای خودمان باقیات و صالحات خواهد بود. و این که در حقیقت اندوخته ای را به ما داده اند که این اندوخته چیزی ندارد جز اعتماد مردم. و این که اعتماد را باید به عنوان یک میراث حفظ کنیم.

تاکیدمان هم به همه خواهرها، برادرها، دخترعموها، پسرعموها و جمع خانوادگی که تقریبا 10 نفر دورهم هستیم که هسته اصلی و همکارانمان که لایه دوم خانواده ما هستند ما شاید تا الان چندین مورد بازنشستگی داشته ایم در سیستم خود و شاید حدود 5 مورد بوده اند که به مدت 30 سال در مجموعه ما بوده اند و الان هم که نیستند فرزندانشان پیش ما هستند.

همانطور که در مصرف کننده و مشتریان سحرخیز خود ما الان با نسل سوم مشتری ها روبرو هستیم در سیستم داخلی خودمان نیز الان نسل دوم پرسنل و همکاران ما حضور دارند. اگر پدر رفته ، به جای وی پسر و یا دخترش آمده است.

×من شنیده ام برای این که این برند حفظ شود شما اقدام به ازدواج درونی می کنید. یعنی دختر عمو با پسرعمو ازدواج کرده و امثال این ها ؟درست است؟

- بله خانم من دخترعموی من هستند و این کار در خانواده ما بسیار رواج دارد. تک تک کسانی که در سحر‌خیز مشغول کارهستند از نگهبانی کارخانه تا فروشنده فروشگاه‌های ما، احساس می‌کنند که زعفران تولید شده یک حیثیت کاری است که به مردم عرضه می‌شود و نباید ذره‌ای در آن کم فروشی شود، ویا با نقص همراه باشد. ما هیچ سفارشی جز این به پرسنلمان نداریم.

و به عبارتی یک رابطه قلبی را با تمام ذی نفعان سحرخیزسعی کرده ایم برقرار کنیم. از کارگران گرفته تا تامین کنندگان و پیمانکاران و..... باید اضافه کنم که جلسات من به عنوان مدیرعامل با بخش خدمات مشتری 10 برابر بیشتر از جلساتی است که با مدیران داخلی برگزار می‌کنم. چون این اعتماد را به هیچ وجه نمی‌خواهیم از دست بدهیم.

×چرا بر روي زعفران تمركز كرديد؟

- در آن سال‌ها شايد زعفران يكي از محصولات ما بوده كه عرضه مي‌كرديم و مردم نيز بر اساس اعتمادي كه داشتند از ما اين محصول را خريداري مي‌كردند. زيرا اين محصول در طب سنتي هم جايگاه ويژه‌اي داشت . ضمن اين كه زعفران نقش مهمي در رنگين كردن سفره‌هاي ايراني‌ها از زمان قديم نيز داشته است.

×رونق كار شما از چه زماني آغاز شد ؟

بعد ازفوت پدربزرگم، پدر و عمو بعد از سال 1342 سكان كار رابه دست گرفتند .در اوايل دهه 50 خورشيدي با افزايش نقدينگي در كشور، رونق اقتصادي بيشتري شاهد هستيم. به اين ترتيب توريست و زوار بيشتري به مشهد آمدند و در آن جا زعفران به عنوان شاخص سوغات خراسان از جايگاه خاصي برخوردارشد.

×در چه تاريخي زعفران به عنوان يك محصول صادراتي و استراتژيك براي ايران اهميت يافت؟

- با همين روند تا سال 1380 آرام آرام زعفران جايگاهش درداخل و خارج تقويت شد. ايران و اسپانيا درحدود سال 1357 هر دو توليد كننده‌هاي بزرگ زعفران با 20 تن توليد بودند. تا دهه 80 خورشيدي اين رقم در ايران به حدود 220 تن توليد رسيد. اما اسپانيا در اين رقابت عقب افتاد و توليد خودش را تقريبا به صفر نزديك كرد. در همين زمان جايگاه خوبي نيز در صادرات پيدا كرديم .

×از چه زماني عرضه زعفران با اين كيفيت يعني با بسته بندي صنعتي و بهداشتي رواج يافت؟

- از زماني كه نسل تحصيل كرده و جوان جامعه ميل به سوي محصولات بسته بندي شده با كيفيت تمايل پيدا كرد و ميان توليد كننده زيرپله‌اي و واقعي تمايز قايل شد. از اين رو در يك حركت جدي اززعفران فروشي به صنعت بسته بندي زعفران ارتقاء يافتيم.

البته در اين راه تنها نبوديم و واحدهاي بسيار خوب ديگري نيز حضور داشتند كه شايد پيشرو بودند و در اين راه خيلي زحمت كشيدند چه براي معرفي زعفران به دنيا و چه براي مصرف كننده‌هاي داخلي.

×آيا بر روي خواص دارويي زعفران تحقيقاتي انجام داده ايد؟

- زعفران داراي دو خاصيت بسيار بزرگ است. 1- شديدا ضد افسردگي است و اين امر در مقالات پزشكي ايراني و ژاپني به اثبات رسيده است. 2- تاثير شگرفي مانند پيش‌گيري از بروز برخي سرطان‌ها مثل سرطان پوست و سرطان كبد دارد.

به ويژه در توقف سرطان كبد بسيار موثر بوده است. البته ما با این سوال مواجه بودیم که چقدر زعفران باید در روز مصرف کنیم تا این بیماري‌ها دچار نشویم. بر روي این سوال به صورت یک پروژه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد و دانشگاه داروسازی آن كار شد.

× شرکت سحرخیز چه مقدار از هزينه این پروژه را پرداخت كرد؟

- این پروژه ابتکار صندوق توسعه صادرات زعفران بود که ما هم یکی از اعضای هیات مدیره آن هستیم.

× نتيجه پروژه چه بود؟

- نتيجه آن بود كه مصرف 100 تا 200 میلی گرم زعفران در روز برای هرشخص ضروری است. این رقم برای هر نفر سه تا پنج گرم در ماه است. من فکر می کنم ماهی پنج گرم هزینه‌ای است که برای این کالا باید پرداخت شود.

كالايي كه از دل طبیعت آمده و فاقد ذره‌ای تاثیرات شیمیایی است و حداقل تاثیرش ضد افسردگی است که جوامع علمی صنعتی و نیمه صنعتی به آن دچار هستند.