آفتابنیوز : روسيه و ايالات متحده در 24 فوريه، نشستي در براتيسلاوا برگزار خواهند كرد. برخي از كارشناسان معتقدند كه ايالات متحده گفتوگوهاي اين نشست را بر روند سياست داخلي روسيه متمركز خواهد كرد. آيا اين فرض درست است؟ ايالات متحده قصد دارد چه موضوعاتي را در نشست مطرح كند؟ به تصور من، نشست براتيسلاوا واقعاً يك فرصت بسيار مهم براي تهيه دستور كار جهت همكاريها ميان روسيه و ايالات متحده در چهارسال آينده است.
سال گذشته، گرچه در مجموع همكاريها مثبت بود اما مشكلاتي وجود داشت. مسائلي در مورد ارزيابي دموكراسي و حاكميت قانون در روسيه وجود دارد كه مطمئنم در ميان مسائل مطروحه توسط پرزيدنت بوش به آنها اشاره خواهد شد. فكر ميكنم پرزيدنت بوش و پرزيدنت پوتين در مورد مسائل بسيار زيادي صحبت خواهند كرد.
ميدانم كه در اين مذاكرات، تقويت و گسترش همكاريهاي ما در مقابل غنيسازي، بهويژه افزايش فعاليت جهت ممانعت از دستيابي تروريستها به سلاحهاي كشتار جمعي، در اولويت مذاكرات قرار خواهد داشت.
فكر ميكنم رئيس جمهور بيشتر به بحث در مورد مسائل خاورميانه تمايل دارد.
مسائلي نظير مغتنم شمردن فرصتهاي جديد صلح ميان اسرائيل و فلسطين، چگونگي ايجاد ثبات در عراق و انتقال دموكراسي بعداز انتخابات 30 ژانويه در آن كشور، و نيز چگونگي روند دموكراتيزهسازي در سطح خاورميانه. فكر ميكنم آنها احتمالاً در مورد روابط اقتصادي ما كه ظرفيتهاي بالقوه زيادي دارد، بحث خواهند كرد.
آنها در مورد برخي مسائل مربوط به فضاي اتحاد شوروي سابق، همكاريها در مقابل خطراتي نظير HIV، ايدز و مبادلات گسترده ميان مردمانمان بحث خواهند كرد. بهطور يقين آنها در طول سه يا چهار ساعت، نميتوانند به همه موضوعات بپردازند، اما دموكراسي يكي از موضوعات گسترده بحثها خواهد بود، زيرا همانطور كه كاندوليزارايس چندي پيش در مصاحبهاي اظهارداشت: «تعميق واقعي روابط ما، تنها برپايه ارزشهاي كلي خواهد بود.»
آيا قبول داريد كه روابط روسيه و ايالات متحده در حال حاضر كاهش پيدا كرده است؟ دولت ايالات متحده چه اقداماتي جهت حمايت و گسترش اساس روابط دوجانبه انجام خواهد داد؟ من قبلاً هم گفتهام كه روابط ما محكم است. اما مشكلاتي در طول سالهاي گذشته وجود داشت. بنابراين فكر ميكنم براي هر دو كشور ضرورت دارد كه سعي كنند بر برخي جريانات گذشته غلبه پيدا كنند. البته ما هردو، تجربياتي را از سرگذراندهايم كه شايد به كندتر شدن روند همكاريهاي مشترك انجاميده است. ما انتخابات اوكراين را تجربه كرديم. اما هنوز فكر ميكنيم كه اساس همكاريهاي ما خيلي محكم باقي مانده و اگر هر دو طرف همه انرژي خود را وقف اين كار كنند، تا پایان سال 2005 به پيشرفتهاي چشمگيري در همكاريهاي مشترك خواهيم رسيد.
ما به درخواست گسترش همكاريهاي استراتژيك كه هر دو رئيس جمهور در نشستهاي بزرگسال 2001 و 2002 مطرح كردند، ادامه خواهيم داد.
ما به همكاري در برخي زمينهها اكتفا نخواهيم كرد بلكه ميخواهيم شاهد همكاريهاي گستردهتري نسبت به امروز باشيم. به همين جهت فكر ميكنم پرداختن به موارد حساسي نظير چگونگي ارتقاي ثبات و دموكراسي در اتحاد شوروي سابق بيشتر جنبه همكاري خواهد داشت تا جنبه رقابت.
آيا ايالات متحده قصد گسترش همكاري با روسيه در زمينه جنگ با تروريسم را دارد؟ اگر چنين است، چگونه؟
ما به يقين عليه تروريسم خواستار همكاريهايي هستيم كه از يازده سپتامبر بر شالوده محكمي پايهريزي شد. ما خواستار آن هستيم كه به زمينههاي جلوگيري از دستيابي تروريستها به مواد سلاحهاي كشتار جمعي توجه ويژهاي شود. ما علاقهمند به گسترش اشكال جديد همكاريهاي نظامي دوجانبه در چارچوب روسيه – ناتو هستيم كه ميتواند شامل آموزش مشترك و تمرينهاي مشترك ميان نيروهاي ويژه ما باشد. ما خواستار گسترش راهي مشترك براي مسأله ترانزيت مواد مخدر، بهويژه از افغانستان هستيم زيرا يكي از منابع اصلي تأمين مالي شبكههاي تروريستي است.
ما همچنين اميدواريم تفاهم كلي گروه فعال ضدتروريسم را از طريق همكاري ميان سرويس هاي اطلاعاتي خود، تقويت بخشيم. بهعنوان مثال فكر ميكنيم كه توجه بيشتر روسيه به شواهد مشخص حمايت ايران و سوريه از جریانات مخالف صلح در خاورميانه ضرورت دارد. در مورد سوريه، آنها تهيه سلاح براي حزبالله را تسهيل ميكنند، به برخي از تروريستهايي كه عمليات تروريستي در عراق انجام ميدهند، پناه ميدهند. بنابراين ضرورت دارد با تروريستها و حاميان آنها در هرجا كه هستند، مقابله كنيم. فكر ميكنم به همكاريهاي خيلي محكمي در طول سه سال گذشته رسيدهايم. اما مطمئناً ميتوان در اين زمينه بيش از پيش جلو رفت.
ارزيابي شما از شرايط كنوني چچن چيست؟ آيا ايالات متحده قصد كمك به روسيه از طريق قانون ويزاي اجباري در جلوگيري از تروريسم در آنجا دارد؟ شرايط در چچن البته همچنان سخت است. ما همچنان اعتقاد داريم كه يك راهحل سياسي، تنها راه درازمدت براي پايان بخشيدن به خشونت در چچن است. ما معتقديم كه انتخابات رياست جمهوري كه در چچن برگزار شد، ممكن است فرصتهاي گسترش راهحلهاي سياسي را براي آنها كه از ثبات سياسي و طرد تروريسم حمايت ميكنند. از بين برده باشد. ما اميدواريم انتخابات پارلمان كه قرار است كمي قبل از پايان سال برگزار شود، بتواند بيشتر چچنيها را براي طرد تروريسم از روند سياسي متقاعد سازد.
البته در عين حال اعتقاد داريم كه لازم است به عمليات تروريستي پاسخ قطعي داده شود. ما به همكاران روسي خود براي سعي در دفاع در مقابل تروريستهاي چچني كمك كرده و خواهيم كرد. ما كوشش زيادي در جهت قطع منابع حمايت هاي خارجي نظامي و مالي به آنها كردهايم. ما همكاريهاي قابل توجه اطلاعاتي با هدف كمك به روسيه براي جلوگيري از عمليات تروريستي و جلوگيري از دسترسي تروريستهاي چچني به سلاحهاي كشتار جمعي و شيميايي خطرناك كردهايم. و سرانجام اين كه ما معتقديم كه مي توانيم از طريق مكانيزمهاي مختلف خود، گروه فعال ضدتروريسم و ارتباطات اطلاعاتي خود، همچنان مفيد واقع شويم.
ارزيابي شما از همكاري با روسيه در مورد حل مسأله هستهاي ايران چيست؟ آيا درست است كه ايالات متحده درصدد طرح عمليات نظامي عليه ايران است؟ فكر ميكنم همكاري ما در رابطه با خواسته هاي هستهاي ايران در طول دو يا سه سال گذشته، بهتر و بهتر شده است. هر دو كشور سعي در رسيدن به هدف مشترك از طريق گفتوگوهاي كنوني IAEA را دارند. هم روسيه و هم ايالات متحده از كوششهاي قانع سازي ايران براي چشمپوشي يكبار و براي هميشه، از تعقيب چرخه سوخت هستهاي به رهبري سه قدرت اصلي اروپايي حمايت ميكنند.
تصور ميكنم اكنون همه ما براين موضوع توافق داريم كه پنهانسازي بسياري از برنامههاي هستهاي از سوي ايران در چند سال اخير، شانس هرگونه ترديد از سوي ما براي دادن فرصت دوباره به اين كشور را ميگيرد. از آنجا كه امكان توافق صددرصد بر روي تاكتيكها وجود ندارد، فكر ميكنم كه ما بهگونهاي مشخص به سوي يك هدف گام بر ميداريم. از آنجا كه ايالات متحده به دفعات بسيار، بدبيني خود را نسبت به اهداف ايرانيان اعلام كرده است، اميدوارم كوششهاي كنوني براي توقف دائمي فعاليتهاي آنها براي غنيسازي با موفقيت همراه باشد. و اين، بهسؤال دوم شما مبنيبر لزوم تمركز بر يافتن راهحلهاي سياسي در زمان حاضر مربوط ميشود. اگر ايران با خواسته اكثريت اعضاي سازمان منع گسترش سلاحهاي اتمي موافقت نكند، فكر ميكنيم قدم بعدي آن است كه عدم پذيرش را با اجبار از سوي شوراي امنيت سازمان ملل جبران كنيم. اين كه قدم بعد از آن چه خواهد بود، بحثي زودهنگام است. بازهم متذكر ميشوم كه تمركز روي يك راهحل سياسي است.
آيا ايالات متحده طرحي براي افزايش كمك هاي مالي به روسيه براي كاهش سلاح هاي كشتار جمعي و افزايش امنيت سايت هاي هسته اي را دارد؟ ما مسلماً اين گونه برنامه ها را در ميان اولويت هاي اصلي خود قرار داده ايم و قصد ادامه روند افزايش سطح بودجه در حمايت از برنامه هاي حذف سلاح هاي هسته اي و شيميايي و يا حفاظت بهتر از انبارهاي سلاح هاي كشتار جمعي در روسيه را داريم. در اجراي برخي از اين برنامه ها مشكلات دوره اي بروز مي كند، اما ما مايليم در صورت امكان، در طول چهار سال آينده اين برنامه ها را تسريع بخشيم.
وزارت دفاع از زمان طرح اين برنامه ها در اوايل دهه 1990، بيش از سه ميليارد دلار هزينه كرده است و وزارت نيرو نيز نزديك به يك ميليارد ديگر به آن اختصاص داده است. البته در حال حاضر ما شركاي جهاني در ميان كشورهاي گروه هشت و ديگر كشورها داريم كه در اين كوشش ها سهيم مي شوند. در اين چارچوب، خود كشور روسيه پول بيشتري براي اين برنامه ها اختصاص داده است كه البته مطلوب است. احساس مي كنم يك مشكل كلي در رابطه با بعضي از ميراث هاي ناخوشايند اتحاد شوروي براي اطمينان بخشي از عدم دستيابي تروريست ها و يا كشورهاي حامي آنها به مواد هسته اي و شيميايي وجود دارد.
روسيه در مورد گسترش سلاح هاي ضدموشكي ايالات متحده در اروپاي شرقي اظهار نگراني كرده است. تفسير شما در اين مورد چيست؟ آيا ايالات متحده قصد گسترش نيروي نظامي در داخل مرزهاي اعضاي جديد ناتو از جمله لهستان و بلغارستان و در نتيجه مرزهايي نزديك تر به روسيه را دارد؟
قبل از هر چيز، ما البته دفاع موشكي را به شكل محدود گسترش داده ايم و دليل آن تكنولوژي غني سازي براي موشك هايي با برد بلند در كشورهايي است كه اين امر مي تواند آنها را به سلاح هاي كشتار جمعي مسلح سازد. ما فكر مي كنيم كه روسيه و ايالات متحده و كشورهاي ناتو علاقه مند به سعي در دفاع از خود در مقابل اين تهديد جديد هستند و ما همكاري احتمالي با روسيه در حوزه دفاع موشكي را مورد گفت و گو قرار مي دهيم. ما به اروپا با مقاصد دفاع قاره اي از ايالات متحده عليه تهديدات كشور سوم نگاه نمي كنيم و تنها احتمال سيستم دفاع موشكي كه مي تواند به هم پيمانان ما در ناتو براي دفاع از قلمرو خود كمك كند را مورد بحث قرار مي دهيم... اگر خيلي ساده به جهان نگاه كنيد، متوجه مي شويد كه از نظر جغرافيايي، هر سيستمي كه در نهايت در اروپا قرار مي گيرد به سوي تهديدهايي از سمت جنوب و جنوب شرقي هدف گيري مي شود- كشورهايي نظير ايران- و به طور منطقي رو در روي سيستم هاي روسيه نيست كه البته به سمت شمال است نه غرب... ما بيشتر علاقه مند هستيم كه توانايي حركت نيروها را به منطقه اي در بخش هاي ديگر دنيا داشته باشيم. بخشي هايي كه تهديدات اصلي ممكن است از آن سو باشد.