چگونه مهران مدیری بازی در قلب یخی را قبول کرد؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: ● مهران باسترکیتون

عصرهای غم انگیزی بود. سیزدهم فروردین دهه ۶۰ معمولا آخرین برنامه تفریحی یکی از دو شبکه صدا و سیما برنامه ای بود به نام «کمدی کلاسیک»؛ برنامه ای که اختصاص داشت به پخش فیلم های کمدی قدیمی که جذاب ترینش برای بچه های تعطیلات تمام شده چارلی چاپلین بود و غم انگیزترین شان باستر کیتون. کمدینی با چهره ای جدی و بدون لبخند که خنده دار بودن کارهایش برای بچه های کم سن و سال فهمیدنی نبود. زمان برای آن بچه ها می گذشت و زمان خنده شان به عبدلی و اوستا رسید، بعد هم خنده های محمود شهریاری که همه شان عمری کوتاه داشتند. بچه ها، نوجوان شده بودند که یکی شبیه خاطرات غم انگیز قدیمی شان روی صفحه تلویزیون ظاهر شد. مردی که در جوانی هم جاافتاده بود و چهره عبوس و جدی اش یادآور سیزده فروردین و برنامه کمدی کلاسیک و باستر کیتون بود.



● آیا مهران مدیری افسرده است؟

همین چند وقت پیش، در سکوت و توقف «قهوه تلخ»، چند روزنامه و مجله خبر از افسرد گی مهران مدیری دادند. کسی که نزدیک به دو دهه با چهره گرفته و جدی اش تماشاگرانش را شاد می کرد و در آخر انگار گرفتار مشکل قیافه ظاهری خود شد. افسرد گی ای که بنا بر شنیده ها و گفته ها خیلی هم ربطی به توقف «قهوه تلخ» و حواشی اش نداشت. مرد کمدین برعکس آن همه نمایش بیرونی خنده دار ، از درون غمگین شده بود و گوشه عزلتش را لابد با شعر، موسیقی و دیگر علاقه های هنری اش پر می کرد.



● شما چه فکر می کنید؟

تصور همیشگی جامعه نسبت به شاعران، آدم های غمگین و افسرده ای است که ۲۴ ساعته گوشه ای نشسته اند، آه می کشند و شعر می نویسند و در همین حال کمدین ها کسانی هستند که شبانه روز در حال خندیدن و شادی کردن هستند. تصاویری ذهنی که البته هیچ کدام نسبتی با واقعیت ندارند اما اگر همین تصاویر فانتزی و تخیلی را هم بپذیریم، واقعا تصور جامعه از مهران مدیری چیست؟ یک شاعر کمدین یا یک کمدین شاعر؟ یک خوشحال غمگین یا یک غمگین خوشحال. این چنین تضاد و پارادوکسی هرکسی را می تواند افسرده کند.



● وقتی که او را درک نمی کردیم

یک بار محمود شهریاری، مجری خنده روی تلویزیون تعریف می کرد که پشت فرمان ماشین، پشت چراغ قرمز بوده و به مشکلاتش فکر می کرده که راننده یکی از اتومبیل های کناری، صدایش می زند و می گوید: چیه؟ چرا نمی خندی؟

سؤالی که لابد به شکل دیگری ذهن طرفداران مدیری را اشغال کرده است: چرا دیگه ما رو نمی خندونی؟ این یک توقع ابدی است که هیچ وقت از مهران مدیری دور نمی شود؛ حتی وقتی در یک نقش کاملا جدی جلو دوربین برود.

وقتی «ساعت خوش» ممنوع شده بود، یک فیلم ویدئویی از اجرای تئاتر هملت دست به دست می شد که مدیری یکی از نقش های اصلی اش را ایفا کرده بود. کسانی که در غیبت برنامه محبوب شان، چشم شان به چهره مدیری روشن شده بود، بدون توجه به اینکه با یک نمایش تراژیک و تلخ و یک نقش جدی مواجه هستند، ناخودآگاه لبخند یا قهقهه می زدند؛ طوری که انگار با یکی از آیتم های روده برکننده ساعت خوش طرف هستند. چندسال بعدترش هم وقتی مدیری اولین حضور سینمایی اش را با یک فیلم جدی و غم انگیز به نام «دیدار» تجربه کرد، تماشاگران با هر دیالوگ گفتن و نگاه کردنی از خنده ریسه می رفتند. واکنشی که ربطی به اجرای مبتدی یا غلط مدیری نداشت. تماشاگران آنچنان درگیر خاطرات خنده دارشان بودند که نمی توانستند این حضور متفاوت را هضم کنند.



● من شاد نیستم، باور کنید

فقط کافی است مصاحبه های مدیری و دوستانش را مرور کنید، تا با شخصیت دیگری از او آشنا شوید. کسی که همه بر جدی بودن و مبادی آداب بودنش تاکید دارند، دقیقا چیزهایی که خیلی در نقش هایش به چشم نمی خورد. مثلا در یکی از محبوب ترین کارهایش یعنی «پاورچین» او نقش کسی را ایفا می کند که کل زند گی اش حتی در محیط کار در خوشگذرانی و تفریح و بازی خلاصه می شود و پایبند به هیچ یک از قوانین معاشرتی و اجتماعی نبود. جدی گرفتن چنین نقش هایی توسط تماشاگران می تواند برای بازیگر منتهی به یک تراژدی تمام عیار شود. دقیقا مثل کاریکاتوری که چند سال پیش نشریه طنز و کاریکاتور منتشر کرده بود و دلقکی را نشان می داد که روی صحنه خودش را دار زده بود اما تماشاگرانش از خنده ریسه رفته بودند. مدیری هم سعی کرد تصویر یک آدم خوش باش و بی خیال را از خودش دور کند. ترانه های غم انگیز خواند، چند تا از شعرهایش را در مجلات چاپ کرد و در مصاحبه هایش از ناراحتی ها و افسرد گی هایش گفت. کارها و رفتارهایی که انگار خیلی افاقه نکرده، آنقدر که نمایشگر محبوب و افسرده ما می خواهد در آخرین پرده دست به یک کار خیلی عجیب بزند.



● کمدین متفاوت

مرد افسرده امروز در روزهایی که لقبش مرد خنده تلویزیون بود، همیشه نقش های پرجنب وجوش را به بازیگران دیگر می داد و خودش نقش ایستا و ساکت و تا حدی جدی را به عهده می گرفت تا از بین این تضاد و تفاوت کمدی زاده شود. او مثل همتایش مهران غفوریان نبود که وسط صحنه بایستد و سعی کند برای خنداندن مخاطب حتی پشتک هم بزند. وسط نمایش هایش هم یک جور گوشه نشینی و انزوا داشت که خیلی هم به چشم مخاطب می آمد و تبدیل به پرهوادارترین کاراکتر داستان می شد. حتی وقتی در کار دیگران جلو دوربین می رفت، مثلا در کار پربازیگری مثل «دایره زنگی»، بدون کمترین تلاشی برای دیده شدن و خنده دار بودن، با کوچک ترین فعالیتی توجه تماشاگران را جلب می کرد. شاید آنقدر نگاه ها و لحنش در خنده دار بودن نقش هایش موثر بود که وقتی در قالب جدی هم قرار می گرفت، نمی توانست از تاثیرات شان فرار کند.



● بازی در قلب یخی؛ فرار از

حتما در خبرها خوانده اید که تصویربرداری قهوه تلخ ازسرگرفته شده و قسمت های جدیدش به بازار خواهد آمد. از طرف دیگر اگر اخبار سریال محبوب شبکه خانگی یعنی قلب یخی را دنبال کرده باشید، حتما خبر دارید که در فصل جدید با حضور سامان مقدم به عنوان کارگردان جایگزین، بازیگرانی به این مجموعه اضافه شده اند که یکی از آنها کسی نیست جز مهران مدیری. یک طرف قهوه تلخ است و داستان یک دربار و مشنگ بازی های خنده دارش و طرف دیگر قلب یخی است و روایتی پر از جنایت و قتل و معما. یک جا مهران مدیری طناز و بامزه را داریم و جای دیگر احتمالا یک مدیری جدی و عبوس و چه بسا ترسناک. این مسابقه ای ست که یک نمایشگر با خودش ترتیب داده. یک سمت، ور خنده دارش می دود و سمت دیگر نیمه غمگین و جدی اش. اینکه کدام برنده می شود و تماشاگران آغوش شان را برای پذیرفتن کدام یک بیشتر باز می کنند، معلوم نیست. اما شاید اگر انتخاب با مدیری باشد، دلش بخواهد در هر دو میدان پیروز شود و بالاخره یک جا تصویر کامل و انسانی اش را در قلب مخاطب جا باز کند. مردی که هم جدیست و هم شوخ. گاهی افسرده است و گاهی شاد. دقیقا مثل تمام مردم دنیا؛ مثل تمام انسان های عادی.


مجله زندگی ایده آل