آفتابنیوز : آفتاب-سرویس اجتماعی: در این مراسم آنچه که متفاوت از سایر مراسمها و بزرگداشتها بود، همدلی و فضای صمیمیت و دوستانه بین کارکنان و خانوادهایشان بويژه رفتار دوستانه سرپرست دانشگاه با همکارانشان و خانوادههای آنها بود. به نظر ميرسد با رویکرد جدید مديران و احترام به جايگاه و شان كاركنان، میتوان طرحی نو برانداخت و در سایه آن شاهد تحول اساسی و بنیادی برای کشورمان ایران شد.
در همینزمینه گفتوگویی با مسعود شفیعی، سرپرست دانشگاه جامع علمي كاربردي انجام دادهایم که در ادامه میخوانید:
*با توجه به اینکه آقای روحانی تاکید دارند که باید به نقش کارآفرینان اهمیت دهیم و به نوعی بتوانیم دانشگاه را با علم و صنعت پیوند دهیم. در این زمینه دولت یازدهم چه تغییراتی را داده است؟ با توجه به روالی که پیش از این بوده است. چه حمایتهایی از سرپرست فعلی آقای نجفی دریافت کردید و آیا تعاملاتی با دولت در این زمینه داشتهاید که کیفیت دانشگاه نسبت به قبل بهبود یابد؟
ماهیت اصلي دانشگاههاي جامع علمی- کاربردی و فنی و حرفهای، مهارتمحوربودن آنهاست و در اين راه، محور اصلی ما ارتقاء صنعت است. یعنی علم دانشگاهی به صورت فناوری تجلی پیدا کند. اگر علم به فناوری تبدیل شود، فناوری به صنعت تزريق ميشود و نياز بازار نيز برطرف ميشود و نهایتا اقتصاد دانشبنیان شکل میگیرد.
اگر ما در مقالات ISI رتبه بالایی داريم امر خیلی خوبي است و باید ادامه يابد اما اگر این علم و مقالات ما به ثبت اختراع منتج نشود و وجود خارجی در اقتصاد ما نداشته باشد تاثیرش در جامعه كمرنگ خواهد شد. باید شعار "تبدیل ایده به محصول" شکل بگیرد که یک فرآیند است. یکی از جاهایی که میتواند اين فرايند را ايجاد و مديريت كند دانشگاه جامع علمی- کاربردی است. در واقع اين دانشگاه برای همين طراحی شده است.
در نظام آموزشي وقتی می گوییم دورههای دو-دو یعنی کاردانی و کارشناسی ناپیوسته، معنایش این است که دو سال کاردانی میخوانید و وارد بازار کار می شوید و چند سال کار می کنید و برمیگردید به دانشگاه و دو سال دیگر میخوانید و اين جاست كه تجربه و علمتان یعنی همان ارتباط صنعت و دانشگاه تلفیق می شود و کارآیی بهتري خواهيد داشت.
البته مدرکگرایی باعث شده که کاردانیهای ما بلافاصله قبل از اینکه وارد صنعت شوند، دوست دارند کارشناسی ناپیوسته بخوانند، بدون اينكه تجربه اندوخته باشند؛ بنابراين مدرکگرایی رواج داده شده است. آنچه برای ما اهمیت دارد این است افرادی که نزد ما در جامعه علمی- کاربردی هستند، یا شاغل باشند یا آماده شوند برای شغل. برای همین است که میگوییم دو مولفه و دو شاخص داریم؛ يعني مهارتمحور باشند و دیگر اینکه بازار کار داشته باشند. هردو باید با هم باشند. اگر دانشآموختهاي در بازار کار، تاثیرگذار است ولی مهارت ندارد جایش در دانشگاههای دیگر است و اگر مهارتمحور است و باز بازار کار ندارد باز هم جایش جای دیگری است.
*در این زمینه چه حمایتهایی از دولت گرفتهاید؟
من خدمت جناب آقای دکتر نوبخت رسيدم، به ايشان گفتم که آزمایشگاههای دانشگاه فنی – حرفهای بسيار قدیمی است و حتی تکنولوژیهای نو به بازار نیامده است. ما اگر میخواهیم اشتغال به وجود بیاوریم نیروها باید در جای خوبی تربیت شوند که یکی از آنها تجهیزات است. نامهای هم خدمت ایشان نوشتیم که در صورت امکان اعتبار قابل توجهی به ما تخصيص دهند که به بازسازی و نوسازی آزمایشگاهها و کارگاهها بپردازیم تا دانشجویان بتوانند کاربردی و مهارتمحور تربیت شوند.
ما اعتقاد داریم که دولت باور دارد این نظام مهارتی به درد جامعه و صنعت میخورد. جناب آقای دكتر روحانی بارها به این موضوع اشاره کردهاند. قبل از آن نيز مقام معظم رهبری «پنجههای کارآمد» را مطرح کردند. یعنی نیروهایی که تربیت میکنیم باید در بازار کار کمک ما باشند. ما در دنیای علمی پیشرفتهایم ولی در دنیای فناوری ممکن است جایگاه بالایی نداشته باشیم. اگر ما بتوانیم علم مان را تبدیل به فناوری کنیم و بازار را به دست بیاوریم، قدرتمند میشویم.
این روزها اگر صاحب علم و فناوری هستید، صاحب قدرت هستید. اگر صاحب فناوریها باشیم، کشورهای توسعه یافته نمیتوانند ما را تحریم کنند. البته هر کشوری نمیتواند همه توانمندیها و فناوریها را داشته باشد. خداوند خواسته تا ما نفت و معدن و گاز داشته باشيم که این نعمتها خیلی خوب است ولی باید کاری کنیم که ارزش افزوده به وجود بیاوریم. ما بايد نفت و گاز را به فرآوردههای با ارزش افزوده تبديل کنیم، محصولات لایههای بالا با فناوریهای بالا را کسب کنیم و ارزش افزوده و بازار بهتری را داشته باشیم و از آن طرف میتوانیم دنیای پیشرفته را وابسته به خودمان کنیم. اینکه واردات بنزین را براي ما تحریم ميكنند باید مقداری به رگ غیرتمان بربخورد. باید تعصبی مثل تعصب زمان جنگ داشته باشيم که میگفتند بسیجیها از خودشان میگذرند و روی مین میروند. باید در دنیای علم هم اینگونه عمل کنیم. اگر علم ما تبدیل به فناوری شود و ارتباط ميان دانشگاه و صنعت ما شکل بگیرد مسلما به آن درجه خواهیم رسید. بنده تجربه برگزاري 17 کنگره سراسری همکاریهای دولت، دانشگاه و صنعت را دارم. انجمنی هم به نام جمعیت ایرانی پیشبرد ارتباط صنعت ودانشگاه داریم، چندين مجله علمی- ترویجی و علمی- پژوهشی در اين حوزه داریم درواقع یک حرکت بزرگی را شروع کردهایم تا همگان را متقاعد کنیم كه ارتباط صنعت و دانشگاه باید شکل بگیرد و تنها دلیلی که من قبول کردم مسئولیت این دو دانشگاه را بپذيرم اين بود كه باورم شد در اینجا میتوانیم حلقههای مفقوده ارتباط صنعت و دانشگاه را برطرف و صنعت و دانشگاه را به هم نزدیک كنيم.
در دنیای جدید صحبت از نظام ملی نوآوری است، در نظام نوآوری همه چیز هست؛ پارک نوآوری، مراکز رشد، شهرکهای علمی- تحقیقاتی و... باید این فرآیند را تکمیل کنیم تا بتوانیم جایگاه واقعی خودمان را در دنیا داشته باشیم. در این راستا، عامل مهم، نیروی انسانی است. نیروی مهارتمحور اگر تربیت شود ما میتوانیم حتي نیرو صادر کنیم و حتی در منطقه خلیج فارس و عراق، افغانستان و ... میتوانیم نیروهایی را برای آنها نیرو تربیت کنیم.
اخيرا در دانشگاه فنی حرفهای آقای دکتر هل فروشان از اتریش آمده بودند و در کلاس آموزشي 5 ساعته ما شرکت کردند. از مراکز فنی حرفه ای نيز بازدید کردند و آزمایشگاهها را دیدند و در دانشگاه جامع علمی- کاربردی نيز برای اساتید و مدرسین دوره آموزشي دارند تا نشان دهند که چه تفاوتی بین استادی که در دانشگاه جامع علمی – کاربردی تدریس میکند با یک استادی که در دانشگاه امیرکبیر تدریس میکند، باید وجود داشته باشد. به هرحال کاربلدی و پنجههای کارآمد و مهارتمحور جزو خصیصههای دانشگاههای جامع علمی- کاربردی و فنی و حرفهای است که ما انشاءالله باید به طور قوی و محکم نیرو تربیت کنیم و انشاءالله به نتایج خوبی هم دست یابیم.
*در مورد اهداف مشترك دانشگاه جامع علمی- کاربردی و فنی و حرفهای و مديريت آنها چه توضيحي داريد؟
كلا دو نظام آموزش عالی داریم، تئوریمحور و، مهارتمحور. درحالی که تئوری محور خیلی داریم اما مهارت محور تنها مختص دو جا هست. دانشگاه فنی و حرفه ای و دانشگاه جامع علمی- کاربردی. دانشگاه فنی و حرفهای سال 90 شکل گرفته و دانشگاه جامع علمی کاربردی 22 سال گذشته شکل گرفته است که بیشتر ستادی است و ما مجوز می دهیم و نظارت می کنیم. 1057 مرکز علمي كاربردي داریم كه اکثرا متعلق به سازمانها و نهادهاي دولتي، عمومی و خصوصی هستند. ما تنها 23 مرکز وابسته داریم که بودجه دولتی می گیرند. زمانی که دکتر فرجی دانا این مسئولیت را برعهده من گذاشتند، نظرشان این بود که این دو دانشگاه در کنار هم قرار بگیرند و یک همافزایی رخ دهد. معنای تلفیق همافزایی و ساماندهی و ارزش افزوده بیشتر است تا جلوی همپوشانیها گرفته شود، البته هرچیز جدیدی زمان می برد تا جا بیفتد و افراد توجیه شوند. این دو دانشگاه از دید ساختاری با هم متفاوت هستند و كمي زمان می برد تا هماهنگ شوند.
*در گمانهها مطرح میشود که خود آقای نجفی قرار است به عنوان وزیر علوم انتخاب شوند، نظرتان...
آقای وزیر در مدت کوتاه، کارهای زیادی برعهده داشته و انجام دادهاند. ايشان يك مدیر خوب و نخبه هستند و اگر قسمت باشد برای وزارت علوم گزینه خوبی خواهند بود. به هر حال با انتخاب وزير جديد موضوع دانشگاههاي مهارتمحور را با جديت بيشتري دنبال خواهيم كرد.
*دانشگاه جامع علمی- کاربردی در مقایسه با دانشگاههای دیگر از چه میزان استقبال از سوی مردم برخوردار است؟ آیا قابل قبول بوده است یا در مقایسه با سایر دانشگاهها گرایش برای ورود به این دانشگاه کمتر است؟ در رابطه با کیفیت آموزش در این دانشگاه هم توضیح بفرمایید.
واقعيت اين است كه این دانشگاه آنطور که باید شناخته شود، هنوز شناخته نشده است. ممکن است اسمش شناخته شده باشد ولی توانمندیها و ظرفيتهایش هنوز شناخته شده نیست. البته بیشتر کسانی باید درگیر اين دانشگاه شوند که شاغل هستند و ماموریت اصلی دانشگاه نيز افزايش دانش و مهارت شاغلين بوده است. نهادهایی مختلفي مراکز علمي كاربردي را از حوزههای مختلف پوشش میدهند و حدود 13 موسسه هم داریم كه همگي باید ماموریت و نیازهای صنعت را طرح و پيگيري كنند و در آن صورت نيروهاي مورد نياز را برای خودشان تربیت کنند.
به نظرم باید امنيت و سرمایهگذاری بیشتري در اين زمينه انجام گيرد و موسسات و نهادها به آموزشهایی که نيروهاي آنها میبینند، اعتقاد داشته باشند. مثلا من امروز در قالب برنامه سرزده، بازدید از یکی از مراکز داشتم و متوجه شدم که یکسری افراد با گرفتن مرخصی سرکلاسها حاضر می شوند در صورتی که نهاد مربوطه اگر به این موضوع اعتقاد داشته باشد باید جزو ساعات کاری افراد محسوب کند که بروند و درس بخوانند چون برای صنعت و آن نهاد ارزش افزوده خواهند داشت.
*وضعیت جذب دانشجو امسال در دانشگاه جامع علمی کاربردی به چه صورت بود آیا صندلی خالی هم داشتید؟
آمار جدید را هنوز نداریم و باید قدری بگذرد تا آمار جدید را داشته باشیم ولی اصولا صندلیهای خالی هست اما ما نگران صندلیهای خالی نیستیم چون ما تقاضامحور هستیم. یعنی بازار اعلام می کند که به 40 نفر در فلان حوزه نیاز دارد و ما برای 40 نفر برنامه ریزی می کنیم. اینطور نیست که در بازار دنبال نیرو بچرخیم. ما باید به سمتی برویم که شاغلین ما این صندلی ها را پر کنند و خود دنبال مشتری نگردیم. در سیستم تقاضامحور، بازار به ما نیرو می دهد و اگر این به معنی واقعی اتفاق بیفتد، در واقع همیشه ظرفیتهایمان تکمیل مي شود. البته بعضی از رشته ها عمومی تر است و ممکن است بازار اشباع شده باشد و مراکز مختلفی همه اینها را درخواست كنند و به قول معروف رقابت خیلی نزدیک شده است. سعی داریم در برنامه ریزی هایی که می کنیم، این رشته ها را طوری تقسیم کنیم که مراکز صدمه نخورند. به هر حال ما پدر معنوی مراکزیم یعنی کمکشان مي کنیم. ما نظارت میکنیم که کیفیت آموزش بالاتر برود ولی باید حمایت بکنیم که وضعت روز به روز مناسبتر باشد.
*درمورد شهریه ها هم توضیح بفرمایید.
شهریه ها اصلا به ما ربطی ندارد و وزارت علوم جدولی دارد که برای دانشگاه های غیرانتفاعی، پیام نور، آزاد و غیره منظور میکند. البته بعضی دروس کارگاهی است و شهريه آن کمی بیشتر میشود و بعضی جاها عمومیتر است و کمتر میشود. باید به این مسائل توجه داشته باشیم كه هم مراکز بتوانند امکانات اولیه فراهم کنند تا کیفیت بالا برود و هم دانشجو بتواند پول را پرداخت کند. اگر این دو اتفاق بیفتد، هر دو برنده هستند.
*امسال شهریه دانشگاه علمی کاربردی چقدر افزایش پیدا کرده است؟
ماکسیمم برای یک ترم 500 هزار تومان و دو ترم که یکسال می شود، یک میلیون تومان دریافت میکنیم. فکر می کنید الان یک کودکستان یا دبستان چقدر شهریه دریافت می کند؟ آیا کمتر از سه میلیون است؟ پولی که اینجا گرفته میشود ناچیز است. نمی خواهم بگویم مراکزمان باید کیفیت نداشته باشند، برعکس باید کیفیت داشته باشند. ولی اگر بخواهیم حرفی خداپسندانه بزنیم، پولی که اینها دریافت می کنند، به هرحال پول چندانی نیست. باید فضایی فراهم شود تا صنعت و بازار کار ما بخشی از شهریه نیروهایش را به عنوان سرمایه گذاری تامین کند. چراکه در آینده سودآور خواهد بود.