آفتابنیوز : آفتاب-سرویس سیاسی: بیل کلینتون و جورج دبلیو بوش، دو رئیس جمهور سابق آمریکا در دوران ریاست جمهوری خود تلاش هایی مبنی بر ترمیم و بازسازی روابط آمریکا و ایران کردند که هر دو در این مسیر ناکام ماندند. این بار اما باراک اوباما در طول دوران ریاست جمهوری خود توانست نسبت به آن دو به پیشرفت های قابل توجهی در این باره برسد. با این وجود اوباما از رسیدن کامل به هدف خود، فاصله زیادی دارد. به طور مثال جنگ های بی رحمانه و پرخشونت عراق وسوریه نشان دهنده عدم موفقیت کامل اوباما هستند.
به گزارش آفتاب به نقل از واشنگتنپست، مهلت مذاکرات حساس ایران و آمریکا درباره برنامهی هسته ای ایران در تاریخ 3 آذرماه به پایان میرسد و نمایندگان 6 قدرت جهانی و وزرای خارجه ایران و آمریکا این هفته در وین گرد هم جمع میشوند تا سرانجام مذاکرات را مشخص کنند. اما در این میان سابقه تاریکی که میان روابط دو کشور وجود داشته و همچنین مذاکرات بینتیجهای که پیش از این میان دو کشور برقرار بوده است بسیار به چشم میآید.
پیشرفت گروه داعش در سوریه و عراق، فشارهای گروههای تندروی داخلی ایران و آمریکا و مخالفتهای اسرائیل هم پیمان دیرینه آمریکا باعث شده است که نتوان به راحتی چشمانداز مثبت و روشنی را از مذاکرات ارزیابی کرد.
این مسائل باعث شده است شانس کسب توافق در روز یکشنبه پائین بیاید. مقامهای رسمی میگویند در صورت لزوم میتوان مذاکرات را تمدید کرد، اما تمدید مذاکرات و تعلل در این زمینه میتواند پیچیدگیها و موانع را بیشتر کند. دیپلماتهای هر دو طرف مذاکره علیرغم تندروهایی که در دو طرف میز مذاکره وجود دارد، برای ملاقات و کسب توافق تا قبل از پایان مهلت تعیین شده بسیار مشتاق هستند.
اوباما و مشاوران ارشد او اعلام کردهاند در مذاکرات تمام تمرکز خود را برای رسیدن به توافق با ایران به کار گرفتهاند زیرا به خوبی آگاهند که رسیدن به این توافق میتواند روابطشان را بهبود ببخشد. موردی که گزارش شده است در نامه اوباما به مقام معظم رهبری ایران نیز قید شده است.
علاقه مشترک ایران و آمریکا مغلوب کردن گروه سنی دولت اسلامی است اما فقط در حاشیه این مذاکرات به صورت گذرا مطرح شده است.
با وجود این وجه اشتراک، ایران و آمریکا بر سر ماندن ونماندن رژیم بشار اسد با یکدیگر اختلاف نظر دارند. به طوری که آمریکا معتقد است اسد مشروعیت خود را از دست داده است و باید برود.
در حالی که اوباما محتاطانه گام برمیدارد، بسیاری از افراد کابینه و کنگره از او میخواهند با جدیت بیشتری واکنش نشان دهد. اما اوباما در یک کنفرانس خبری در استرلیا که از او خواسته شد کمکهای خود را برای سرنگونی رژیم اسد بیشتر کند، پاسخ " نه" قاطعی را میدهد.
بیاعتمادی و تردیدی که دههها بر روابط میان ایران و آمریکا سایه انداخته بود، امروز روند پیشرفت مذاکرات را بسیار آهسته و کند کرده است. تسخیر سفارت آمریکا در سالهای ابتدایی انقلاب جمهوری اسلامی ایران و سرنگونی محمد مصدق نخستوزیر ایران توسط حمایتهای آمریکا نمونه بارز خصومتهایی هستند که در دهههای گذشته میان ایران و آمریکا وجود داشته است.
دولت کلینتون در انتخابات ریات جمهوری سال 1376 در ایران تلاش کرد با حمایت از رئیسجمهور اصلاح طلب ایران، سید محمد خاتمی، برخی از تحریمها را از میان بردارد.
اما در دوران ریاستجمهوری بوش، علیرغم ادعاهای خود مبنی بر تمایل به کاهش تنش با ایران، در مذاکرات هستهای کشورهای اروپایی با ایران حضور نیافت. وزیر سابق امور خارجه آمریکا، کاندولیزا رایس در سال 2008 اعلام کرد که ایالات متحده آمریکا دفتر حفاظت منافعی را در تهران بازگشایی کرده است.
پس از آن دوره، با آغاز دوران ریاست جمهوری محمود احمدینژاد، روابط میان آمریکا و ایران بار دیگر نگران کننده و مخاطرهآمیز شد. سیاستهای او سبب شد اوباما در سال 2009 تحریمهای علیه ایران را بیشتر از گذشته کند.
انتخابات ریاست جمهوری 1392 و پیروزی حسن روحانی، رئیس جمهور اعتدال گرای ایران، سرآغاز از سرگیری مذاکرات ایران و غرب شد. روند مذکرات با پیشرفت خوبی همراه بود که سبب شد برخی تحریمها برداشته شود. مکالمه تلفنی روسای جمهوری ایران و آمریکا، اوج تعاملات دو کشور در طول سالهای پس ازانقلاب جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود.
برای بازگشتن روابط و تعاملات دو کشور به سطح عادی، چیزی بیشتر از یک توافق هستهای مورد نیاز است. اما تا همین اندازه هم، طرفین بیم تخلف طرف مقابل را دارند. که همین عدم اعتماد کامل ممکن است در آینده با روی کار آمدن رهبران جدید هرگونه پیمان و قراردادی را فسخ کند.