آفتابنیوز : سرویس بین الملل- پس از سفر اخیر سرلشکر باقری رییس ستاد کل نیروهای مسلح ایران به ترکیه و دیدار او با همتایان نظامیاش در ترکیه و اردوغان رییسجمهوری آن کشور، رسانههای ترکیه و منطقه به تاثیر پیامدهای این سفر و احتمال یا عدم احتمال نزدیکی بیشتر تهران – آنکارا و گسترش روابط دو کشور پرداختهاند.
به گزارش آفتابنیوز، روزنامه «حریت» ترکیه از روزنامههای منتقد دولت در یادداشتی به قلم «مراد یکتین» به یک عامل مهم و مشترک در دوری اخیر ترکیه از آلمان و نزدیکی به ایران اشاره کرده است: نقش پ ک ک.
این روزنامهنگار ترک مینویسد: ترکیه به ایران نزدیک و از آلمان دور میشود. اردوغان پیش از خروج از اردن در تاریخ ۲۱ اگوست گفت که ایران و ترکیه میتوانند بزودی عملیات مشترک نظامی علیه سازمانهای تروریستی در عراق انجام دهند. اشاره او به طور خاص به دو گروه بود؛ یکی داعش و دیگری حزب کارگران کردستان یا پ ک ک. این اظهارات پس از دیدار سرلشکر باقری در تاریخ ۱۵ تا ۱۷ آگوست از ترکیه و دیدار او با مقامهای ترکیه و توافق بر سر همکاری برای مبارزه علیه سازمانهای تروریستی بیان شد.
کوههای قندیل در قلمروی منطقهای ترکیه در نزدیکی مرزهای ایران و ترکیه توسط پ ک ک بیش از دو دهه است که مورد استفاده قرار گرفتهاند. کوههای سنجار در نزدیکی عراق با ترکیه و سوریه مورد استفاده از سوی داعش بودهاند اما پس از پاکسازی توسط پ ک ک اشغال شدهاند. ترکیه و ایران نگران هستند که ایجاد مسیر بین قندیل تا سنجار به معنای ظهور یک سرزمین تحت کنترل پ ک ک باشد که در شرایط فعلی مورد حمایت امریکا قرار دارد.
تهران مدتهای طولانی علیه شاخه ایرانی پ ک ک یعنی پژاک مبارزه کرده است. از سوی دیگر در سوریه شاخه سوری پ ک ک یعنی حزب اتحاد دموکراتیک بر روی زمین مورد حمایت امریکا در مبارزه علیه داعش قرار دارد. کل این تصویر نشاندهنده یک تضاد عمیق است. ترکیه و امریکا متحدان یکدیگر در ناتو هستند و هر دو پ ک ک را سازمانی تروریستی میدانند. این سازمان سیا بود که به سازمان اطلاعاتی ترکیه برای بازداشت عبدالله اوجالان رهبر پ کک کمک کرد؛ زمانی که او سفارت یونان در کنیا را در سال ۱۹۹۹ میلادی ترک کرد.
واشنگتن اکنون تصمیم گرفته تا با پ ک ک علیه داعش کار کند. در نتیجه، ترکیه به دنبال همکاری با ایران است؛ کشوری که با تحریمهای جدید از سوی ترامپ مواجه است. یک تضاد مشابه باعث ایجاد تنش جدی میان ترکیه و آلمان، یکی دیگر از متحدان آنکارا در ناتو شده است. آنکارا نیز معتقد است که دولت آلمان به پ ک ک کمک کرده و اجازه فعالیت ازادانه اعضای آن گروه را در آن کشور داده است. ترکیه همچنین مدعی شده است که ارتباطاتی میان کشورهای غربی و فتح الله گولن واعظ مذهبی ترک وجود دارد؛ کسی که ترکیه او را مسئول توطئهچینی برای کودتای نافرجام ۱۵ ژوئیه ۲۰۱۶ می داند.
این روزنامهنگار ترک در ادامه مینویسد: «در شرایط عادی انتظار نمیرود انکار اتحاد استراتژیکی با روسیه یا ایران ایجاد کند اما چون ترکیه شبکههای پ ک ک و گولن را تهدیدی میبیند ممکن است تصمیم به همکاری بیشتر با دو کشور گرفته باشد. در اصل، چنین حرکتی متفاوت از اقدام امریکا در حمایت از پ ک ک در سوریه نیست. چنین اقداماتی میتواند خطر دوری ترکیه از ناتو را به همراه داشته باشد. غرب باید بداند از دست دادن متحدی چون ترکیه تلخ خواهد بود. تاریخ پر از اشتباهات است و باید از گذشته درس گرفت. دولتهای ترکیه، آمریکا و آلمان باید با آرامش و دقت ارزیابی کرده و مخاطرات فعلی را بسنجند».
روزنامه محافظهکار «استار» ترکیه نزدیک به دولت آن کشور نیز در یادداشتی بدبینانه نسبت به ایران تحت عنوان «آیا میتوان به ایران اعتماد کرد؟» به قلم «سویل توریوا» مینویسد: «ایران در گذشته سابقهای داشته که نمیتوان امروز به آن کشور اعتماد کرد. از زمان عثمانیها به تاریخ روابطمان با ایران نگاه کنید». او در ادامه مدعی میشود که درباره انقلاب ایران قدرتهای «امپریالیستی» از جمله «فرانسه» از انقلابیون ایران حمایت کردند و در ادامه مینویسد: «در مواجهه با مسائل فرقهای نباید نقش ایران را نادیده گرفت. نباید فراموش کنیم که ایران چگونه با بازی با کارت پ ک ک در سالیان گذشته ترکیه را تحت فشار قرار داده است. ایران همیشه برخورد دوپهلویی داشته است. ایران همیشه ترکیه را رقیب خود قلمداد کرده و امروز هم همین نگرش را حفظ کرده است. ایران باید بازی سرکشانه خود در منطقه را کنار گذارد این بازی خطرناک است».
برخلاف یادداشتنویس روزنامه «استار»، «یاشار یاکیش» وزیر امور خارجه سابق ترکیه اما نسبت به بهبود روابط ترکیه و ایران خوشبین است. او در یادداشتی در روزنامه «عربنیوز» نزدیک به عربستان سعودی مینویسد: ترکیه و ایران به دنبال منافع مشترک هستند. تاریخ دیدارهای اخیر سرلشکر باقری با مقامهای نظامی و سیاسی ترکیه نمیتوانند تصادفی باشند. مذاکرات تقریبا درباره تمام موضوعاتی بود که پیامدهای نظامی دارند به خصوص درباره نقش گروههای شبهنظامی کرد در منطقه. ایران روشن ساخته که با همهپرسی استقلال اقلیم کردستان عراق و تشکیل دولت منطقهای کردی مخالف است. رهبران ترکیه نیز بیش از مخالفت با اساس همهپرسی با زمان برگزاری آن مخالفت دارند. ترکیه نیز به شدت مخالف اعلام کانونهای مستقل کردی در استانهای مختلف سوریه است. ایران تمرکز اصلیاش بر روی خط اتصال به حزب الله لبنان است و نمیداند که آیا میتواند در صورت خودمختاری کردها در درون خاک سوریه به این خط دسترسی داشته باشد یا خیر.
درباره سوریه در مذاکرات دوجانبه ترکیه و ایران منافع واگرایانه و متفاوتی دارند. ایران به شدت از اسد حمایت میکند و ترکیه خواستار کنارهگیری فوری او از قدرت است. ایران گروههای معارض سوری را تروریست میداند در حالی که ترکیه به احرار الشام کمکرسانی کرده و ارتش آزاد سوریه و نیروهایش را آموزش میدهد.
منافع آنکارا و تهران در مورد سوریه متفاوت است اما آنان برای ایجاد یک پل ارتباطی رابطه با یکدیگر به اندازه کافی منافع مشترک دارند. واقعیت آن است که ایران و ترکیه هر دو در سوریه نسبت به قدرتگیری «تحریر الشام» که پیشتر با عنوان جبهه النصره شناخته میشد در شمال غربی سوریه نگران هستند. دلایل نگرانی آنان اما مختلف است؛ ترکیه میترسد که این قدرتگیری به ضرر احرار الشام باشد و بتواند باعث تجزیه آن گروه و پیوستن اعضایش به تحریر الشام شود. این موضوع سبب کاهش نفوذ ترکیه در ادلب میشود. در حالی که ایران میخواهد هر دو این سازمانها و سایر گروههای شبهنظامی کوچکتر را از آن منطقه خارج کند و کنترل آن مناطق را به دولت سوریه واگذار کند.
وزیر امور خارجه سابق ترکیه میافزاید: «سفرهای پیاپی مقامهای نظامی ایران و روسیه به ترکیه نشانه خوبی است که میتوان اختلافات باقی مانده بر سر ادلب را حل کرد. با توجه به انزوای ترکیه در سالهای اخیر، آسان نیست که بگوییم تا چه زمانی میتواند با ایران همکاری کند. به نظر میرسد همکاری استراتژیک در دستور کار قرار نگرفته باشد اما همکاری تاکتیکی در سوریه و مسئله کردها امکانپذیر و حتی قابل قبول است. با توجه به موضع قوی ایران و روسیه در مورد سوریه این همکاری ممکن است سبب شود درباره سوریه نیز مواضع مشترک نسبی میان سه کشور ایجاد شود».