ایران، خزر و آینده نامعلوم منطقه
آفتاب‌‌نیوز : 
ایران و شوروی سابق در سال های 1921 و 1940 با به رسمیت شناختن دریای خزر به عنوان یک دریاچه متعلق به دو کشور آن را میان خود تقسیم کردند و پس از تجزیه شوروی، ایران و روسیه خواهان تداوم این وضعیت به رغم استقلال سه جمهوری جدید شدند ولی آذربایجان در سال 1998 با اعلام اینکه دریای خزر، دریاچه ای جهانی است، خواستار تقسیم سطح و بستر آن باید میان پنج کشور بنابر طول ساحل هر یک شد.
روسیه و ایران اما با اشاره به اینکه آذربایجان عضو کشورهای مستقل مشترک المنافع(c.i.s) بوده و قبول کرده همه معاهدات و توافقات شوروی سابق را رعایت کند، از این کار سر باز زدند زیرا می دانستند که در صورت تقسیم این چنینی دریای خزر، سهم این دو کشور در دریای خزر بسیار کم شده و دسترسی به نفت این دریا و مسیر انتقال آن ناممکن خواهد شد.
علاوه براین ایران دریافت که با تقسیم بر مبنای طول ساحل، کمترین سهم دریا ( حدود 12 تا 16 درصد) به ایران خواهد رسید. این قضیه خود دلیل توسل ایران به نیروی نظامی ایران در سال 2001 در برابر فعالیت آذربایجان در میادین نفتی مورد بحث شد که تهران در آن منافع اقتصادی و ژئوپلتیک داشت.
به نوشته سایت تحلیلی pinr با توجه به اینکه اکثر ذخایر نفتی ایران در خلیج فارس قرار گرفته اند، تنگنای فعلی ایران با همسایگان خود در حاشیه دریای خزر در واقع علاقه ایران را برای بررسی حضور امریکا در آسیای مرکزی تامین می کند.
ایران تاکنون نتایج خوبی از تلاش برای همکاری های منطقه ای گرفته است ولی روابط این کشور با کشورهای مسلمان خاورمیانه، کارچندانی در جهت فائق آمدن بر تفاوت های فرهنگی و مذهبی با همسایگان شمالی ایران انجام نداده است.
یکی از دلایل این وضعیت دست کم به دیده تهران، حضور بیگانگان امریکا در منطقه است. قانون تحریم امریکا ـ ایران ـ لیبی در سال 1996 به وضعیت ایران در برابر کشورهای منطقه ضربه زد و مانع از ساخت خط لوله ای از میان ایران از دریای خزر به خلیج فارس شد که نفوذ و اهمیت امریکا را به ویژه در خط لوله باکو ـ تفلیس ـ جیهان کمتر می کرد.
اکنون با توجه به حضور بیشتر قدرت های خارجی در باکو و مناقشه آذربایجان در مورد میادین نفتی خزر، روابط با همسایگان شمالی ایران بسیار ضعیف تر شده است و اتحاد آمریکا با آذربایجان، به تردید در مورد اینکه باکو ممکن است به ائتلاف واشنگتن علیه ایران بپیوندد دامن زده است.
منافع قدرت های خارجی در منطقه دریای خزر، خصومت مداوم میان ایران و امریکا و این باور تهران که از روند تصمیم گیری منطقه کنار زده می شود، پیش بینی در مورد سیاست آینده ایران را در این منطقه دشوار کرده است.
تهران همچنین با تقویت سازمان همکاری های اقتصادی( اکو) سعی در تقویت قدرت خود در منطقه دارد و با توجه به افزایش تقاضای نفتی و نفوذ متزلزل امریکا در خاورمیانه، به تقویت روابط با قدرت های در حال حضوری چون چین و هند می پردازد.
ولی عدم قطعیت در مناطق جنوبی دریای خزر و پشت گرمی ایران، موجب می شود که امکان حضور قاطعانه ایران در منطقه وجود داشته باشد و این کشور به حضور در میانجیگیری قره باغ ادامه دهد.
ایران و شوروی سابق در سال های 1921 و 1940 با به رسمیت شناختن دریای خزر به عنوان یک دریاچه متعلق به دو کشور آن را میان خود تقسیم کردند و پس از تجزیه شوروی، ایران و روسیه خواهان تداوم این وضعیت به رغم استقلال سه جمهوری جدید شدند ولی آذربایجان در سال 1998 با اعلام اینکه دریای خزر، دریاچه ای جهانی است، خواستار تقسیم سطح و بستر آن باید میان پنج کشور بنابر طول ساحل هر یک شد. روسیه و ایران اما با اشاره به اینکه آذربایجان عضو کشورهای مستقل مشترک المنافع(c.i.s) بوده و قبول کرده همه معاهدات و توافقات شوروی سابق را رعایت کند، از این کار سر باز زدند زیرا می دانستند که در صورت تقسیم این چنینی دریای خزر، سهم این دو کشور در دریای خزر بسیار کم شده و دسترسی به نفت این دریا و مسیر انتقال آن ناممکن خواهد شد.
علاوه براین ایران دریافت که با تقسیم بر مبنای طول ساحل، کمترین سهم دریا ( حدود 12 تا 16 درصد) به ایران خواهد رسید. این قضیه خود دلیل توسل ایران به نیروی نظامی ایران در سال 2001 در برابر فعالیت آذربایجان در میادین نفتی مورد بحث شد که تهران در آن منافع اقتصادی و ژئوپلتیک داشت.
به نوشته سایت تحلیلی pinr با توجه به اینکه اکثر ذخایر نفتی ایران در خلیج فارس قرار گرفته اند، تنگنای فعلی ایران با همسایگان خود در حاشیه دریای خزر در واقع علاقه ایران را برای بررسی حضور امریکا در آسیای مرکزی تامین می کند.
ایران تاکنون نتایج خوبی از تلاش برای همکاری های منطقه ای گرفته است ولی روابط این کشور با کشورهای مسلمان خاورمیانه، کارچندانی در جهت فائق آمدن بر تفاوت های فرهنگی و مذهبی با همسایگان شمالی ایران انجام نداده است.
یکی از دلایل این وضعیت دست کم به دیده تهران، حضور بیگانگان امریکا در منطقه است. قانون تحریم امریکا ـ ایران ـ لیبی در سال 1996 به وضعیت ایران در برابر کشورهای منطقه ضربه زد و مانع از ساخت خط لوله ای از میان ایران از دریای خزر به خلیج فارس شد که نفوذ و اهمیت امریکا را به ویژه در خط لوله باکو ـ تفلیس ـ جیهان کمتر می کرد.
اکنون با توجه به حضور بیشتر قدرت های خارجی در باکو و مناقشه آذربایجان در مورد میادین نفتی خزر، روابط با همسایگان شمالی ایران بسیار ضعیف تر شده است و اتحاد آمریکا با آذربایجان، به تردید در مورد اینکه باکو ممکن است به ائتلاف واشنگتن علیه ایران بپیوندد دامن زده است.
منافع قدرت های خارجی در منطقه دریای خزر، خصومت مداوم میان ایران و امریکا و این باور تهران که از روند تصمیم گیری منطقه کنار زده می شود، پیش بینی در مورد سیاست آینده ایران را در این منطقه دشوار کرده است.
تهران همچنین با تقویت سازمان همکاری های اقتصادی( اکو) سعی در تقویت قدرت خود در منطقه دارد و با توجه به افزایش تقاضای نفتی و نفوذ متزلزل امریکا در خاورمیانه، به تقویت روابط با قدرت های در حال حضوری چون چین و هند می پردازد.
ولی عدم قطعیت در مناطق جنوبی دریای خزر و پشت گرمی ایران، موجب می شود که امکان حضور قاطعانه ایران در منطقه وجود داشته باشد و این کشور به حضور در میانجیگیری قره باغ ادامه دهد.
گزارش خطا
ارسال به دوستان
نسخه چاپی
ذخیره عضویت در خبرنامه 
پربحث ترین عناوین
پرطرفدار ترین عناوین
لینک های مفید