آفتابنیوز : دان افرون نویسنده نیوزویک ابتدا به بررسی دلائل جیمز بیکر و همکارانش مبنی بر توانایی ایران برای حل مشکلات عراق میپردازد. بنابه نوشته وی در گزارش گروه مطالعات عراق کمکهای مالی و تسلیحاتی ایران به گروههای شبه نظامی شیئی در عراق دلیل توانایی ایران برای خاموش کردن بخشی از خشونتهای داخلی عراق عنوان شده است. اما ممکن است نویسندگان این گزارش در مورد توانایی ایران برای کمک به آمریکا بیش از حد خوشبینی به خرج دادهاند.
به دو دلیل اول آنکه ایران آنگونه هم که گفته میشود در کمک به آمریکا دارای منافع واقعی نیست. در گزارش بیکر آمده است: ایران میتواند به آمریکا در حل مشکلات عراق کمک کند چون هرگونه بیثباتی در این کشور به ضرر تهران هم هست. چون اولین نتیجه بیثباتی هجوم هزاران آواره عراقی است که میخواهند در کشورهای همسایه جایی برای زندگی پیدا کنند. به علاوه در این گزارش پیشنهاد شده آمریکا برای جلب حمایت ایران پیشنهاداتی نظیر حمایت از خواسته این کشور برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی و کنار گذاشتن استراتژی تغییر نظام (در ایران) استفاده کند. اما کارشناسان معتقدند با تغییرات ایجاد شده در بازار نفت و افزایش درآمدهای ایران در این زمینه ممکن است تهران تمایل چندانی به پذیرش مشوقهای اقتصادی نداشته باشد. ضمن آنکه ایران ترجیح میدهد آمریکا در نزدیکی مرزهایش نباشد، چون این تهدید بیش از بیثباتی در عراق باعث نگرانی آنها است.
جان آلترمن رئیس گروه خاورمیانه در مرکز مطالعات استراتژیک و بینالملل معتقد است: اگر ایران مجبور به انتخاب میان عقبنشینی نیروهای آمریکایی از عراق و بیثباتی در کشور همسایهاش شود، گزینه دوم را انتخاب میکند. وی میگوید: آمریکا فرصتهای واقعی مذاکره با ایران را از دست داده است.
دلیل دوم این که نفوذ ایران در عراق کمتر از چیزی است که تصور میشود. در گزارش بیکر کمکهای مالی و تسلیحاتی ایران به شیعیان عراق دلیل نفوذ تهران بر شورشیان عراقی عنوان شده است. اما همانطور که پاتریک کلاوسون کارشناس مسائل ایران میگوید این نفوذ چندان هم واقعی نیست و شورشیان در عراق بیشتر مایلند کمکهای ایران را دریافت کنند تا دستوراتش را اطاعت.
نکته قابل توجه دیگر این است که شرط واقعی ایرانیها برای همکاری با آمریکا در عراق به رسمیت شناختن حقوق هستهای است. موردی که نه گروه مطالعات عراق و نه دولت جرج بوش تمایلی به پرداختن به آن ندارند. در واقع عدم توجه گزارش بیکر به این نکته باعث شده نسبت به اجرای موفقیتآمیز پیشنهاد مذاکره با تهران در مورد عراق اعتماد واقعی وجود نداشته باشد.