باید و نبایدهای تغذیه در مدرسه
با آغاز مدارس، شمار زیادی از کودکان نیمی از روز را در مدرسه می‌گذرانند و در این ساعات علاوه بر فعالیت‌های ذهنی دوچندان، فعالیت‌های بدنی بیشتری نیز نسبت به زمان حضور در خانه، خواهند داشت؛ بنابراین رفع نیازهای تغذیه‌ای دانش‌آموزان بسیار مهم است.
داود سلیمانی، کارشناس ارشد صنایع غذایی در گفت و گو با ایسنا منطقه فارس در رابطه با اهمیت و باید و نبایدهای تغذیه دانش‌آموزان گفت: تغذیه مناسب و سلامت بخش، نقش بسیار مهمی در تامین سطح انرژی موردنیاز، ارتقای سطح تمرکز و افزایش سطح یادگیری کودک دارد.
سلیمانی خاطرنشان کرد: مدرسه مکانی است که در آنجا کودک برای انتخاب سبک و شیوه صحیح زندگی خود، آغاز به تصمیم گیری مستقل می کند. بچه ها در سنین دبستان دارای قدرت یادگیری بسیار قابل توجهی بوده و به شدت تحت تاثیر دوستان و محیط اطراف هستند؛ این زمان موقعیت مناسب و مهمی برای صحبت با کودک و تشویق او در به کارگیری و پیروی از الگوهای تغذیه ای سلامت بخش است.
دخالت دادن کودکان در انتخاب تغذیه سالم
این کارشناس ارشد صنایع غذایی اعتقاد دارد که دخیل کردن کودک در برنامه ریزی و آماده سازی بسته تغذیه ای، فرصت یادگیری در زمینه تغذیه سالم، انگیزه بیشتر به پیروی از رژیم تغذیه ای سلامت بخش و همچنین تصمیم گیری مستقل را فراهم خواهد کرد.
او در خصوص راهنمایی والدین برای شرکت دادن کودک در انتخاب تغذیه سالم گفت: می‌توانیم با فرزند خود در خصوص علاقه به انتخاب نوع مواد غذایی در بسته تغذیه ای او و غذاهای سالم تر و مغذی تر صحبت کرده و در نهایت، با هم تصمیم نهایی را بگیریم؛ یا اینکه با مشارکت کودک، لیست خرید خانه را نوشته و در هنگام خرید به او اجازه دهیم که بر مبنای لیست تهیه شده، مواد خوراکی و آشامیدنی را انتخاب کند؛ از طرفی کودک را برای مشارکت در آماده سازی تغذیه اش تشویق کنیم؛ این بسیار ایده خوبی برای مشارکت و درگیر کردن کودک در به کارگیری تغذیه سالم و سلامت بخش و از همه مهمتر پایبندی به آن است.
او در خصوص انتخاب مواد غذایی برای بسته تغذیه‌ای کودک گفت: بسته تغذیه‌ای سالم اجزای اصلی و مهمی دارد که شامل میوه ها و سبزی‌های تازه، شیر، ماست و پنیر، گوشت قرمز و جایگزین های مناسب آن مانند تکه های مرغ لخم پخته شده، تخم مرغ آب پز و کره بادام زمینی و غذاهای بر پایه غلات مانند حبوبات، نان و کراکر یا غلات کامل که انتخاب بسیار مناسبی است.
این کارشناس در عین حال گفت: برای کودکان بالای دو سال، لبنیات کم چرب یا با چربی کاهش یافته و برای کودکانی که تحمل لاکتوز را ندارند، جایگزین‌های مناسب، لبنیاتی مانند شیرسویا غنی شده با کلسیم یا ماست سویا را انتخاب کنیم.
او با بیان اینکه بسته‌های تغذیه‌ای سالم‌تر نیز می‌توان آماده کرد، در خصوص این بسته‌ها گفت: اختصاص زمان مناسب و کافی به صرف صبحانه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به هیچ وجه نباید صبحانه کودک را نادیده گرفت؛ صبحانه به تمرکز بیشتر کودک کمک کرده و از خستگی زودهنگام او در طول روز جلوگیری می کند.
این کارشناس تغذیه ادامه داد: تکه تکه کردن میوه های بزرگ و قرار دادن در یک ظرف مناسب برای تسهیل در مصرف آن، به ویژه برای کودکانی که دندان لق شده دارند یا فرصت کافی برای خوردن خوراکی ندارند، کمک کننده است.
او به والدین توصیه کرد که حتما برای اولین زنگ تفریح کودک یک ساندویچ در نظر بگیریم زیرا این کار نقش مهمی در احساس سیری او در طول روز دارد؛ از طرفی در آب و هوای گرم، شیر، ماست و آب و حتی تکه های پرتقال را به صورت منجمد در بسته تغذیه کودک قرار دهیم که هم سبب فراهم کردن یک میان وعده با طراوت شده و هم بسته تغذیه ای را خنک نگه می‌دارد.
سلیمانی ادامه داد: برای رنگارنگ کردن بسته تغذیه ای، از انواع مختلف میوه و سبزی استفاده کرده و در روزهایی که کودک در مدرسه ورزش انجام می دهد، موادغذایی پرکالری تری مانند مغزهای خوراکی را برای او در بسته تغذیه اش در نظر بگیریم.
این کارشناس در پاسخ به این سئوال که والدین چه مواد خوراکی و آشامیدنی را نباید در بسته تغذیه ای دانش آموز قرار دهند؟ گفت: نوشیدنی‌های پرقند مانند آب میوه های با شکر افزوده، نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا، آب طعم دار و نوشابه که مجموع این نوشیدنی ها بسیار پرکالری و پرقند است و مصرف مداوم آنها سبب افزایش وزن و مشکلات سلامتی برای کودک می‌شود.
او ادامه داد: میوه های خشک و پاستیل ها که دارای میزان کمی فیبر و سرشار از قند هستند و به دندان های کودک چسبیده و سبب پوسیدگی آن در بلندمدت می شود؛ از طرفی دسرهای لبنی و شکلاتی که دارای مقدار فراوانی قند و چربی بوده، چیپس و پفک دارای مقدار زیادی نمک، چربی و رنگ های مصنوعی است و نوشیدنی های دارای قند مصنوعی را نباید در بسته تغذیه‌ای دانش آموز گنجاند.
این کارشناس صنایع غذایی در مورد ایمنی بسته تغذیه‌ای دانش آموزان نیز گفت: مواد غذایی به ویژه انواع فسادپذیر آن برای مدت زمان طولانی چندین ساعت در بسته تغذیه ای قرار داده می‌شود به همین دلیل سرد ماندن آن مانع بروز مسمومیت در فرد می‌شود؛ بنابراین باید به نکات ایمنی در مورد بسته غذایی، توجه کرد.
او ادامه داد: برای ایمن شدن بسته غذایی، جعبه تغذیه ای باید عایق بوده یا برای نگهداری آب یخ زده فضای کافی داشته باشد تا یک بسته آب یخ زده را بتوان کنار مواد غذایی گذاشت.
سلیمانی گفت: مواد غذایی فسادپذیر مانند لبنیات و تخم مرغ، باید سرد نگهداری شده و تا چهار ساعت پس از آماده سازی مصرف شوند، از این رو، از والدین باید شب قبل این مواد را آماده و در محیط خنک نگهداری کنند؛ از طرفی باید به کودک یادآوری کنیم که بسته نباید در معرض تابش مستقیم نور آفتاب باشد.
این کارشناس صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شیراز به والدین توصیه کرد که هراز گاهی، کیف کودک خود را بشویند تا تکه‌های باقیمانده از موادغذایی، پاک شده و محیط کیف را آلوده نکند.
