هرچند 24 بهمنماه سردار جلالي رييس پدافند غيرعامل مقابل دوربينهاي صداوسيما اعلام كرد هيچ مورد مبتلا به كرونا در ايران يافت نشده است اما طولي نكشيد كه بحران ويروس كوويد 19 يا همان كرونا ابتدا قم و بعد كل كشور را دربرگرفت؛ حالا ديگر از سياستمداران و مردم همه در يك قدمي خطر ابتلا به اين ويروس قرار دارند و معضل هر روز ابعاد جديدي به خود ميگيرد؛ از يكسو روزهاي آخر سال است و توصيههاي در خانه ماندن و قرنطينههاي خانگي چندان جدي گرفته نميشود و از سوي ديگر تصميم دولت براي بازگرداندن ساعات اداري به شكل اوليه خود باب انتقادات به دولت را باز كرده است. در اين ميان بازار نامهنگاريها و هشدارهاي نمايندگان مجلس و مسوولان نيز حسابي داغ شده است؛ نامههايي كه اغلب بيپاسخ ماندهاند و حالا در هفته سوم از حضور اين ميهمان ناخوانده چيني بارديگر نامههاي سرگشاده و محرمانه به رييسجمهوري راهي ساختمان پاستور براي مقابله با كرونا شده است.
آژير قرمز كميسيون بهداشت
كميسيون بهداشت و درمان يكي از كميسيونهاي تخصصي مجلس است كه به صورت مستقيم با موضوع كرونا و نحوه مقابله با آن دست به گريبان است. آنطور كه مسعود پزشكيان، نايب رييس مجلس ميگويد اين كميسيون براي هشدار به دولت درباره توقف چرخه ويروس كرونا دست به قلم شد و نامهاي به حسن روحاني نوشت. پزشكيان در تشريح اين نامه به خبرگزاري «خانه ملت» ميگويد: «در اين نامه خواستار توجه جدي به جابهجايي مردم، سفرهاي بين استاني، قرنطينه خانگي و تعطيلي ادارات شديم و از رييسجمهور خواستيم تا مصائب ناشي از اين ويروس را جدي بگيرند.»
به نوشته روزنامه اعتماد، او ادامه ميدهد: «در نامه مذكور همچنين از وزارت بهداشت و درمان درخواست كرديم تا نسبت به كنترل و جلوگيري از تشديد شيوع كرونا و پشتيباني منابع اقدامات لازم را انجام دهند. در صورتي كه نتوانيم چرخه حركت ويروس كرونا را قطع كنيم، تلفات چند برابر ميشود.» اين عضو كميسيون بهداشت ادامه ميدهد: «ما درنامه درخواستي خود به رييسجمهور به اين موضوع به صورت جدي پرداختيم. دولت به كمك نيروهاي امنيتي بايد مانع سفرهاي غيرضرور شود. همچنين درخواست كرديم تا از اختصاص بنزين مازاد براي نوروز جلوگيري كنند، هرچند مجلس در گذشته اين موضوع را تصويب كرده است.»
پزشكيان تنها راه را در قطع چرخه حركت ويروس ميداند و معتقد است دولت بايد تمهيداتي در اين مسير بينديشد. او ميگويد: «جلوگيري از تشديد شيوع ويروس موجب كنترل بيماري ميشود اما در غير اين صورت مشكلات بسياري پيدا ميكنيم و استانهاي ديگري غير از قم، گيلان، مازندران، كاشان و تهران بحراني ميشوند.» «اعلام وضعيت منع رفت و آمد» يا همان اعلام «حكومت نظامي» اين يكي از همان راهحلهايي است كه گفته ميشد به دليل شرايط اضطراري امروز لازم است اتخاذ شود؛ موضوعي كه در نامه كميسيون بهداشت مجلس نيز به آن اشاره شده است. مسعود پزشكيان در اين رابطه ميگويد: اعلام وضعيت حكومت نظامي در اين شرايط لازم است اما اگر امكان حكومت نظامي نيست بايد افرادي كه با بيماران سر و كار دارند قرنطينه شوند. آزادي افراد در سطح جامعه به معناي ترور ديگران است. دولت، حاكميت و سران قوا بايد با قاطعيت اين كار را انجام دهند، كار با حركات پاندولي و آرام پيش نميرود. كشور چين با تمهيداتي كه اتخاذ كرد امروز شاهد كاهش مبتلايان به ويروس كرونا است لذا ما هم بايد به تمهيدات خود سرعت ببخشيم.
نامه محرمانه براي قرنطينه مشهد
از همان روزهاي اول صحبتهايي درباره قرنطينه شهرهايي كه شيوع ويروس كرونا در آن شدت گرفته است، مطرح شد كه يكي از همين انتقادات شامل وضعيت استان قم شد. با گسترش پيدا كردن اين ويروس اين موضوع يعني قرنطينه شهرها به عنوان يك عامل براي متوقف كردن چرخه حركت ويروس مطرح ميشود. با بغرنج شدن وضعيت شوراي شهر مشهد در نامهاي محرمانه درخواست قرنطينه كردن اين شهر را مطرح ميكند. «عليرضا شهرياري» نايبرييس كميسيون خدمات شهري، بهداشت، سلامت و محيط زيست شوراي شهر مشهد، درباره چند و چون اين نامه به ايسنا ميگويد: «ما در اين نامه چندين پيشنهاد را مطرح كردهايم. ما در اين نامه درخواست كرديم از ورود زائران و مسافران به شهر مشهد ممانعت شود و اين حرف هيچگاه به معني قرنطينه نيست. همچنين شهردار نيز بارها اعلام كردند كه ما در شرايط قرمز قرار داريم و مانند كوه يخي هستيم كه تنها قله آن ديده ميشود. بنابراين همه بايد رعايت كنند و در خانه بمانند و صرفا براي كارهاي ضروري از خانه خارج شوند. تنها افراد مراكز خدماتي، درماني و پزشكي كه وظيفه تامين نياز مردم را بر عهده دارند بايد از خانه خارج شوند و ساير اجتماعات بايد كاهش پيدا كند.» او ادامه ميدهد: «ما صحبت قرنطينه نكردهايم، بلكه پيشنهاداتي ارايه شد كه در گذشته شهردار در مصاحبه با صداوسيما مطرح كردهبودند. ما نبايد آرامش مردم را بر هم بزنيم بلكه بايد به آنان اطمينان بدهيم تا آرامش خود را حفظ كنند، زيرا استرس سبب كاهش عملكرد سيستم ايمني بدن ميشود و ابتلا به اين بيماري را افزايش ميدهد. همچنين در اين نامه اعلام شده افراد فاقد كار و كودكان كار بايد تامين شوند تا از نظر تغذيه در آينده دچار مشكل نشوند.»
البته تقاضا براي قرنطينه شدن شهرها تنها به مشهد ختم نميشود و نماينده بابل نيز از مسوولان خواست تا هرچه زودتر استان مازندران را قرنطينه كنند.
درخواست دولت از مردم
«لطفا در خانه بمانيد» اين جملهاي است كه همه مسوولان و كارشناسان آن را عاجزانه از مردم ميخواهند اما گاهي اين اخطارات چندان جدي گرفته نميشود و همين جدي نگرفتنها خود به معضلي ديگر تبديل ميشود. حسينعلي اميري، معاون پارلماني رييسجمهوري در همين راستا با اشاره به اقدامات دولت براي پيشگيري و مقابله با كرونا، به ايسنا ميگويد: «آنچه اهميت دارد، همراهي مردم و درك درست جامعه از خطر اين ويروس است؛ زيرا مادامي كه مردم كمك، همراهي و همكاري كافي را نداشته باشند، امكانات دولتي اثربخشي كافي را نخواهد داشت.» اميري در اين باره ادامه داد: «درخواست دولت از مردم همكاري آنها، مراعات پروتكلهاي مديريت بحران كرونا، رعايت دستورالعملهاي ابلاغي از ناحيه وزارت بهداشت، مراعات بهداشت شخصي براي قطع زنجيره انتقال كروناست. اين مسائل با همكاري مردم محقق ميشود. ما اكنون در آستانه تعطيلات نوروز هستيم و مردم هم علاقهمند به سفر هستند اما در حال حاضر چه سفر درونشهري و چه برونشهري موجب سرعت انتشار ويروس كرونا ميشود.»
تعطيلي ادارات و انتقادات بيپاسخ
در حالي مسوولان از مردم ميخواهند در خانه بمانند كه هنوز بسياري از ادارات همچنان به كار خود ادامه ميدهند و حتي با آخرين تصميم دولت ساعات كاري هم به روال معمول خود بازگشت؛ مسالهاي كه انتقادات زيادي را به دنبال داشت. محمدرضا نجفي نماينده تهران كه در روزهاي اخير نامههاي انتقادي متعددي خطاب به رييسجمهوري درباره مقابله با كرونا نوشته است، در نامهاي ديگري نسبت به عدم شفافيت ستاد ملي مقابله با كرونا و عدم تعطيلي ادارات و شهرها انتقاد كرده است. او در اين نامه با اشاره به بازه زماني يك تا دو ماه آينده كه براي اوج بحران كرونا تعيين شده نوشت: «چرا به مردم صريحا نميگوييد كه خود را براي روزهاي سخت مهيا كنند؟ و از آن مهمتر چرا نشانهاي از اقدامات كنترلي و آمادهسازي براي آينده مشهود نيست و نظام مظلوم سلامت ايران، با چندين برابر ظرفيت خود مشغول جانفشاني و جانفرسايي است؟» نجفي با بيان اينكه اگر هم بنابه اظهار كارشناسان معتبر از جمله مديران منطقهاي سازمان بهداشت جهاني، ما هماكنون در اوج بحرانيم، پس اين عادينمايي و دوگانهگويي ناكارآمد براي چيست، عنوان كرده است: «به چه دليلي چون نمونههاي ديگر به جاي قرنطينه يا دستكم تعطيلي و ممنوعيت تردد، به باز بودن ادارات و محاكم اصرار داريد؟»
قرنطينه قم از اختيارات وزيربهداشت نبود
براي بررسي نحوه مواجهه مردم و مسئولان با بحران کرونا، لزوم حمايت دولت از اقشار کارگر و کارمند و قرنطينه شهرها «آرمان ملي» با پروانه مافي رئيس فراکسيون خانواده مجلس و نماينده تهران به گفتوگو پرداخته است که ميخوانيد:
مواجهه دولت و مردم با ويروس کرونا را در شرايط فعلي چگونه ارزيابي ميکنيد؟
شرايط فعلي جامعه از جهت وضعيت بهداشتي و زندگي عادي مردم بايد به طور جدي مورد نظر قرار گيرد. وقتي که به مردم ميگوييم در خانه بنشينيد تکليف کارگران و افرادي که روزمزد هستند و اگر در طول روز کار نکنند نميتوانند درآمدي کسب کنند، چه ميشود؟ اکنون من شخصا مراجعات متعددي دارم اعم از زنان سرپرست خانوار يا مرداني که روزمزد کار ميکنند. اينها ميگويند قبول! ما در خانه مينشينيم اما چه کسي به ما غذا ميدهد و مخارج روزانه ما را تامين ميکند؟ اين مساله مهمي درخصوص کارگران و کساني است که روزمزد هستند و دولت بايد براي اين مساله راه حل داشته باشد. از سوي ديگر بحث کارمندان نيز جدي است. ما نمايندگان مجلس با فشار به دولت باعث شديم که دولت مدارس و دانشگاه را تعطيل کنند که اين تعطيليها کنترل نسبتا مناسبي در برابر گسترش ويروس ايجاد کرد، اما کارمندان مجبورند هر روز سر کار بروند و نميتوان آنها را در نظر نگرفت. همانطور که ديده ميشود با تاسف بسيار که نظام پزشکي نيز در اين زمينه قرباني ميدهد. از اين جهت بايد تکليف ادارات، بانکها و کارمنداني که مجبورند سر کار بروند روشن شود. اين قشر نيز شهروندان ما هستند و نميتوانيم نسبت به آنها بيتفاوت باشيم. لذا بحث قرنطينه کاملا بايد جدي گرفته شود. ايتاليا در ابتداي گسترش ويروس مقداري مقاومت کرد اما به نظر ميرسد که پذيرفته است که کشور 60 ميليوني را به طور کامل قرنطينه کرده و قواعد قرنطينه را عملي کند. اين موضوع بايد از سوي مسئولان جدي گرفته شود. از طرف ديگر مردم نيز بايد گوش دهند و وقتي گفته ميشود که در خانه بمانيد و بيرون نياييد، اين مساله را شوخي تلقي نکنند و اجازه ندهند ويروس تمام کشور را آلوده کند. هنوز در برخي نقاط کشور کمتر تحت تاثير ويروس قرار دارند. اگر اين زنجيره قطع شود و سفرها و رفت و آمدهاي درون شهري و برون شهري کاهش پيدا کرده و به صفر برسد، ميتوانيم بر اين بيماري غلبه کنيم. همچنان که چين نيز با همه جمعيت زيادي که دارد توانست اين کار را انجام دهد.
برخي مطرح ميکنند که دولت اگر اقدامات پيشگيرانهاي مثل قرنطينه قم انجام ميداد شايد اين ويروس بدين حد گسترش نمييافت؛ تحليل شما چيست؟
بله همينطور است البته من وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشکي را مقصر نميدانم چون طبق اطلاعاتي که داريم وي در زمان خودش بحث قرنطينه قم را مطرح کرد و فشار هم آورد اما اين اجازه داده نشد. يعني اين مساله خارج از اختيارات وزير بوده است. کساني که اين تصميم را گرفتند و اجازه ندادند قرنطينه شدن شهر در گام اول اعمال شود، بايد پاسخگو باشند که چرا به حرف وزير هم توجه نکردند.
براساس قانون سازمان جهاني بهداشت هر دولتي که بخواهد شهري را قرنطينه کند بايد تامين حقوق و معيشت مردم را بهعهده بگيرد؛ از ديدگاه شما در صورت وجود ارادهاي براي قرنطينه شهرها دولت توانايي اين مساله را در جهت تحت پوشش قرار دادن حقوق و تامين مايحتاج مردم دارد؟
بالاخر دولت بايد کار خود را انجام دهد چرا که قرنطينه ابزار و شرايط خود را دارد و براساس آن شرايطي که تعيين ميکند بايد مديريت صورت گيرد. اين نميشود که بگوييم مردم از خانه بيرون نيايند، سرکار نروند درآمد هم کسب نکنند. پس از کجا مايحتاج روزانه خود را تامين کنند، معيشت آنها چگونه تامين شود؟ مراجعان بسياري داشتم که مردم به صورت تلفني گفتند در راستاي قرنطينه خانگي چندين روز است که در خانه مانده و سر کار نرفتند اما اکنون چيزي براي خوردن ندارند. شايد من بتوانم 10 يا 15 نفررا حمايت کنم که کارشان درست شود اما آيا اين شيوه مراجعه فردي مردم به نماينده ميتواند مشکلات افراد را حل کند؟ بالاخره وقتي دولت به مردم ميگويد از خانه بيرون نياييد بايد مايحتاج مردم را تامين کند.
مخالفت میکردند . اختیار بحران از دست وزارت خارج است .
در دست هاریسون سوز تبریزی است .