تربیت جنسی صحیح را جدی بگیریم/ بررسی عوامل آسیب زا
حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید علیرضا تراشیون استاد حوزه علمیه و کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا از قم با اشاره به اینکه این بحث مورد نیاز والدینی است که فرزندان ۱۰ تا ۱۲ سال دارند، اظهار کرد: تمایلاتی که ممکن است قبل از این نبوده، از این سن به بعد شروع به ایجاد در فرزندان بشود؛ کارشناسان بر این باورند که پسرها از ۹ سالگی که عبور می‌کنند این میل در آن‌ها شکل می‌گیرد و تدریجی تقویت می‌شود که به آن میل کامل جنسی در این دوره ختم می‌شود.
وی ادامه داد: متأسفانه امروزه شاهد هستیم که با نگاه غربی به این مسئله نگاه می‌گردد و این مباحث را در سن مناسب خود مطرح نمی‌کنند یا به‌غلط مشاوره و راهنمایی‌ها داده می‌شود، مثلاً مشاوره می‌دهند که به بچه‌های پیش‌دبستانی اسم عضو خاص خود را یاد دهند و یا کارکردش را بگویند.
کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان افزود: بعضاً مبانی آن‌ها دینی و اسلامی نیست و قطعاً به فرزندان ما و تربیت آن‌ها آسیب می‌رساند چراکه گاهی سطح اطلاعات همه خانواده‌ها دقیق نیست و همین‌ها را به فرزندانشان انتقال می‌دهند و وقتی از هدف این‌گونه گروه‌های مشاوره پرسیده می‌شود می‌گویند که هدف پیشگیری را در این مسئله دارند.
تراشیون عنوان کرد: امروز شما نگاه کنید این مسئله دقیقا در غرب در حال انجام شدن است و هیچ پیشگیری هم اتفاق نیفتاده است، به طور مثال یکی از کتب روانشناسی آمارهایی را در خصوص اختلالات جنسی می‌آورند، ازجمله این موضوع که در غرب ۹۰ درصد پسران قبل از ازدواج دچار خود ارضایی هستند و این آمار در دختران ۶۵ درصد است و عجیب‌تر اینکه ۸۵ درصد دختران قبل از ازدواج تجربه رابطه‌های غیراخلاقی را دارند، لذا با این‌گونه آموزش‌هایی که مبنای غربی دارند، پیشگیری اتفاقی نمی‌افتد.
وی با تأکید بر اینکه اما نگاه ما به این مسئله به این صورت است که اولا باید والدین و مربیان سطح آگاهی‌شان را بالا ببرند و تربیت جنسی صحیح را جدی بگیرند، تصریح کرد: در بحث تربیت جنسی در گام اول باید عوامل آسیب‌زا بررسی شود که چه چیزهایی به بچه‌ها آسیب می‌رساند؟ مخصوصاً در این دوره که این میل در حال شکل گرفتن است و تحریک‌پذیری بچه‌ها در حال بالا رفتن است؛ در گام دوم راه‌های پیشگیری و در گام سوم بحث باید به بحث درمان بپردازیم.
کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان معتقد است متأسفانه یکی از مسائلی که در کشور ما وجود دارد عدم ارائه آمار رسمی در خصوص آسیب‌های جنسی است.
تراشیون ابراز کرد: در دوره‌ای که بچه‌ها به سن بلوغ نزدیک می‌شوند بچه‌ها تمایلاتی پیدا می‌کنند و این در محیط‌های عمومی و خلوت‌ها بیشتر شکل می‌گیرد به‌عنوان مثال، دوست دارند ارتباط لمسی برقرار کنند، یا کنجکاوی‌های جنسی‌شان افزایش پیدا می‌کند و زمانی که نظارت کم بشود سبب می‌شود که آسیب‌های جنسی در بچه‌ها به وجود آید؛ به‌عنوان مثال در بعضی از مدارس دید شده که سرویس‌های بهداشتی به‌صورت دالانی شکل‌اند و چهار و پنج‌تا پسربچه در آن تنها و هیچ نظارتی بر آن‌ها نیست و این بستر را برای آسیب فراهم می‌کند و این آسیب در چنین مجموعه‌هایی در حال افزایش است.
سخنران حرم بانوی کرامت یادآور کرد: پسرها بیشتر در معرض آسیب‌اند به دلیل اینکه بلوغ در پسرها به همراه لذت است و در دخترها به همراه درد است.
این کارشناس و مشاور خانواده با اشاره به اینکه در همین راستا گام اول شناخت عوامل آسیب‌زا است، گفت: اولین عامل تنهایی است، تنهایی ممکن است آسیب‌هایی جسمانی داشته باشد مانند اینکه با کبریت بازی کند یا کار خطرناک دیگری ولی وقتی بچه‌ها از کلاس سوم، چهارم ابتدایی بگذرند تنهایی برای آن‌ها آسیب‌های خاصی پیدا می‌کند؛ یعنی ممکن است بحران‌هایی را برای آن‌ها ایجاد کند.
تراشیون با اشاره به اینکه کارشناسان تعبیری دارند و می‌گویند که خود ارضایی بیماری تنهایی است، ادامه داد: مثلاً نباید به کودک اتاق اختصاصی داد، نگوییم این اتاق برای تو که این عمل در برهه‌ای برای کودک آسیب دارد و در برهه‌ای دیگر آسیب دیگر؛ در فرهنگ دینی ما نیست که پدر برای ورود به اتاق فرزند در بزند ولی در قرآن داریم که بچه در سه نوبت برای ورود به اتاق والدین اذن بگیرند.
وی افزود: به‌عنوان مثال در مشاوره با نوجوانانی که به چنین آسیبی مبتلا بودند می‌گفتند عمدتا ابتلا ما در اتاقمان یا حمام است یعنی درجایی که بیشتر خلوت رخ می‌دهد.
کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان بیان کرد: بچه‌ها باید ساعت حمام رفتنشان هم معلوم باشد و اینکه باید با اضطراب حمام بروند یعنی بگوییم سریع برو بعدش من می‌خواهم بروم نه اینکه بگوییم برو حمام، عجله‌ام نکن، خودتم خوب بشور، هر وقت هم خواستی بیا بیرون؛ پس باید آسیب شناخته شود و بدانیم که چطور عمل کنیم.
استاد حوزه علمیه اضافه کرد: منظور از تنهایی دو نوع تنهایی است؛ تنهایی محیطی یعنی بچه در یک محیط مانند اتاق یا حمام تنها باشد یا با دوستش در اتاق دربسته تنها باشند؛ تنهایی در مقابل وسیله‌ای مانند کامپیوتر چرا می‌گوییم برای بچه‌ها کامپیوتر نخرید؟ وقتی برای بچه کامپیوتر خریده می‌شود، آن را در اتاق خودش رو به دیوار می‌گذارد و حیاط‌خلوت بچه می‌شود.
وی ادامه داد: عامل دوم نوع پوشش است که باید دقت داشته باشیم بچه‌ها به سبب پوشش نامناسب، آسانی تحریک‌پذیری‌شان بالا می‌رود و باید به دو نکته در تهیه لباس به مدل و رنگ لباس توجه کنیم؛ لباس نباید چسبان باشد که به بدن بچه‌ها بچسبد، مثلاً بچه می‌خواهد کاری بکند که چسبندگی آن کم شود و همین کم‌کم توجه بچه را به آن عضو خاص جلب می‌کند.
مشاور خانواده ابراز کرد: نکته‌ای دیگر هست که بچه‌ها در این سن تغییرات فیزیکی هم دارند و چسبنده بودن لباس توجه بچه‌ها را به این تغییرات عضوشان جلب می‌کند و این مسئله واقعا غلط است و نباید بچه‌ها را در این موضوع حساس کرد.
تراشیون گفت: به عنوان مثال در یکی از مشاوره‌ها بچه‌ای بود که به‌طور شدید درگیر این مسئله شده بود و به این علت بوده که معلم مدرسه‌ی بچه، به آن‌ها توصیه کرده بوده برای اینکه مسائل جنسی برایشان عادی بشود، جلوی آیینه لخت مادرزاد شوند و به خودشان نگاه کنند که همین سبب شده بود نه‌تنها ایشان بلکه چند تا از بچه‌های دیگر درگیر این مسئله بشوند.
کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان ادامه داد: همچنین رنگ‌هایی هستند که توجه بچه را جلب می‌کند مخصوصا اینکه گرم باشد و در قاعده‌ای هست که هر چه توجه بچه‌ها را به خودشان جلب می‌کند می‌تواند برایشان مضر است. هر چه تحریک‌پذیری‌شان را کمتر کند برایشان بهتر است در این دوره باید به نوع پوشش اطرافیان هم توجه داشت یعنی پدر، مادر و خاله و... حواسشان باشد که لباسی بپوشند که توجه بچه جلب نشود.
وی افزود: دلیل این، تحریک‌پذیری تخیل بالای بچه است که اختلال جنسی را یک عمل فیزیکی که با تصورات ذهنی همراه است می‌دانند و لذا خیلی مهم است که ذهن بچه‌ها را خالی نگه‌داریم.
تراشیون گفت: گاهی تفکرات غلط وجود دارد که می‌گویند بچه ببیند تا برایش عادی بشود، پس چرا در آمریکا بیش از ۹۰ درصد نوجوانان قبل از ازدواج به چنین اختلالی دچار هستند؟ این‌ها مگر ندیده‌اند که برایشان عادی بشود؟ در مشاوره با بچه‌هایی که به چنین اختلالی دچار شده بودند، شروع آن با یک تصویر و عکس بوده است.
وی گفت: عامل آسیب‌زای سوم تنبیه بدنی و کلامی است همان‌طور که گفته شد خود ارضایی بیماری تنهایی است، همچنین خود ارضایی بیماری ناآرامی نیز هست؛ مثلا گاهی در مشاوره‌ها مراجعه می‌شود که بچه با عضوهای خاص خود بازی می‌کند و وقتی پرسیده می‌شود که چه زمانی این کار را می‌کند؟ در جواب می‌گویند: معمولاً در هنگام تلویزیون نگاه کردن یا زمانی که دعوایشان می‌کنیم.
استاد مباحث تربیتی حوزه کودک و نوجوان عنوان کرد: بچه‌ها در دوره‌ای کشف می‌کنند که وقتی به عضو خاصشان دست می‌زنند آرامش می‌گیرند؛ یعنی می‌شود گفت میلی در این کار ندارند ولی چون در این دوره سنی این عمل به آن‌ها آرامش می‌دهد آن را انجام می‌دهند و در دوره‌ای دیگر میل پیدا می‌کنند.
تراشیون ادامه داد: متأسفانه در بچه‌ها داریم هنگام گریه شروع به دست زدن به عضو جنسی خود می‌کنند، چه در دختر و چه در پسر؛ یعنی برای رسیدن به آرامش عضو را مالش می‌دهند، این حالت را در خودشان بچه‌ها کشف می‌کنند و وقتی به دوره‌ی پیش بلوغ یا بلوغ می‌رسند دیگر تبدیل به یک آسیب می‌شود.
وی یادآور کرد: تنبیه بدنی و کلامی چون نتیجه‌اش ناآرامی است بچه به دنبال راه‌های آرامش می‌رود. به‌طور مثال قهر می‌کند یا داد می‌زند و بعضی از بچه‌ها ممکن است برای رسیدن به آرامش به خود ارضایی رو بیاورند.
تراشیون دوستان ناآگاه را چهارمین عامل آسیب‌زا در روند تربیت جنسی معرفی کرد و گفت: دوستان ناباب هم می‌تواند جزئی از دوستان ناآگاه باشد هر وقت چند تا بچه دورهم جمع شدند باید این حلقه را شکست چون بچه‌ها در جمعی که بزرگ‌تر وجود ندارد ممکن است شروع به صحبت‌ها یا رفتارهایی کنند که خوب نباشد یعنی باید مراقب بود که کودکان بدون ناظر در کنار هم جمع نشوند و برای بچه‌ها و جمع بچه‌ها برنامه داشت، یعنی بچه‌ها را باید مشغول کرد تا بیکار نباشند؛ به این خاطر که مسائل جنسی راحت قابل‌انتقال است.
کارشناس مباحث تربیتی در حوزه کودک و نوجوان در بخش پایانی سخنانش تأکید کرد: بلوغ زودرس خوب نیست چراکه بچه هنوز به بلوغ فکری نرسیده ولی به بلوغ جنسی رسیده و یعنی آن چیزی که بلوغ جنسی را کنترل می‌کند عقب‌افتاده است و برای همین است شخصی که بلوغ فکری و جنسی او در سطحی برابر رشد کرده، به تمام مسائل جنسی آگاه است و هیچ‌وقت در جمع این مسائل را مطرح نمی‌کند یعنی عقل او را کنترل می‌کند؛ ولی بچه‌ای که هنوز به بلوغ فکری نرسیده ولی به بلوغ جنسی رسیده سریع مسائل را در هر جمعی بیان می‌کند.
وی اضافه کرد: در بلوغ زودرس گاهی کنجکاوی‌ها سبب زمینه ابتلا می‌شود و ما باید مراقب کنجکاوی او باشیم؛ مثلا بچه به دوره‌ای رسیده که بدن شروع به تغییرات کرده و اعضای خاص او در حال رشد است و این سبب کنجکاوی او می‌شود که باید جواب کنجکاوی و پرسش‌های او را بدهیم ولی بچه‌ای که هنوز دچار چنین رشدی نشده نیاز به بیان آن به‌صورت پیش‌بینی نیست.
تراشیون عنوان کرد: یعنی کنجکاوی بچه اگر به دلیل جسم خود باشد چون جواب مناسب برای او هست اشکال ندارد البته دقت نیاز است ولی کنجکاوی که عامل آن در خارج از خود بچه است خطرناک می‌تواند باشد.
مشاور خانواده یادآور کرد: مسائل مبتلابه بلوغ را باید به بچه توضیح داد و باید در خصوص دخترها مادر به آن‌ها توضیح بدهد؛ در خصوص پسر باید بعضی مسائل را پدر بگویید ولی مسائل خاص پسر را یک فرد مطمئن که قابل‌دسترس هم است به پسر بگویید. این امر باید با وساطت پدر انجام بگیرد مثلا پدر به پسر بگوید که پسرم آقای فلانی می‌خواهد یک سری مسائل را به تو توضیح بدهد و این سبب می‌شود بچه بداند والدین او از این مسائل آگاه‌اند؛ دلیل اینکه یک نفر دیگر باید این مسائل را به پسر توضیح دهد این است که نسبت به پدر باید یک شرم و حیا حفظ بشود.
