شهد شیرین واردات شکر به کام چه کسانی می‌رود؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: تصمیم دولت در ابتدای سال 85  مبنی بر کاهش 130 در صدی تعرفه واردات شکر، کارخانجات قند وشکر را به ورطه نابودی کشاند. این در حالی است که دولت تا کنون نسبت به اعتراض دست اندرکاران صنعت نیشکر با بی‌تفاوتی برخورد کرده است. در این میان از نظر کارشناسان لایحه برداشت 1.2 میلیون دلاری از صندوق ذخیره ارزی معنای دیگری جز تمایل دولت برای واردات بیشتر کالاها از جمله محصولات کشاورزی ندارد.

در همین زمینه دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران در گفت و گو با خبرنگار اقتصادی آفتاب تصریح کرد: در ابتدای سال 85 تعرفه 130 تا 150 درصدی واردات شکر به 4 درصد برای شکر خام و 10 درصد برای واردات شکر سفید تغییر کرد. بر این اساس  واردات شکر در سال گذشته به رکورد بی‌سابقه 2.5 میلیون تن رسید. امسال نیز تا کنون یک میلیون تن شکر وارد کشور شده است بنابراین واردات شکر امروز به رکورد عجیب 3.5 میلیون تن دست یافته است.

بهمن دانایی افزود: اولین اثر این میزان واردات بر بخش کشاورزی و تولید چغندر قند بود. در سال گذشته با تولید 6.6 میلیون تن چغندر به رکورد جدید تولید این محصول دست یافتیم اما واردات شکر در همین سال کارخانجات قند وشکر را با رکود و در نهایت مشکل نقدینگی روبرو ساخت، از این رو بخشی از تعهدات کارخانجات به کشاورزان برآورده نشد. این مسئله بر کار کشاورزان و تولید چغندر در سال جاری تاثیر گذاشت و میزان تولید را 2میلیون 400 هزار تن کاهش داد.

وی تاکید کرد: این کاهش تولید اثر بسیار مخربی بر صنعت قند و شکر خواهد گذاشت چرا که بازگرداندن دوباره کشاورزان به کشت و کار قبل خود دشوار خواهد بود. در واقع ما باید چند سال تلاش کنیم تا اعتمادسازی مجدد شکل گیرد و خلا ایجاد شده تولید چغندرکه البته نسبت به سال گذشته است! جبران شود.

دانایی افزود: اگر این شرایط ادامه یابد و کارخانجات نتوانند در سال 86 با کشاورزان تسویه کنند سال آینده تولید چغندر به سه میلیون تن کاهش خواهد یافت که گویای یک فاجعه بزرگ در صنعت قند و شکر و بخش کشاورزی است.

دبیر انجمن صنفی کارخانه‌های قند و شکر ایران ادامه داد: کاهش تولید چغندر تنها بر تولید شکر تاثیر نمی‌گذارد بلکه موجب کاهش خوراک دام شده و مسئله مهاجرت و اشتغال روستائیان را نیز تحت شعاع قرار می‌دهد.

وی با تاکید بر اینکه طی دو سال گذشته به اندازه نیاز کشور تا سال 88 شکر وارد شده است گفت: وزارت بازرگانی با آزاد گذاشتن واردات شکر و درخواست کاهش تعرفه در واقع زمینه سودآوری برای افراد محدودی را فراهم آورد اما این عملکرد معیشت 85 هزار فعال کارخانجات، 85 هزار کشاورز، و حدود 300 هزار فعال در بخش‌های مختلف و جانبی این صنعت را تحت شعاع قرار داده است. این در حالی است که وزارت بهداشت از سوق یافتن مردم به مصرف شکر و ضرری که به سلامتی مردم وارد و نیاز واردات داروهای دیابت را گسترش و تقویت می‌کند سخن می‌گوید اما وزارت بازرگانی با افزایش واردات در جهت عکس خواسته‌ وزارت بهداشت، شکر خواری را ترویج و مو جب افزایش مصرف می‌شود. این تضاد میان وزارت بازرگانی، کشاورزی و بهداشت در موارد دیگر نیز مشاهده می‌شود.

دانایی در پاسخ به این سوال که آیا اجازه این میزان واردات برای انتفاع شخص یا اشخاصی بوده یا دولت با اتخاذ سیاست‌های نادرست چنین شرایطی را ایجاد کرده است گفت: پاسخ به این سوال بسیار دشوار است اما امیدوارم که سیاست‌های عجولانه دولت تنها عامل این شرایط سخت باشد.

وی همچنین درباره درخواست دولت برای برداشت از حساب ذخیره ارزی به منظور واردات محصولات کشاورزی گفت: اگر دولت به هر طریقی اقدام به واردات شکر کند کارخانجات به سرعت دچار بحران و حتی ورشکستگی سریع می‌شوند.

دانایی توضیح داد: بر اساس برآورد‌های رسمی نیاز کشور به شکر سالانه 2 میلیون تن است این در حالی است که اکنون 750 هزار تن شکر تنها بر روی دست کارخانجات و در انبارها باقی مانده است. این میزان فقط مربوط به شکر دپو شده در کارخانجات است و مقدار زیادی شکر در بازار و انبارهای دولتی نیز وجود دارد، بنابراین با توجه به حجم بسیار بالای واردات شکر ایران تا سال چند سال از واردات این محصول بی‌نیاز شده است.

وی با اشاره به گزارش رسمی گمرگ گفت: در این گزارش برخی از وارد کنندگان شکر مشخص شده‌اند جالب این است که شرکت‌های نفتی و گونی بافی هم در این مدت به واردات شکر رو آورده‌اند!؟

دانایی افزود: در این گزارش البته اسامی افراد حقیقی به صورت مخفف آمده است.

دانایی تاکید کرد: اگر قیمت شکر را همان قیمت دولتی 560 تومان در هر کیلو فزض کنیم در حال حاضر 750 هزار تن شکر انبار شده در کارخانجات معادل 420 میلیارد تومان ارزش دارد. یعنی 420 میلیارد تومان از نقدینگی این کارخانه‌ها انبار و از چرخه اقتصادی خارج شده است. این مسئله مانع از پرداخت تعهداتمان به کشاورزان شده و از سوی دیگر باز پرداخت وام و تسهیلا ت را به بانک‌ها که البته برای دیکرد، جریمه از ما دریافت می‌کنند دشوار کرده است.

سلیمان فهیمی، نماینده‌ مردم پارس‌آباد و بیله‌سوار نیز در ارتباط با واردات بیش از اندازه شکر گفت: از اول سال 85 تعرفه‌های شكرخام و شكرسفید به ترتیب از 130 و 150 درصد به چهار و 10 درصد كاهش یافته و در 14 تا 15 ماه گذشته بیش از سه میلیون و 500 هزار تن شكر به كشور وارد شده است و كارخانه‌های قند كشور را از هستی ساقط كرده است.

وی افزود: بر اساس آمار و ارقام گزارش شده همه ساله توسط 39 كارخانه قند و شكر كه 32 كارخانه از چغندر و هفت كارخانه از نیشكر شكر استحصال می‌كنند به میزان یك میلیون و 300 هزار تن شكر تولید می‌شود و نیاز كشور با توجه به آمار اعلامی از سوی دستگاه‌های مختلف حدود 9/1 تا دو میلیون تن است. بنابراین گزارش شكر مورد نیاز برای واردات در حدود 600 تا 700 هزار تن خواهد بود؛ اما می‌بینیم كه با واردات 5/3 میلیون تن شكر رقمی بیش از پنج برابر نیاز به كشور شكر وارد شده است كه از این میزان یك میلیون و 200 هزار تن توسط دولت و دو میلیون و 300 هزار تن توسط بخش خصوصی صورت گرفته است.

این نماینده‌ مجلس اظهار داشت: متاسفانه این سیاست اشتباه باعث شده تا نقدینگی كارخانه‌ها به صورت كالا در انبارهای كارخانه‌ها باقی بماند و هر چند كه دولت 650 هزار تن یعنی نیمی از تولیدات سال 85 آنان را خریده است اما مابقی محصول راكد یا به ضرر فروخته شده و تسویه حساب مناسبی با كشاورزان نشده است.

به گفته‌ او این امر سبب شده كه قراردادهای كشت چغندرقند از 210 هزار هكتار در سال 85 به 149 هزار هكتار در سال 86 و كشت انجام شده از 196 هزار هكتار در سال 85 به 140 هزار هكتار در سال 86 كاهش داشته باشد. هم‌چنین تولید چغندر هم از 6 میلیون و 600 هزار تن به حدود چهار میلیون تن كاهش خواهد داشت و این یعنی 30 درصد كاهش نسبت به سال قبل.

فهیمی تصریح كرد: نكته‌ بسیار تاسف‌انگیز هم این كه تعداد چغندركاران در سال 85 بیش از 86 هزار نفر بوده كه در سال 86 به 64 هزار نفر كاهش یافته یعنی 22 هزار نفر از كشت چغندر منصرف شده‌اند و طبیعتا اگر این موضوع به سرعت حل نشود، كشت چغندر در یكی دو سال آتی از بین خواهد رفت و سرنوشت صنعت قند با بیش از 170 هزار نفر كارگر و كشاورز شاغل با خطر نیستی مواجه خواهد شد.

فهیمی ادامه داد: كارخانه‌ شكر كشت و صنعت مغان از اول مهر ماه تاكنون بیش از 26 هزار تن شكر تولید كرده كه متاسفانه تماما در انبارها راكد مانده و كارخانه را از اعمال هر گونه هزینه‌های جاری اعم از تسویه‌حساب با كشاورزان و دستمزد كاركنان در تنگنا قرار داده است و این بیم وجود دارد كه ادامه این روند معضلات اجتماعی و امنیتی را در منطقه به وجود آورد.

این عضو كمیسیون انرژی مجلس گفت: در ارتباط با مشكلات ایجاد شده برای این صنعت در سال گذشته پنج نفر از وزیران و سه نفر از استانداران در نامه‌های مشترك از رییس‌جمهور تقاضای راهنمایی و مساعدت كردند؛ اما ظاهرا هیچ‌گونه اقدامی برای حل معضل نشده است.

نماینده‌ مردم پارس‌آباد و بیله‌سوار در مجلس، از دولت خواست هر چه سریع‌تر به وضعیت نابسامان ایجاد شده برای این صنعت چاره‌اندیشی كنند و تا وقت بیش از این از دست نرفته معضلات تحمیل شده را رفع و رجوع كنند.

این نماینده‌ مجلس، خواستار واكنش نمایندگان مجلس در این ارتباط شد و گفت: نكند خدای نكرده این واردات مبنایی برای پولشویی افراد سودجو و ورشكستگی كارخانه‌های قند كشور شود.

فهیمی خطاب گفت: به خاطر دارم وزیر جهاد كشاورزی در زمان ارایه‌ی برنامه‌ی خود برای اخذ رای اعتماد از مجلس، خودكفایی شكر ظرف سه سال را وعده داده بود اما اكنون مشاهده می‌كنیم كه نه تنها این وعده محقق نشده بلكه این صنعت در حال از بین رفتن است.

حسین ابویی مهریزی مدیركل صنایع غیرفلزی وزارت صنایع و معادن نیز با بیان این كه سال گذشته 286 هزار تن شكر موجود در كارخانه‌ها به فروش نرسید، از افزایش قابل ملاحظه واردات قند و شكر به كشور، ابراز تاسف و تصریح كرد: از تاریخ اول فروردین 85 تا 30 مهر 86 سه میلیون و 416 هزار تن شكر وارد كشور شد كه این میزان در نوع خود ركورد محسوب می‌شود. از این مقدار 64 درصد توسط بخش خصوصی و 36 درصد توسط بخش دولتی وارد كشور شد. همچنین از این میزان شكر وارداتی دو میلیون و 600 هزار تن شكر خام و 800 هزار تن شكر خام بوده است.

او با بیان اینكه هم‌اكنون تقریبا تعیین قیمت قند و شكر در اختیار صنعتگر و تولیدكننده نیست، اضافه كرد: قیمت چغندر تضمینی بوده و توسط دولت تعیین می‌شود كه قیمت امسال را 608 تومان پیش‌بینی می‌كنیم؛ ضمن اینكه قیمت تمام شده شكر چغندری بدون سود 533.9 ریال است.

وی در مورد واردات شكر در سال‌های گذشته نیز توضیح داد: در سال 82، 216 هزار تن در 83، 203 هزار تن، در 84، 707 هزار تن و در 85، دو میلیون و 481 هزار تن شكر وارد كشور شد. همچنین در هفت ماهه اول امسال 935 هزار تن شكر وارد كشور شد. 

به هر تقدیر داستان تلخ واردات که با تکیه به درآمدهای سرشار نفتی دنبال می‌شود نگرانی‌های بسیاری را برانگیخته است. نباید فراموش کنیم که واردان بی‌رویه کالاهای مصرفی در رژیم ستم شاهی یکی از اشکالات جدی سیستم بیمار اقتصادی در آن دوره بوده است و بازگشت به این‌گونه سیاست‌ها در سالهای اخیر، تیعات منفی بسیاری را به همراه خواهد داشت.

«آفتاب» به عنوان یک وظیفه ملی و رسانه‌ای بر خود لازم می‌داند تا همچنان این موضوع را که درآمدهای سرشار حاصل از واردات از جمله واردات شکر کام چه کسانی را شیرین می‌کند دنبال کرده و از همه صاحب‌نظران، کارشناسان و مسئولان این حوزه می‌خواهد تا در ایفای این وظیفه، پاسخگوی پرسش‌های افکار عمومی باشند.