چرا عراق، کره جنوبی، هند و چین پول‌های ایران را نمی‌دهند؟

«یوسف مولایی» گفت: فرایند تصویب لوایح مربوط به FATF یک موضوع کاملا کارشناسی است و بانک مرکزی، وزارت های اقتصاد و دارایی و صنعت و معدن که درگیر این موضع هستند باید فعال‌تر شده ودر این رابطه نظر بدهند.

این استاد حقوق بین الملل گفت: FATF به عنوان یک نهاد بین المللی، وضعیت بهتر سرمایه گذاری‌های اقتصادی را رصد می کند و همانند پزشکی است که بدن را معاینه و جواز سلامت صادر می کند. این نهاد است که مشخص می کند اقتصاد ایران برای سرمایه گذاری اقتصادی سالم است یا خیر؟ شخص نمی‌تواند برای خود جواز سلامت صادر کند تا در نهادی استخدام شود بلکه باید نهاد مربوطه این گواهی را صادر کند. اگر گواهی سلامت اقتصادی برای کشور ما صادر نشود، بازارهای جهانی به روی ایران بسته می‌شود و ما نمی‌توانیم به لحاظ عملیات بانکی بین المللی، مبادلات اقتصادی خود را انجام دهیم.

مولایی گفت: کسانی که در تصویب FATF گره می اندازند اطلاعات چندانی در مورد پیامدهای این اقدام خود ندارند و یا نمی‌خواهند این مجوز سلامت را داشته باشند.

این استاد حقوق بین الملل سیاسی کردن FATF را متاثر از رقابت گروه‌های سیاسی عنوان کرد و گفت: سیاسی کردن این موضوع باعث فراموشی منافع ملی و حقوق ملت شده است در حالی که مسوولان در مقابل حقوق مردم وظیفه دارند و باید در قبال مسئولیت هایشان پاسخگو باشند.

وی با بیان اینکه همه باید در قبال زندگی و معیشت مردم جوابگو بوده و کارشناسانه اظهارنظر کنیم گفت: نمی توان انکار کرد که تحریم‌ها و عدم ارتباط مستمر با نهادهای بانکی بین المللی با ایران فشار زیادی را بر مردم وارد کرده است و این شرایط باید اصلاح شود. مسائل سیاسی و کارشناسی باید از هم جدا شوند. وقتی نهادی، نظر کارشناسی دولت را در پیوستن به این لوایح نمی‌پذیرند نشان می دهد که این موضوع را سیاسی کرده است.

این استاد حقوق بین الملل با بیان اینکه FATF ضرورت پیشرفت هر کشوری است، گفت: ماندن پشت در FATF به مثابه طرد شدن از مناسبات اقتصاد جهانی و عقب ماندن از مرزهای توسعه و پیشرفت خواهد بود. البته عبور از آن الزاماً به معنی بهتر شدن اوضاع و رونق اقتصادی نیست، زیرا توسعه و پیشرفت نیازمند مؤلفه‌های دیگری چون شفافیت، بهبود محیط کسب و کار، بهبود مراودات بین‌المللی، توسعه نیروی انسانی هم هست.  ماندن در لیست سیاه FATF به لحاظ حقوقی و عملیاتی فضاهای فعالیت خارج از تحریم را هم مسدود می کند.

گفت و گوی ملی از سوی موافقان و مخالفان FATF تشکیل شود

مولایی با بیان اینکه برخی از مسایل FATF به حوزه های امنیت برمی‌گردد، گفت: باید گفت و گوی ملی با حضور موافقان و مخالفان FATF برای بررسی بیشتر از سوی نهادهای ذی‌ربط تشکیل شود تا مشخص شود که پذیرش این لوایح چه دستاوردی برای کشور دارد و از طرف دیگر معلوم شود که مخالفان چه ایده و طرحی دارند. مجمع تشخیص می‌خواهد این موضوع را بررسی کند و باید با بحث‌های کارشناسی در مورد FATF فرصتی فراهم شود که در سطح گسترده و ملی کارشناسان این حوزه نظرات خود را بیان کنند و از مخالفان هم با در نظر گرفتن منافع ملی، خیر عمومی و شرایط اقتصادی نظرات خود بیان کنند. اگر دو جریان موافق و مخالف بدون اینکه به همدیگر اتهامی بزنند در این زمینه به گفت و گو بنشینند و قدرت اقناع کنندگی ایجاد شود این اقدام می‌تواند منافع ملی ما را در این شرایط حساس تامین کند.

این استاد حقوق بین الملل یادآور شد: واقعیت این است که FATF در دهه اخیر به یکی از اصلی‌ترین زیربناهای حقوقی روابط اقتصادی و بانکی در سطح جهانی تبدیل شده است. اگر یک دهه قبل رفتن به لیست سیاه FATF بانک‌ها و مؤسسات مالی و شرکت‌ها را هدف قرار می‌داد، اکنون با جدی‌تر شدن اجرای آن دامنه این تبعات به شهروندان کشورهای حاضر در لیست سیاه تسری پیدا می‌کند به طوری که حتی افراد عادی هم در ساده‌ترین مبادلات خود دچار مشکل می‌شوند.

بدون حل مسئله FATF بازگشت آمریکا به برجام هم گره‌ای را باز نمی‌کن

همچنین یک دیپلمات پیشین با بیان اینکه بدون حل مسئله FATF با بازگشت آمریکا به برجام گره‌ای از مسائل کشور باز نمی‌شود، تاکید کرد: عدم عضویت در FATF موجب شده تا مبادلات تجاری و همکاری اقتصادی ایران با کشورهای همسایه و دوستان هم با سختی و کندی همراه باشد.

«عبدالرضا فرجی‌راد» با اشاره به موافقت رهبر انقلاب با بررسی مجدد لوایح مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: موافقت رهبر انقلاب با درخواست دولت برای بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام از اهمیت زیادی برخوردار بوده و حاکی از به وجود آمدن یک شرایط جدید و افزایش امیدواری‌ برای بهبود مناسبات با نهادهای مالی و بانکی دنیا است.  قبلا مهلت بررسی پیوستن ایران به دو لایحه کنوانسیون پالرمو و تامین مالی تروریسم - که از مقدمات قرار نگرفتن در لیست سیاه FATF بود - در مجمع تشخیص مصلحت نظام به پایان رسیده بود و موافقان FATF هم در مجمع تشخیص مصلحت نظام در اقلیت بودند که اتفاقات جدید می‌تواند موجب تقویت جایگاه این افراد و بهبود نگاه عضویت به FATF شود.

FATF قفل عدم گفت‌وگوی ایران و آمریکا را باز می‌کند

این تحلیلگر مسائل سیاست خارجی با بیان اینکه درخواست دولت برای بررسی مجدد موضوع FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام بی ارتباط با شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نیست، اظهار داشت: حدود یک ماه دیگر ریاست جمهوری ترامپ به پایان می‌رسد و دولت جدیدی در کاخ سفید مستقر می‌شود. این در حالی است که بایدن به عنوان رئیس‌جمهور جدید از بازگشت آمریکا به برجام سخن گفته است.

به گفته فرجی‌راد، خروج آمریکا در دوران ترامپ از توافق هسته‌ای و بازگشت ایالات متحده به برجام در دوران بایدن نیازمند کلیدی است که به دری زده شود تا قفل موجود باز شده و ایران و آمریکا در قالب گروه ۱+۵ با یکدیگر گفت‌وگو کنند.از این جهت FATF کلیدی است که می‌تواند قفل عدم گفت‌وگوی موجود میان ایران و آمریکا را باز کند.  باید دری باز شود تا گفت‌وگوها در مورد برجام یا مذاکرات احتمالی درباره برجام نتیجه‌بخش شده و بن‌بستی که هم‌اکنون در عرصه مبادلات مالی و بانکی ایجاد شده است، را باز کند.

تحریم‌های FATF سد محکم مبادلات مالی ایران با دنیا است

سفیر اسبق ایران در نروژ و مجارستان با بیان اینکه مسکو و پکن که از دوستان تهران هستند، خواستار حل مسئله FATF شده بودند، تصریح کرد: بازگشت احتمالی آمریکا به برجام، شکست سیاست فشار حداکثری، وضعیت کنونی اقتصاد کشور و ضرورت برقراری مجدد مناسبات بانکی بین‌المللی موجب می‌شود که با خوش‌بینی بیشتر و بهتر نسبت به قبل موضوع FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام بررسی شود.

فرجی‌راد درباره ضرورت پیوستن ایران به FATF هم خاطرنشان کرد: برجام و ضرورت پیوستن مجدد آمریکا به آن، بیشتر اهمیت اقتصادی دارد؛ از این نگاه که بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای موجب کاسته شدن و از بین رفتن فشارهای اعمال شده علیه ایران در می‌شود و ایران می‌تواند ضمن سر و سامان بخشیدن به وضعیت اقتصادی‌اش، مبادلات تجاری و همکاری‌های اقتصادی‌اش را مجدد برقرار کند.

وی با تشریح اهمیت FATF ابراز داشت: در صورتی که تحریم‌ها لغو شده، ایران قادر به فروش نفت شده و محدودیت‌های ایجاد شده هم از بین برود، آنگاه ایران برای مبادلات تجاری و دریافت مطالبات خود از کشورهای دیگر و همچنین دریافت پول نفت خود، نیازمند برقراری روابط بانکی و مالی است اما اکنون سد بزرگ و محکمی به لیست سیاه FATF وجود دارد که انجام مبادلات مالی و برقراری روابط بانکی را اگر غیرممکن نکند، دشوار و با هزینه‌های زیاد می‌کند.

این استاد ژئوپولتیک دانشگاه افزود: ایران از برخی کشورها مانند عراق، کره جنوبی، هند، چین و... مطالباتی دارد که این کشورها هنوز پول ایران را پس ندادند. بخشی از این مسئله به خاطر تحریم‌ها بوده اما بخشی هم به خاطر قرار داشتن ایران در لیست سیاه FATF بوده که به روابط بانکی ایران و دنیا قفل زده است.

فرجی‌راد با تاکید بر اینکه اهمیت پیوستن ایران به FATF در باز شدن قفل روابط بانکی است، بیان کرد: هر چقدر هم ایران تحریم نباشد و ایران بتواند نفت خود را آزادانه بفروشد، هر چقدر هم که ایران خرید و فروش کالا و خدمات داشته باشد اما تا وقتی روابط بانکی‌اش قفل باشد، تفاوتی در شرایط آن ایجاد نمی‌کند.

وی با بیان اینکه بدون حل مسئله FATF برگشت آمریکا به برجام گره‌ای از مسائل کشور باز نمی‌شود و رفع تحریم را در عمل نخواهیم داشت، یادآور شد: اکنون ایران به خاطر عدم عضویت در FATF هزینه‌هایی را می‌دهد که پرداختن این هزینه‌ها آن هم در شرایط اقتصادی کنونی معقول به نظر نمی‌رسد و حتی موجب شده تا مبادلات تجاری و همکاری اقتصادی ایران با کشورهای همسایه و دوستان خود هم به سختی و کندی همراه باشد.

به گفته این دیپلمات پیشین، هر گونه سرمایه‌گذاری خارجی در داخل کشور، خرید و فروش کالا و نفت و همچنین مبادلات تجاری بدون حل گره بانکی و قفلی که در روابط مالی ایران با دنیا ایجاد شده، شدنی نیست. بدون پیوستن به FATF هم حل مشکلات بانکی و برقراری روابط مالی تقریبا غیرممکن است.

فرجی‌راد با بیان اینکه در شرایط کنونی هیچ اولویتی مهمتر از حل مشکلات اقتصادی کشور نیست، عنوان کرد: هر چقدر که مسئله FATF دیرتر حل شود، ضرر و هزینه‌های اقتصادی هم برای ایران بیشتر می‌شود و هم حل آن سخت‌تر و برقراری روابط بانکی با دنیا دشوارتر و گره آن کورتر می‌شود.