حسین راغفر: بودجه ۱۴۰۱ بسیار تورم زاست/ انتقاد از افزایش بودجه آستان قدس و نهاد‌های حاکمیتی
شاید بتواند گفت بودجه ۱۴۰۱ یکی از پرحاشیه و واکنش برانگیزترین بودجه در طول تاریخ چهل ساله جمهوری اسلامی بوده است. از زمان ازائه سند بودجه ۱۴۰۱ توسط ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم به مجلس انقلابی، واکنش‌های گسترده‌ای در فضای مجازی و رسانه‌ها که البته بیشتر انتقادی بوده است، در رابطه با این بودجه مطرح شده است.
از سویی دیگر؛ اظهارات جنجالی ابراهیم رئیسی هم دیوار این حاشیه‌ها را بلندتر کرده است. وی در زمان ارائه بودجه ۱۴۰۱ به مجلس شورای اسلامی ادعا کرده است که بودجه سال آینده «انقباضی» و خط قرمز دولت خودش را بستن بودجه با «کسری» است. این اظهارات و ادعا در حالی مطرح شده است که با توجه به اطلاعات خود سند ارائه شده دولت، بودجه سال آینده ۳۰۰ هزار میلیارد تومان و بودجه سال ۱۴۰۰، ۴۰۷ هزار میلیارد تومان بوده است!
در همین رابطه با حسین راغفر، اقتصاددان در گفتگو با سایت دیده بان ایران را در ادامه می‌خوانید:
*آقای راغفر! ابراهیم رئیسی ادعا کرده است که بودجه ارائه شده انقباضی است نظر شما در خصوص این ادعا و به طور کلی در خصوص بودجه ۱۴۰۱ چیست؟ این انقباض برای دولت است یا مردم؟
به اعتقاد بنده این بودجه قطعاً انقباضی نیست. این بودجه بسیار بودجه تورم‌زایی است که اصلی‌ترین قربانیان این تورم طبقات محروم و متوسط جامعه است؛ بنابراین این بودجه بسیار بودجه تورمی خواهد بود ضمن اینکه دولت بخش عظیمی از این بودجه را بر روی گرفتن مالیات از مردم حساب باز کرده است و اینکه مالیات قرار است با توجه به شرایط تورمی وحشتناک کشور قرار است از چه کسانی اخذ شود. نکته دیگری که وجود دارد فروش ارز است یعنی دولت درصدد است که ارز را با قیمت‌های بین ۲۵ تا ۳۰ به فروش برساند و مطمئنا بخش قابل توجهی از این فروش ارز هم تورمی است. ما انتظار داشتیم که بودجه انقباضی و محدودکننده مخارج دولت در خیلی از حوزه‌ها باشد، اما متاسفانه اینطور نیست. باتوجه به شرایط بحرانی کشور و اینکه سازمان صداوسیما درآمد کسب آگهی را هم دارد، بودجه این سازمان افزایشی ۵۶ درصدی داشته است! البته موارد مشابه افزایش بودجه صداوسیما در ردیف‌های بودجه کم نیستند! بیشترین توجه دولت به همین حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و فروش ارز با قیمت‌های آزاد است که این عملکرد بسیار به ضرر افراد جامعه تمام می‌شود. پیامد‌های حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی افزایش نابرابری‌ها، گسترش فقر، فساد، مهاجرت از کشور و انواع آسیب‌های اجتماعی دیگر است؛ بنابراین این بودجه بسیار بودجه مخاطره برانگیزی است و آثار آن نه تنها به حل بحران کنونی کمکی نمی‌کند بلکه به بدتر شدن شرایط منجر خواهد شد.
اگر حاکمیت قصد کاهش و کنترل هزینه‌ها را داشت، باید بودجه نهاد‌های حکومتی را کم می‌کرد که این اتفاق نیفتاد / عمده‌ترین عامل ایجاد تورم در کشور را دولت است
*براساس بودجه ۱۴۰۱، دولت ۳۰۰ هزار میلیارد تومان کسری بودجه دارد. از سویی دیگر؛ کسری بودجه دولت در ۱۴۰۰ چیزی حدود ۴۰۷ هزار میلیارد تومان بوده است؛ با توجه به شرایط کنونی بیشتر نهاد‌های فرهنگی و مذهبی افزایش قابل توجهی داشته است. از سمتی دیگر ابراهیم رئیسی در اظهاراتی تاکید کرده است که خط قرمز ما بستن بودجه با کسری است، اما شواهد خلاف گپفته‌های او را نشان می‌دهد. نظر شما درباره کسری بودجه و افزایش سرسام‌آورد بودجه نهاد‌های مذهبی و فرهنگی آن هم در شرایط بحرانی کشور چیست؟
اگر حاکمیت قصد کاهش و کنترل هزینه‌ها را داشت، باید بودجه نهاد‌های حکومتی را کم می‌کرد تا شرایط اقتصادی کشور قدری قابل تحمل‌تر شود و از سویی دیگر بخش قابل توجهی از این کسری بودجه دولت هم جبران شود. باید نهاد‌هایی مثل بنیاد مستضعفین و ستاداجرایی فرمان امام بخشی از این کسی بودجه را بر عهده می‌گرفتند و یا نهاد‌های دیگری مثل آستان قدس درآمد‌های خود را صرف فعالیت‌های فرهنگی می‌کردند تا این اندازه بودجه این نهاد‌ها افزایش داده نشود، اما متاسفانه نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه به شدت بودجه این نهاد‌ها افزایش پیدا کرده است؛ که صد البته این روند مشکلات موجود در کشور را تشدید می‌کند. مسئله کسری بودجه دولت با توجه به پیش بینی‌های خوشبینانه‌ای که می‌کنند نه تنها این پیش بینی‌ها تحقق پیدا نخواهد کرد بلکه نرخ‌های تورم به شدت افزایش پیدا خواهد کرد. سال آینده به دلیل اینکه شاهد افزایش قیمت‌هایی جدیدی هستیم، مخارج دولت به شدت افزایش پیدا کرده و باتوجه به تجربه سال‌های گذشته؛ درآمد‌های دولت آنطور که پیش‌بینی شده است، اتفاق نخواهد افتاد و در نهایت این کسری بودجه روز به روز بزرگ‌تر و حجیم‌تر خواهد شد. دولت با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باید بدین نکته توجه داشته باشد که پیامد‌های این افزایش قیمت ارز بر روی بخش‌های دیگر اقتصاد کشور نظیر بازار آزاد تاثیر جبران ناپذیری را خواهد گذاشت که همین امر باعث افزایش سرسام‌آور اقلام خوراکی در سراسر کشور خواهد شد. عمده‌ترین عامل ایجاد تورم در کشور را دولت است. در اقتصاد ما سیاست‌های دولت باعث ایجاد تورم در کشور می‌شود. امروزه در بودجه ۱۴۰۱ همان سیاست‌هایی ۴۰ سال گذشته دنبال شده و این نشان از این قضیه دارد که سیاست‌های کشور به آمد و رفت دولت‌ها بستگی ندارد بلکه اراده‌ای بالاتر از دولت، سیاست نرخ ارز و تورم‌زا را رقم خواهند زد.
سال‌هاست با فرار سرمایه‌ها از کشور روبه‌رو هستیم / باتوجه به شرایط کنوین شاهد افزایش هر چه بیشتر نخبه‌ها خواهیم بود
*آقای راغفر! دولت گذشته حدود ۸ میلیارد دلار را برای تهیه برخی اقلام اساسی و دارویی با استفاده از ارز ۴۲۰۰ اختصاص داده بود که دولت ابراهیم رئیسی این بودجه را به برخی اقلام دارویی اختصاص نداد که همین امر هم باعث کمیاب شدن ۲۰۰ قلم دارو در بازار شد در حالی که این پول هم تمام شده است! شما در گفت‌وگویی که با هم در خصوص ملاقاتی که چند وقت پیش ابراهیم رئیسی با اقتصاددانان داشت، داشتیم در خصوص پیامد‌های حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی هشدار داده بودید؛ به نظر شما چرا با وجود هشدار اقتصادانان و آگاهی دولت به تبعات حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی باز هم ابراهیم رئیسی دستور حذف این ارز را صادر کرد و اینکه تبعات مهم و گسترده این حذف چه می‌تواند باشد؟
این بحران اجتماعی و اقتصادی که کشور با آن دست و پنجه نرم می‌کند عمدتاً ناشی از سیاست‌های خود دولت است که موجب افزایش قیمت‌ها و تورم شده است. نکته قابل توجه این است که افزایش قیمت ارز به معنای کاهش قدرت خرید پول ملی است یعنی در واقع اعتبار پول ملی به شدت زیر سوال می‌رود و این باعث می‌شود که مردم ترجیح بدهند که به‌جای اینکه پول ملی را نگه دارند، آن را تبدیل به اشکال دیگری از دارایی‌ها کنند. به همین دلیل فساد در بخش سکه و ملک به شدت افزایش می‌یابد. در مقابل آن افرادی که نه پس‌اندازی دارند و نه ملک و املاکی که بخش قابل توجهی از جمعیت کشور را هم شامل می‌شوند، بیشتر در معرض آسیب قرار می‌گیرند؛ بنابراین ما با یک شکاف به شدت عمیق و گسترده طبقاتی مواجهه خواهیم شد که البته این روند پیامد‌های به شدت گسترده‌ای دارد که فقط یکی از این تبعات خروج و مهاجرت نخبه‌ها و بیشتر مردم کشور است. اقتصاد بی ثبات کشور قطعا باعث مهاجرت‌های گسترده مردم خواهد شد. البته بخشی از این پیامد‌ها در کشور رخ داده، اما با این شرایط شدت‌ها آن‌ها افزایش خواهد داشت. ما الان سال‌هاست که با فرار سرمایه از کشور روبه‌رو هستیم. متاسفانه مثل اینکه آقایان نسبت به پیامد‌های حذف ارز ۴۲۰۰ حساسیتی ندارند.
