چرا ایران نفوذ سابق را در قفقاز ندارد؟
تغییر سیاست ایران در قفقاز جنوبی را می‌توان به دلایل اقتصادی دانست. سایت تحلیلی "میدل ایست آی" در گزارشی درباره همکاری‌های تازه اقتصادی تهران و باکو و دلایل آن می‌نویسد: در اواسط سپتامبر باکو رزمایش مشترکی را با ترکیه و پاکستان آغاز کرد. دو هفته پس از آن نیروی زمینی ارتش ایران تعداد زیادی نیروی نظامی را در مرز جمهوری آذربایجان مستقر کرد و یک مانور نظامی را برگزار کرد. باکو چند روز بعد رزمایش مشترک دیگری را با حضور ترکیه رقیب منطقه‌ای ایران در گرجستان برگزار کرد.
به گزارش آفتابنیوز؛ با این وجود، با کاهش تنش نظامی میان دو کشور، تصویری متفاوت از روابط تهران – باکو در رسانه‌ها پدیدار شده است. در ۲۸ نوامبر روسای جمهوری دو کشور در عشق‌آباد پایتخت ترکمنستان با یکدیگر دیدار داشتند و از دوستی، برادری، دست دادن و عکس گرفتن مقابل دوربین‌ها گفتند. چیزی بین دو کشور تغییر کرده بود. ایران که پیش‌تر به ارمنستان نزدیک‌تر بود اخیرا به سوی باکو متمایل شده است.
دولت رئیسی در ترکمنستان با آن کشور و جمهوری آذربایجان به امضای قرارداد سه‌جانبه مبادله گاز نزدیک شد و علت کاستن از تنش میان تهران – باکو را می‌توان بدین خاطر دانست. این توافق در رسانه‌های فارسی‌زبان به عنوان دستاورد اقتصادی برجسته مطرح می‌شود و ضربه‌ای بر کارزار فشار حداکثری امریکا بر ایران.
یک کارشناس انرژی در بورس تهران به "میدل ایست آی" می‌گوید: "در مرحله فعلی تنها چیزی که می‌توان درباره قرارداد مبادله گاز گفت این است که این یک عملکرد هوشمندانه از سوی دولت تازه ایران است که باید خود را ثابت کند". قرار است ایران بین ۱.۵ تا ۲ میلیارد متر مکعب گاز از ترکمنستان در گذرگاه مرزی سرخس دریافت کرده و همین میزان را در مرز آستارا به جمهوری خودمختار نخجوان تحویل دهد".
این کارشناس انرژی می‌گوید: "اینکه قرارداد تا چه زمانی اعتبار خواهد داشت، هیچ‌کس نمی‌داند؛ تنها گفته می‌شود قرارداد بلندمدتی است، اما هر قرارداد بلندمدتی لزوما قرارداد خوبی نیست. کیفیت گازی که از ترکمنستان دریافت می‌کنیم در مقایسه با آنچه به جمهوری آذربایجان تحویل می‌دهیم چگونه است؟ از آن مهم‌تر این که ایران از این مقدار گاز برای رساندن آن به جمهوری آذربایجان چه درصدی برداشت می‌کند"؟
رسانه‌ها ارقام متناقضی را برای درصد سهم ایران از گاز انتقالی مطرح کرده‌اند. از ۲۰ تا ۲۵ درصد "باشگاه خبرنگاران" تا سهم پنج درصدی به روایت خبرگزاری "ایسنا". این کارشناس می‌گوید: "اگر رقم زیر پنج درصد باشد نیز جای تعجبی ندارد و به دلیل تحریم‌ها علیه ایران است".
ایران پیش‌تر نیز با ارائه تخفیف به مشتریان نفتی خود برای دور زدن تحریم‌های امریکا از این تاکتیک استفاده کرده است. این کارشناس می‌گوید: "به نظر من این قرارداد فقط اهمیت سیاسی دارد، این بهایی است که ایران باید بپردازد تا باکو را راضی نگه دارد".
یک دیپلمات ایرانی به "میدل ایست آی" می‌گوید:"اصولگرایان که اکنون مذاکرات هسته‌ای را هدایت می‌کنند، نمی‌خواهند با دست خالی بر سر میز مذاکره حاضر شوند. آنان می‌خواهند نشان دهند روابط خوبی با کشور‌های همسایه دارند".
"میدل ایست آی" می‌نویسد: "ایران کماکان با کریدور زنگزور مخالف است، اما کارشناسان می‌گویند اگر روسیه و ترکیه تصمیم بگیرند به باکو اجازه استفاده از آن کریدور را بدهند نه ایران و نه ارمنستان قدرت مخالفت با آن را نخواهند داشت. دیپلمات ایرانی می‌گوید:"امروز نمی‌توانیم باکو را با پیشنهاد قرارداد گاز فریب دهیم در واقع، آنان از نقاط ضعف ما به نفع خود استفاده می‌کنند و قرارداد گاز این را به خوبی نشان می‌دهد".
این دیپلمات اشاره می‌کند باکو روی حمایت نظامی و سیاسی ترکیه و اسرائیل حساب باز می‌کند و می‌داند ارمنستان از روسیه تبعیت می‌کند.
کمی دور بر خودمون را نگاه کنیم میبینیم