علل، علایم و درمان اگزمای آلرژیک
اگزمای آلرژیک به دلیل حساسیت پوست به مواد شیمیایی ایجاد می شود با عث ایجاد التهاب ، خارش، خشکی، ترک خوردن پوست می شود.
بدن ما هر روز در معرض مواد شیمیایی بسیار زیادی قرار می گیرد، در برخی موارد تماس پوستی یا تنفس این مواد میتواند باعث تحریک و پاسخ سیستم ایمنی بدن می شود و ایجاد آلرژی میکند، هر ماده ای که با سیستم ایمنی بدن شما سازگاری نداشته باشد، برای شما به عنوان ماده آلرژیک شناخته می شود.
واکنش های آلرژیک انواع مختلفی دارند از جمله سرفه، عطسه، سوزش چشم، آبریزش بینی، سردرد، خارش پوست و اگزما.
واکنش آلرژِیک پوست معمولا به نام اگزمای آلرژیک شناخته می شود که چند دقیقه یا چند ساعت پس از تماس با ماده حساسیت زا به صورت خشکی ، قرمزی و خارش پوست ظاهر می شود.
اگزما به طور کلی بیماری التهابی پوست است که به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن به مواد مختلف از جمله مواد مخدر یا مواد شیمیایی ایجاد می شود و 10 درصد افراد را درگیر میکند و باعث ایجاد راش های پوستی قرمز، خشک و خارش دار می شود.
معمولا چند سال طول می کشد تا اگزمای آلرژیک ایجاد شود و پس از آن با هر بار قرار گرفتن در معرض ماده آلرژیک ، پوست دچار تحریک و التهاب می شود.
علت اگزمای آلرژیک:
زمانی که با یک ماده حساسیت زا مثل مایع ظرفشویی یا وایتکس یا مواد شیمیایی کارخانه ای در تماس مستقیم پوستی باشید، با توجه به قدرت آن ماده بعد از چند دقیقه ، چند ساعت یا چند روز دچار اگزمای آلرژیک می شوید. از آن جا که این مشکل بلافاصله واکنش ایجاد نمی کند به عنوان آلرژی تاخیری هم شناخته می شود.
در اغلب موارد علایم اگزمای آلرژیک 24 – 48 ساعت بعد از تماس با ماده حساسیت زا ایجاد می شود. در برخی موارد که ماده شیمیایی استفاده شده ضعیف تر است ممکن است بروز آلرژی پوستی چند هفته یا چند ماه و بعد از استفاده مشاهده شود. مثلا در صورتی که بدون دستکش ظرفها را بشویید و پوست دستتان هر روز در معرض مواد شوینده قرار بگیرید ممکن است بعد از چند ماه یا چند سال دچار اگزمای آلرژیک شوید.
عوامل محرک ایجاد اگزمای آلرژیک در یک فرد با افزایش سن میتواند تغییر کند، مثلا اگر قبلا هنگام استفاده از جواهرات بدن بدنتان واکنشی نشان نمی داد ممکن است بعد از چند سال در تماس با جواهرات بدل دچار اگزما شود.
عوامل محرک اگزمای آلرژیک:
- نیکل موجود در جواهرات ، سگک کمربند و دکمه های فلزی شلوار جین
- عطر و اسانس استفاده شده در مواد آرایشی
- رنگ لباس
- رنگ مو
- لاتکس و مواد پلاستیکی
- چسب
- آفت کش ها
- برخی داروها
- برخی لوازم آرایشی
- افزودنی ها خوراکی
- مایع ظرفشویی ، صابون ، پودر لباسشویی و سایر محصولات تمیز کننده
- وایتکس و سایر محصولات حاوی سفید کننده و جرم گیر
- پیچک یا گیاهان سمی
- کرم ها و پمادهای آنتی بیوتیک یا کورتیکو استروئید
- قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور آفتاب بعد از استفاده از یک محصول روی پوست
علایم اگزمای آلرژیک:
علایم اگزما آلرژیک در افراد متفاوت است و ممکن است با افزایش سن در یک فرد تغییر کند. علایم اگزما آلرژیک به طور کلی در محل تماس پوست با ماده حساسیت زا دیده می شود و به ندرت ممکن است در سایر مناطق بدن هم گسترش پیدا کند.
به طور کلی علایم اگزما آلرژیک عبارت است از:
- خارش
- سوزش یا درد
- برچستگی های قرمز پوسته پوسته یا دارای ترشح
- گرم و داغ شدن پوست
- پوسته پوسته شدن
- خشکی و خشن شدن پوست
- التهاب
- بروز ترک خوردگی ها شبیه به برش
تشخیص اگزمای آلرژیک:
در مواردی که اگزما آلرزیک بعد از چند ساعت از استفاده از یک ماده یا وسیله خاص ایجاد شود خودتان به راحتی متوجه آن می شوید و می توانید با اجتناب از آن ماده مشکلتان را حل کنید.
در مواردی که نیاز به مراجعه به پزشک پیدا می کنید ، در ابتدا پزشک از معاینه فیزیکی استفاده می کند و سوالاتی از شما می پرسد و در صورت نیاز برای این که متوجه شود دقیقا به چه ماده ای آلرژی دارد می تواند از تست پچ یا سایر آزمایش ها استفاده کند.
تشخیص اگزمای آلرژیک با تست پچ:
برای تست پچ ، برچسب هایی حاوی آلرژن های مختلف روی پوست پشت چسبانده می شود که باید 48 ساعت روی پوست بمانند. سپس پزشک برچسب ها را جدا کرده و علایم واکنش آلرژیک را بررسی می کند.
2 روز بعد دوباره برای بررسی واکنش های آلرژیک تاخیری معاینه می شوید.
تشخیص اگزمای آلرزیک با بیوپسی:
اگر تست پچ نتواند پاسخ درستی به پزشک بدهد ، پزشک از بیوپسی یا نمونه برداری استفاده می کند و تکه ای از ضایعه پوستی ایجاد شده را به آزمایشگاه می فرستد.
راه های درمان اگزمای آلرژیک:
درمان اگزمای آلرژیک به قدمت و شدت علایم پوستی بستگی دارد.
در اولین قدم باید پوست را با آب فراوان بشویید تا ماده حساسیت زا به طور کامل از روی پوست تمیز شود، در صورتی که واکنش ایجاد شده خفیف باشد احتمالا نیازی به درمان دارویی نخواهید داشت و میتوانید با کرم های مرطوب کننده غلیظ که آب کمتری دارند ، پوستتان را مرطوب نگه دارید.
استفاده از کرم های کورتیکو استروئید بدون نسخه می تواند به کاهش التهاب و از بین بردن خارش کمک کند ولی باید دقت داشته باشید که این کرم ها برای استفاده کوتاه مدت مناسب هستند و در بلند مدت باعث نازک شدن پوست و آتروفی پوست خواهند شد.
اجتناب کامل از تماس ماده آلرژی زا با پوست.
در صورت انجام کامل درمان های پزشکی بعد از 2 – 3 هفته اگزمای آلرژیک به طور کامل برطرف می شود ولی در صورت تماس دوباره با ماده آلرژی زا ممکن است برگردد.
پزشک می تواند کرم های قوی تر به همراه داروهای خوراکی کورتیکو استروئید برای شما تجویز کند.
فتوتراپی اگزما یا نور درمانی در مواردی که اگزما سطح وسیعی از پوست را پوشانده برای کاهش پاسخ های التهابی بدن لازم است.
