سیگاری‌ها سالی یک میلیون نفر را می‌کشند!
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت گزارش می‌دهد: «طبق آمار‌ها سن مصرف دخانیات در کشور ما به حداقل ۱۳ سال رسیده و عمده نگرانی ما مصرف قلیان‌هایی است که از مواد معطر در آن استفاده می‌شود.»
کافه‌هایی که سیگار کشیدن در آن‌ها ممنوع است چندان اقبالی در جذب مشتری‌ها ندارند. گعده‌های دوستانه قرار‌های شان را در کافه می‌گذارند تا همه یعنی دختر‌های جوان جمع شان هم بتوانند به سادگی و بدون مزاحمت زیر سیگاری‌ها را پر از سیگار‌های به فیلتر رسیده کنند.
آمار‌ها نگران کننده‌ای درباره مصرف دخانیات در میان زنان و دختران جوان گزارش شده است. همین گزارش‌ها این نشانی را به ما می‌دهند که مصرف دخانیات تنها به سیگار ختم نمی‌شود و بسیاری از این جوانان در همین جمع‌ها مصرف گل و مشتقات حشیش را هم تجربه می‌کنند.
مهندس بهزاد ولی زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با بیان اینکه طبق آمار‌ها سن مصرف دخانیات در کشور ما به حداقل ۱۳ سال رسیده است، می‌گوید: مصرف روزانه قلیان به ۴.۵ درصد در جمعیت بالای ۱۸ سال می‌رسد و نشان از افزایش مصرف است.
در کنترل مصرف دخانیات عملکرد ضعیفی داریم
ولی زاده به جایگاه ضعیف ایران در حوزه کنترل دخانیات اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: «طبق آخرین گزارشات سازمان جهانی بهداشت، ما جزء ضعیف‌ترین کشور‌های جهان در بحث مالیات بر دخانیات هستیم. بودجه ۱۴۰۰ در سال ۱۴۰۱ تکرار نشد و ما مالیات ویژه‌ای را برای محصولات دخانی دیده بودیم که، چون با مصوبه کمیسیون تلفیق مخالفت شد، وضعیت ما از قبل هم بدتر می‌شود. در شرایط کنونی درآمدی که حاصل از مالیات ارزش افزوده در قانون ۱۴۰۱ دیده شده، ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان است که در سال گذشته درآمد مالیات بر دخانیات، حدود ۷ هزار میلیارد تومان بود. وقتی مقایسه می‌کنید بیش از ۶۰ درصد کاهش درآمد دولت از مالیات بر دخانیات را در سال ۱۴۰۱ می‌بینید.»
جبرانی برای خسارت‌های صنعت دخانیات
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت درباره افزایش قیمت دخانیات می‌گوید: «هر چند این درآمد در قبال سودی که صنایع از تولید و توزیع دخانیات بدست می‌آورند، و در برابر هزینه‌هایی که وزارت بهداشت برای درمان بیماری‌ها می‌دهد (بالای ۴۰ هزار میلیارد تومان)، بسیار ناچیز اس. این وضعیت مالیات بر دخانیات که باید جبران خسارت‌هایی باشد که این صنعت دارد به سلامت عمومی می‌زند، در حداقل خودش دیده شده است.»
مهندس، ولی زاده افزایش قیمت دخانیات را یکی از راهکار‌های کلیدی کاهش مصرف می‌داند و می‌گوید: «متاسفانه افزایش قیمت محصولات دخانی از طریق مالیات که در قانون آمده و باید هر ساله ۱۰ درصد افزایش قیمت از طریق مالیات داشته باشیم، مغفول مانده و ما در اجرای راهکار بسیار کلیدی که منجر به کاهش مصرف دخانیات می‌شود به خوبی عمل نکرده‌ایم. برخی افزایش مالیات بر دخانیات را با افزایش قاچاق مرتبط می‌دانند، اما کشور‌هایی که موفق بودند مالیات خوبی بر دخانیات وضع کنند با راهکار‌هایی که برای قاچاق دیده‌اند توانستند قاچاق را هم کاهش دهند. در بسیاری از کشور‌ها ثابت شده به میزان هر ده درصد افزایش مالیات بر دخانیات شاهد، ۵ درصد کاهش مصرف دخانیات هستیم.»
تعهدی که مغفول ماند
این مسؤول وزارت بهداشت از تعهد ایران به سازمان ملل می‌گوید و توضیح می‌دهد که چگونه این تعهدات به مرحله اجرایی شدن نرسیده اند: «در سازمان ملل متحد تعهد داده ایم که تا سال ۲۰۲۵ یا ۱۴۰۴، ۳۰ درصد کاهش مصرف مواد دخانی را داشته باشیم. در حالیکه آن زمان که تعهد دادیم، مصرف ایران حدود ۱۴.۱۴درصد بود و ما باید به حدود ۱۰ درصد برسیم، اما ما هنوز همان ۱۴ درصد هستیم، چون سیاست افزایش مالیات در کشور اجرا نشد. تقریبا همه محصولات چند برابر افزایش قیمت داشته‌اند، اما جایی که دخانیات باید گران شود، مخالفت‌هایی با افزایش مالیات وجود دارد که بسیار سازمان دهی شده است.»
سن مصرف دخانیات به سیزده سال رسیده است
طبق آمار‌ها سن مصرف دخانیات در کشور ما به حداقل ۱۳ سال رسیده است، مهندس، ولی زاده در این باره می‌گوید: «عمده نگرانی ما هم قلیان است که از مواد معطر در آن استفاده می‌شود. این مواد برای مصرف کننده گمراهی ایجاد می‌کند. این شگرد صنایع است که با استفاده از مواد عطر و طعم دار، مشتری را جذب می‌کنند. خانواده‌ها نیز متاسفانه در دورهمی‌ها و مهمانی‌ها بدون توجه به هشدار‌های بهداشتی، مانع مصرف فرزندشان از قلیان‌های عطر و طعم دار نمی‌شوند، ولی از این غافلند که نیکوتینی که از طریق قلیان به بدن فرد وارد می‌شود، ایجاد وابستگی می‌کند و خودش منجر به مصرف سیگار و حتی دروازه ورود به مواد مخدر می‌تواند باشد.»
آمار‌های نگران‌کننده از مصرف دخانیات در نوجوانان
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت می‌گوید طبق آخرین آمار سال ۱۴۰۰، مصرف سیگار به صورت روزانه در گروه سنی بالای ۱۸ سال، به ۹.۳۳ درصد رسیده است: «متاسفانه آمار‌ها از افزایش مصرف قلیان نیز خبر می‌دهند. مصرف روزانه قلیان به ۴.۵ درصد در جمعیت بالای ۱۸ سال می‌رسد و نشان از افزایش مصرف است. طی سال‌های ۸۶ تا ۹۵ در سنین ۱۳ تا ۱۵ سال متاسفانه مصرف سیگار در دختران از ۰.۹ به ۲.۱ رسیده است یعنی نزدیک ۱۳۰ درصد افزایش داشته ایم. این افزایش مصرف سیگار در دختران به مثابه زنگ خطر است.»
سیگاری‌ها سالی ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر را می‌کشند!
ولی زاده تأکید می‌کند سلامتی افرادی که تنها در معرض دود قلیان قرار می‌گیرند نیز در خطر است: «در میان ۸ میلیون مرگ ناشی از مصرف دخانیات، ۱ میلیون و ۲۰۰ هزار مورد این مرگ‌ها مربوط به افرادی است که فقط در معرض دود مواد دخانی قرار می‌گیرند و خودشان مصرف کننده نیستند؛ بنابراین مردم باید آگاه باشند که اگر فردی از نزدیکان و همکاران مصرف کننده‌ی مواد دخانی است، به هیچ عنوان در اماکن بسته اجازه مصرف به او ندهند و آن مطالبه گری که ما از مردم انتظار داریم با افزایش اطلاع رسانی رسانه هایی، چون شما محقق خواهد شد.»
آسیب‌های سیگار باریک و ضخیم فرقی ندارد!
ولی زاده می‌گوید: «ما در وزارت صنعت در ستاد کشوری کنترل دخانیات مصوب کرده‌ایم که این سیگار‌های باریک که مردم فکر می‌کنند ضرر کمتری دارد و حتی پرستیژ شده برای برخی مصرف کنندگان را از این شکل ظاهری خارج و به شکل واحدی عرضه کنند. همچنین از تعابیر گمراه کننده روی بسته بندی‌ها استفاده نشود و عطر و طعمی هم در تولید این محصولات به کار برده نشود. متاسفانه سیگار‌هایی هستند که به قدری دود آن‌ها ملایم هست که فرد اصلا متوجه نیست چه آسیبی دارد می‌بیند.»
صدا و سیما دخانیات را تبلیغ می‌کند
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت از خدمات وزارت بهداشت برای پاکسازی جامعه نیز می‌گوید: «وزارت بهداشت شهر و روستا‌های بدون دخانیات را در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور راه اندازی کرده است. خدمات ترک دخانیات در تمام مراکز جامع سلامت در حال انجام است و شماره ۴۰۳۰ را به عنوان خط ملی ترک دخانیات اعلام کرده ایم. بحث ممنوعیت تبلیغات را برایش دستورالعمل در ستاد کشوری تصویب کرده ایم و به وزارت صمت و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابلاغ کرده ایم، اما متاسفانه هنوز می‌بینیم مصرف دخانیات در رسانه ملی نمایش داده می‌شود».
با امضای وزیر بهداشت از رئیس صدا و سیما درخواست شده که کارگروهی را برای نظارت و تولید و پخش فیلم و سریال‌های رسانه ملی و سیمای خانگی تشکیل دهد که مصرف دخانیات نمایش داده نشود: «دستورالعمل دیگری نیز تهیه کرده ایم که قفسه‌های سیگار که در مراکز عرضه و فروش سیگار و همراه با تبلیغ هست جمع آوری شود و در بحث اطلاع رسانی نیز بسته‌های آموزشی به تمام دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ابلاغ شده است.
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت ادامه می‌دهد: «از وزارت صمت هم درخواست شده درج تصاویر و پیام‌های هشداردهنده روی محصولات دخانی را با فرمت استانداردی که وزارتخانه تصویب کرده اجرا کند. در بحث عرضه هم تمام اماکنی که محصولات دخانی می‌فروشند باید پروانه فروش داشته باشند و در صورت تخطی پروانه‌ی آن‌ها باطل می‌شود.»
