تنها ۵ نفر از کارگرانِ متروپل بیمه بودند

حدود ۵۰درصد از حوادث کار مربوط به کارگران ساختمانی است. این درحالیست که بسیاری از کارگران ساختمانی، مثل کارگرانِ ساختمانِ متروپل و مثلِ آن دو کارگرِ جوانی که در ارومیه هنگامِ کار و بر اثرِ وزش باد جانشان را از دست دادند، از ابتدایی‌ترین حقوق یک کارگر بی‌بهره‌اند. آن‌ها بیمه‌ی خدمات اجتماعی ندارند. به گفته‌ی علی قیاسی (رئیس هیئت مدیره کانون کارگران ساختمانی کشور) «سازمان تامین اجتماعی به دلیلِ کمبودِ منابع مالی حدود ۱۹ ماه است که حتی یک نفر از کارگران ساختمانی را بیمه نکرده است.»

کارگرانی که بر اثر حادثه‌ی کار، زمین‌گیر می‌شوند و خانواده‌هایی که سرپرستِ خود را از دست می‌دهند، به دلیلِ بی‌بهره بودنِ از بیمه‌ی خدماتِ اجتماعی، مستمری نیز دریافت نخواهند کرد و حادثه برای آن‌ها آغازِ یک پایان خواهد بود؛ پایانِ یک زندگیِ حداقلیِ کارگری و غلتیدن به دامانِ فقر و به معنایِ واقعیِ کلمه، بیچارگی…

از ۱۷ کارگر تنها ۵ نفر بیمه بودند

بعد از گذشتِ بیش از بیست روز از حادثه‌ی تلخِ متروپل به سراغ سیدامید هاشمی (رییس هیأت مدیره انجمن کارگران ساختمانی آبادان) رفتیم تا از او در مورد کارگرانی که در حادثه‌ی متروپل جان خود را از دست دادند، بپرسیم. هاشمی در ابتدا از تعداد کارگرانِ حادثه دیده‌ی متروپل می‌گوید: اگرچه آمار دقیقی در دست نداریم، اما طبق آماری که به دست ما رسیده است، ۷ نفر از خرمشهر و ۱۰ نفر از آبادان دچار حادثه شدند. از این تعداد ۶نفر فوتی از جزیره مینو و یک کارگر هم هر دو پا و چشمانش را از دست داده است. در آبادان نیز ۱۰ کارگر جانشان را از دست دادند.

از این تعداد چند نفر بیمه بودند؟ هاشمی می‌گوید: از این تعداد تنها یک نفراز کارگرانِ خوزستان و ۴ نفر از کارگرانِ آبادان بیمه تامین اجتماعی بودند و باقی نیز حدود سه سال در نوبت بیمه بودند که متاسفانه بدون اینکه بیمه شوند، جان خود را از دست دادند.

رییس هیأت مدیره انجمن کارگران ساختمانی آبادان از دورانِ بازرسی‌اش از ساختمانِ متروپل و مهم‌ترین دغدغه‌ی کارگرانِ در آن زمان می‌گوید: در آن زمان که برای بازرسی اشتغال به کار می‌رفتم خیلی از کارگرها برای پیگیریِ بیمه‌ی خود راهنمایی می‌خواستند که ما آن‌ها را به گرفتنِ کارت مهارت تشویق می‌کردیم اما حتی خیلی‌هایشان با وجودِ گرفتنِ کارت مهارت سال‌ها در نوبت بیمه بودند.

هاشمی می‌گوید: کارگران ساختمانی همیشه دیوارشان کوتاه است. آن‌ها بیشترین حوادث کار را دارند اما از حداقلی‌ترین حقوق خود بی‌بهره‌اند.

چرا کارگران ساختمانی بیمه نیستند؟

قانون بیمه اجتماعی کارگران ساختمانی در سال ۸۶ در مجلس تصویب شد اما به دلیلِ بار مالی و اعتراض به موضوع ماده ۵ این قانون، اجرای آن بعد از مدتی کوتاه متوقف شد. در سال ۱۳۹۳ رئیس جمهور وقت قانون اصلاح ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی را به وزارت کار ابلاغ کرد که بر اساس آن سازمان تامین اجتماعی مکلف شد با دریافت ۷ درصد از کارگر به عنوان سهم بیمه شده و ۱۵ درصد مجموع عوارض صدور پروانه از مالک نسبت به تداوم پوشش بیمه کارگران ساختمانی اقدام کند. اما حتی این قانون نیز از استحکام لازم برخوردار نبود. در طول این سال‌ها سازمان تامین اجتماعی به بهانه‌های مختلف و با این دلیل که توان پرداخت بیمه کارگران ساختمانی را ندارد و منابعِ تعیین شده برای بیمه‌ی این کارگران کافی نیست، اقدام به قطع بیمه بسیاری از کارگران ساختمانی کرده است.

موضوع بیمه‌ی کارگران ساختمانی اما چیزی نیست که بتوان به سادگی از آن گذشت. وقتی حدود ۵۰ درصد از حوادث کار متعلق به کارگران ساختمانی است، هیچ بهانه‌ای برای مقاومت در برابر اجرای چنین قانونی پذیرفتنی نیست. به همبن دلیل اواخر سال ۹۹ موضوع اصلاح منابع درآمدی ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی مجددا مورد بحث قرار گرفت تا اینکه اوایل خرداد ۱۴۰۰این طرح به صحن علنی مجلس رفت اما به دلیلِ مخالفتِ برخی از نمایندگان به کمیسیون اجتماعی مجلس ارجاع داده شد.

قرار بود این طرح بعد از مدتی کوتاه برای رأی‌گیری به صحن علنی مجلس برگردد اما «این مدتِ کوتاه» حدود یک سال به طول انجامید. اصلاحیه موردنظر بالاخره فرودین ماه امسال به صحن علنیِ مجلس بازگشت اما برای بار دوم به کمیسیون اجتماعیِ مجلس ارجاع داده شد و تا به امروز هنوز نتیجه‌ای حاصل نشده است.

رییس هیأت مدیره انجمن کارگران ساختمانی آبادان در مورد این طرح و طولانی شدنِ روند بررسیِ آن در مجلس می‌گوید: مجلس در حق کارگرانِ ساختمانی ظلم می‌کند. کسانی که خود را نماینده کارگران می‌دانند چرا با تصویب اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی مخالفت می‌کنند؟ چرا آن را به جریان نمی‌اندازند؟

هاشمی می‌گوید: مدتهاست به این بهانه که بیمه‌ی کارگران ساختمانی باعثِ افزایش هزینه‌ی مسکن می‌شود با این طرح مخالفت می‌کنند. اما آیا نمایندگانِ مخالف، درجریانِ قیمتِ کنونی ملک هستند؟ مجلس تا کی قرار است برای بیمه‌ی کارگرانِ ساختمانی بهانه بتراشد؟

تصویب اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی بیش از یک سال است که در مجلس به بهانه‌های مختلف به تعویق می‌افتد. در همین مدتِ یک‌ساله کارگرانِ ساختمانیِ بسیاری بدون آنکه بیمه داشته باشند جانشان را از دست داده‌اند؛ کارگرانی مثلِ کارگران ساختمانیِ متروپل و مثلِ آن دو کارگرِ جوانی که در ارومیه هنگامِ کار و در اثرِ وزش باد سقوط کردند.