آفتاب: بعضی از پرندگان، چه در قفس باشند و چه آزاد، فقط وقتی نیاز داشته باشند آواز میخوانند. مثلا این کار را در فصل جفتگیری انجام میدهند. بعد از این که نیاز برطرف شد نورونهای موسیقاییشان از بین میروند و آنها بیآواز میگردند.
به گزارش سرویس علم و فناوری آفتاب اخیراً دانشمندان دانشگاه واشنگتن نشان دادهاند که میتوانند کاری کنند که پرندگان به شکلی موقتی به آواز خواندن ادامه دهند. آنها کار آنزیمی را متوقف میسازند که نقشی کلیدی در فرآیند مرگ طبیعی سلولها دارد. اما از آنجایی که مکانیزم مرگ سلولها در گونههای مختلف یکسان است، این کار آنها میتواند در تحقیقهای درباره بیماریهای انحطاطی و مرتبط با سن، مثل آلزایمر بسیار راهگشا باشد.
مرگ برنامهریزیشده سلولها که آن را «آپوپتوزیز» هم میخوانند در ارگانیسمهای چندسلولی بسیار عادی است و به فرآیندهای مهم بیولوژیک، مثل حفظ توازن بین اندامها کمک میکند.
یک سلول دلایل زیادی برای این دارد که حس کند قرار است بمیرد. در عین حال، فرآیند از بین رفتن آنها عموماً یکسان است و گروهی از آنزیمها به نام کاسپازها هستند که فرمان مرگ سلول را صادر میکنند.
کاری که محققان در مقاله خود در نشریه «ژورنال نوروساینس» نشان دادهاند این است که جلوگیری از کاسپازها باعث حفظ نورونها و وظیفه مغز میشود که در این مثال، آواز خواندن پرندگان است.
«الیوت برنوویتس» استاد روانشناسی و جانورشناسی دانشگاه واشنگتن میگوید: «در آینده، پزشکان شاید بتوانند با این شکل پیشگیری، وضعیت افراد سکتهکرده را تثبیت کنند.»
در این تحقیق از 15 گنجشک سرسفید استفاده شده است. این پرندگان را در طبیعت وحش گرفتند، و آنها را در محیطی قرار دادند که نورپردازی آن شبیه به فصل جفتگیری بود. سپس به آنها استرویید دادند تا بخش کنترل آواز آنها تقویت شود. سپس استروییدها را قطع کردند و پرندهها را به نور معمولی برگرداندند. گروهی از پرندگان دچار مرگ سلولهای بخش کنترل آواز شدند، اما آنها که هورمون بازدارنده کاسپاز مصرف کرده بودند نورونهای آواز خود را از دست ندادند.
البته دانشمندان پرندگان را بعد از یک، سه و هفت روز کشتند و مشخص نشد که این بازدارندهها تا چه زمانی میتوانند مؤثر باشند. با این حال این روش میتواند افق جدیدی را به سوی درمان اختلالات تباهکننده سلولهای مغزی، مثل بعضی از انواع آتاکسیا باز کند. برنوویتس میگوید: «ما هنوز تمام روشهای جلوگیری هورمونها از مرگ سلولی را نمیدانیم. اما این تحقیق نشان میدهد که هورمونها جلوی کاسپازها را میگیرند و نورونها را حفظ مینمایند.»