کاپیتولاسیون؛ این بار در عرصه اینترنت/ خارجی‌ها برتر از ایرانی‌ها؟
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات گفته است: «شنیده شده است که توریست‌ها و گردشگران خارجی در کشور به دلیل فیلترینگ دو پلتفرم واتس‌آپ و اینستاگرام کمی دچار مشکل شده‌اند. در نظر داریم با توجه به محدودیت استفاده از این دو پلتفرم، برای گردشگران خارجی که به کشورمان سفر کرده‌اند، سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم که این افراد بتوانند در مدت حضورشان در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای مجازی استفاده کنند.»
به نوشته عصرایران؛ در این باره چند نکته قابل ذکر است:
۱ - این که مسوولان ایرانی برای حل مشکل "کمی" که مسافران خارجی با وضعیت اینترنت ایران دارند، دغدغه‌مند هستند، جای خرسندی دارد.
در عین حال به استحضارشان می‌رسانیم ملت ایران از بابت وضعیت اسفناک اینترنت، نه کم، که "بسیار" دچار مشکل است.
لطفا به این "بسیار" ملت ایران به اندازه "کم"ِ خارجی‌ها بها دهید و اینترنت را به وضعیتی که در روز تحویل گرفتن تان بود، بازگردانید؛ ارتقاء پیشکش!
۲ - از طرفی خبر‌هایی می‌رسد مبنی بر دستور رئیس جمهور برای بازگرداندن وضعیت اینترنت به حالت عادی و از طرفی هم می‌گویند سیم کارت ویژه برای مسافران خارجی طراحی خواهیم کرد که واتساپ و اینستاگرام بر روی آن فیلتر نباشد.
بنابر این معلوم است که اساساً قصدی برای عادی سازی وضعیت اینترنت ندارند و الا چرا باید به دنبال طراحی سیم کارت ویژه توریست‌ها باشند؟
با مردم رو راست باشید!
۳ - این که برای خارجی‌ها در داخل سرزمین ایران سیم کارتی بدهند که ایرانی‌ها از آن محروم باشند، عین "کاپیتولاسیون" است و این بار درباره اینترنت.
واقعا فکر کرده اید پس از آن که یک خارجی متوجه می‌شود که ایرانیان سیم کارتی با سطح دسترسی پایین‌تر دارند چه نگاهی به دولت و ملت ایران و رابطه آن دو خواهد داشت؟
۴ - مگر ایرانی‌ها فاقد چه صلاحیت‌هایی برای استفاده از اینستاگرام و واتساپ هستند که خارجی‌ها دارند؟ این خود تحقیری آن هم از سوی مدعیان عزتمندی چه معنایی دارد؟
شاید یه ناآرامی‌های اخیر اشاره کنند؛ مگر نه این است که طبق گفته خودشان تمام شده است؟
این که بعد از پایان ناآرامی ها، همچنان اینترنت در شرایط اضطراری و دو شبکه پرمخاطب کشور فیلتر بماند، مانند آن است که پلیس به خاطر تصادفی، راهی را ببندد، ولی بعد از جمع شدن صحنه تصادف، همچنان بسته نگه دارد؛ این قدر کمدی!
۵ - اصلا چطور است هموطنان خود را هم بیگانه فرض کنید و کمی با آن‌ها مهربان‌تر باشید و از آن سیم کارت‌های خوب به ایرانی‌ها هم بدهید؟! جای دوری نمی‌رود!
۶ - و نکته پایانی این که کمی در برابر این ملت نجیب، شرم کنید. این، طرز درست رفتار در برابر یکی از ملل متمدن و تاریخ ساز جهان نیست. کمی هم به قضاوت تاریخ بیندیشید.
«تحقیر ایران و ایرانی» است
علی مجتهدزاده، وکیل دادگستری نیز در روزنامه شرق نوشت: اجرای چنین برنامه‌ای چیزی نیست جز تحقیر ایران و ایرانی. یعنی ساختن پدیده‌ای از شهروند ایرانی که لیاقت و شایستگی دسترسی به ساده‌ترین خدمات ممکن اینترنتی را ندارد.
وزیر ارتباطات اعلام کرده است گردشگران خارجی به دلیل فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام کمی دچار مشکل شده‌اند. در نظر داریم سیم‌کارت‌های خاصی را طراحی کنیم که این افراد بتوانند در مدت حضور خود در ایران راحت‌تر و بهتر از فضای مجازی استفاده کنند
با قدری اغماض برنامه‌ای که از سوی آقای زارع‌پور اعلام شده، چیزی نیست جز یک «کاپیتولاسیون اینترنتی»؛ یعنی دادن امتیازات و حقوقی مضاعف به شهروند خارجی درحالی‌که شهروند ایرانی از همان امتیازات و حقوق به شکل عمومی محروم است.
قبل از هر نقد حقوقی لازم است با تأکید بگوییم که اجرای چنین برنامه‌ای چیزی نیست جز تحقیر ایران و ایرانی. یعنی ساختن پدیده‌ای از شهروند ایرانی که لیاقت و شایستگی دسترسی به ساده‌ترین خدمات ممکن اینترنتی را ندارد.
اصل مسئله فیلترینگ گسترده شبکه‌های مجازی و مختل‌کردن زندگی و کسب‌وکار میلیون‌ها ایرانی چنان‌که بار‌ها پیش‌ازاین گفته شد، در تناقض آشکار با تعداد درخورتوجهی از قوانین کشور و ازجمله بند ۷ اصل۳، اصل ۹ و اصل ۲۸ قانون است. همچنین ادامه آن نیز مغایر با اصل ۷۹ است که تأکید کرده است: «در حالت جنگ و شرایط اضطراری نظیر آن، دولت حق دارد با تصویب مجلس شورای اسلامی موقتا محدودیت‌های ضروری را برقرار کند؛ ولی مدت آن به هر حال نمی‌تواند بیش از ۳۰ روز باشد و درصورتی‌که ضرورت همچنان باقی باشد، دولت موظف است مجددا از مجلس کسب مجوز کند».
همچنین صدور دستور این فیلترینگ نیز محل سؤال حقوقی بسیار جدی است؛ چراکه منطبق با قوانین موضوعه در این زمینه نیست. به عبارتی پیش از اینکه اساسا امتیاز خاصی برای شهروند و توریست خارجی در کار باشد یا نباشد، خود اصل این محدودیت‌های اینترنتی به شکل بسیار جدی محل ایراد حقوقی است و مغایرت آن با قانون اساسی و برخی قوانین عادی کشور اظهر من‌الشمس است. اما اینکه یک محدودیت فراقانونی برای شهروندان ایرانی اعمال شود و شهروند خارجی از آن محدودیت مستثنا شود، خود ایراد مضاعف حقوقی است.
فارغ از بحث‌های حقوقی، کاش مسئولان امر به خود می‌آمدند و متوجه می‌شدند وقتی یک شهروند خارجی حتی به طور موقت هم نمی‌تواند چند روز را در سفر بدون ابزار‌های ارتباطی فیلترشده در ایران سپری کند، این فیلترینگ چه ظلم و جفای بزرگی در حق میلیون‌ها ایرانی است که باید شب و روز با مشقات آن دست‌وپنجه نرم کنند.
