فشار خون بالا از مهمترین عامل خطر مرگ و میر و بیماریزایی ایرانیان در ۱۰ سال اخیر بوده، میزان مرگ و میرهای منتسب به این بیماری ۵۵ درصد افزایش و شیوع آن افزایش سه برابری داشته است.
گزارشهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان میدهد در ایران حداقل ۴۰ درصد و در برخی مناطق تا ۶۰ درصد از مردم از بیماری فشار خون خود اطلاع ندارند و اکنون ۲۷ درصد از افراد بالای ۱۸ سال، فشار خون ۱۴ بالای ۹ دارند. اگر به سنین ۴۵ تا ۵۰ سال برسانیم یک سوم آنها و اگر به ۵۰ تا ۶۴ سال برسد نیمی از مردم و در سنین ۶۵ تا ۶۹ سال، ۶۰ درصد آنها و بالای ۷۰ سال نیز ۶۴ درصد یعنی دو سوم آنها فشار خون بالا دارند.
بهترین و آسانترین راه مقابله با فشارخون بالا استفاده از رژیم غذایی مناسب بدون استفاده از هیچ گونه دارو مکمل و ... است که میتواند به صورت موفقیت آمیز فشار خون بالا را کاهش دهد.
بهطور خلاصه و ساده، در رژیم کاهش فشار خون فرد به استفاده کمتر از نمک و سدیم تشویق میشود. البته این برنامه همراه با دریافت مواد مغذی و مفید دیگر برای متعادل کردن فشار خون، مثل پتاسیم، کلسیم و منیزیم خواهد بود.
عباس مدنی متخصص قلب و عروق در این زمینه میگوید: فشار خون بالا از خطرناکترین بیماریهایی است که اگر کنترل نشود به سایر اعضای بدن آسیب جدی وارد میکند، از آنجایی که این بیماری بدون علامت بوده میتواند بسیار تخریب کننده باشد.
وی با بیان اینکه تغذیه مناسب این بیماری را پیشگیری و کنترل میکند، ادامه میدهد: مصرف سبزیجات، میوهها، غذاهای لبنی با چربی پایین و مقادیر متوسط غلات کامل، ماهی، دانههای روغنی و مغزها میتواند فشارخون بالا را تحت کنترل در آورد.
این پزشک تصریح میکند: رژیم غذایی کاهش فشار خون انواع مختلفی دارد، در حالت معمول فرد اجازه دارد در طول روز ۲۳۰۰ میلی گرم نمک مصرف کند و در صورتی که در نسخه کم نمک این رژیم، فرد نیمی از این مقدار و یعنی ۱۵۰۰ میلی گرم نمک در روز را میتواند، مصرف کند.
برای فشار خون بالا چه چیزهایی باید خورد یا نخورد؟
مدنی ادامه میدهد: غلات شامل نان، برنج، پاستا و ... است، اگر این محصولات با استفاده از غلات کامل تولید شده باشند، در این رژیم میتوانند حضور پیدا کنند. در طول روز ۶ تا ۸ واحد غلات کامل باید مصرف شود. به عنوان مثال نیم فنجان غلات صبحانه پخته شده، برنج یا پاستا بهاندازه یک واحد خواهد شد.
وی توضیح میدهد: استفاده از غلات کامل از آن جهت اهمیت دارد که این محصولات فیبر و مواد مغذی بیشتری در خود دارند به عنوان مثال بهجای استفاده از برنج سفید، برنج قهوهای استفاده کنید و یا به جای ماکارونی معمولی، ماکارونی غلات کامل بپزید.
این متخصص قلب و عروق میگوید: میوهها و سبزیجات جایگاه ویژهای در رژیم درمانی فشار خون بالا دارند. چهار تا پنج واحد در روز کافی است، گوجه، هویج، سیب زمینی، سبزیجات، خیار، کاهو غنی از فیبر، ویتامینها و مواد معدنی از جمله پتاسیم و منیزیم هستند و یک واحد از سبزیجات مثلا میتواند نیم فنجان سبزیجات خورد شده باشد.
وی میافزاید: بسیاری از ما به اشتباه تصور میکنیم که سبزیجات فقط برای کنار غذا یا پیش از غذا هستند، در صورتی که اگر کمی در انتخاب سبزیجات دقت شود، به راحتی میتوان از آنها در تهیه غذاهای روزمره استفاده کرد. خوردن میوه نیز سادهترین بخش این رژیم است، بیشتر میوهها حتی به آماده کردن هم نیاز ندارند فقط کافی است آن را باکمی آب بشویید تا آماده خوردن شود. چهار تا پنج واحد میوه در روز برای کاهش فشار خون عالی است.
این پزشک میگوید: شیر، ماست، پنیر و ... سرشار از کلسیم، ویتامین دی و پروتئین هستند و ترکیب فعالیت فیزیکی و رژیم غذایی برای درمان فشار خون بیشترین کارایی را دارد.
فریدون نوحی رئیس انجمن قلب و عروق ایران نیز در این زمینه میگوید: داشتن یک رژیم غذایی سالم و سرشار از غلات، میوه ها، سبزی و لبنیات کم چرب میتواند مانع از فشارخون بالا شود.
وی با بیان اینکه فشار خون اغلب با اضافه وزن بالا میرود، ادامه میدهد: اضافه وزن همچنین در هنگام خواب باعث اختلال در تنفس شده و این مسئله باعث بالا رفتن فشار خون میشود. کم کردن وزن یکی از تاثیرگذارترین تغییرات سبک زندگی برای کنترل این بیماری است.
نوحی تصریح میکند: روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت بدنی از جمله پیاده روی داشته باشند و از عوارض فشار خون بالا که منجر به سکتههای قلبی، مغزی و بیماریهای کلیوی میشود، در امان باشند.