آفتابنیوز : آفتاب- سرویس بینالملل: «شیخ عادل کلبانی» در یک تماس تلفنی در ماه سپتامبر مطلع شد که «ملک عبدالله» پادشاه عربستان سعودی او را به عنوان اولین امام جماعت سیاهپوست در مسجدالحرام برگزیده است. روز بعد صدای بم شیخ عادل در مسجد شنیده میشد و شبکههای ماهوارهای صدا و تصویرش را برای میلیونها مسلمان جهان پخش کردند.
روحانی سیاه پوست امام جماعت مسجد الحرام شد [+]
شیخ «عادل کلبانی» دو سال پیش آرزو داشت امام جماعت مسجدالحرام شود؛ هرچند او صدای خوبی برای قرائت قرآن دارد ولی درعین حال شیخ عادل یک سیاهپوست و پسر یک مهاجر از حاشیه خلیجفارس به شمار میرود.
وی در این زمینه میگوید خواندن قرآن در مسجدالحرام افتخاری بزرگ است که اغلب به اعراب سعودی اختصاص داده میشود. از آن زمان تاکنون به او لقب «اوبامای سعودی» داده شده است.
ائمه جماعت در این کشور مذهبی از شهرت خاصی برخوردارند و بسیاری انتخاب وی را نشانگر تلاش «ملک عبدالله» برای پذیرش دیگر اقوام ساکن در شبه جزیره عرب دانستهاند.
شیخ عادل میگوید: «پادشاه تلاش میکند به همه بگوید که خواستار حکومت بر ملتی واحد و بدون مسائل تبعیض نژادی است».
شیخ عادل که مردی 49 ساله و با ریشی بلند است، پیش از این، به مدت 20 سال امام جماعت مسجد ریاض بود. او میگوید: «هر فرد واجد شرایطی بدون توجه به رنگ پوستش و جایی که آمده است، این فرصت را دارد تا یک رهبر باشد و برای کشورش مفید واقع شود».
مهارت شیخ عادل در قرائت قرآن این موقعیت را برایش به ارمغان آورد که امام جماعت بزرگترین مسجد مکه باشد.
مسجدالحرام، در ماه رمضان 8 امام جماعت دارد ولی اهمیت قومی نژادی این اقدام بیتردید، اهمیتی خاص است.
شیخ عادل میگوید «نژادپرستی با اسلام رابطهای ندارد و اسلام مذهبی است که برابری را تبلیغ میکند و حضرت محمد (ص) پایهگذار اسلام در هزار و چهارصد سال پیش، یارانی سیاهپوست داشت و در تاریخ اسلام سیاهپوستان مشهوری حضور دارند. اینجا مثل غرب نیست».
پوست سیاه تنها مانع اجتماعی شیخ عادل نبود. پدر وی در دهه 50 از «راس الخیمه» در امارات متحده عربی به این کشور آمد و به عنوان یک کارمند ساده دولتی مشغول به کار شد. عادل پس از پایان دبیرستان در خطوط هوایی عربستان مشغول به کار شد و همزمان در کلاسهای شبانه دانشگاهی ملک سعود شرکت کرد و بعدها تحصیلات دینی، حفظ قرآن و فقه اسلامی را آموخت.
وی در سال 1984 با موفقیت در آزمون دولتی، به عنوان امام جماعت در مسجد فرودگاه ریاض مشغول به کار شد و چهار سال بعد به عنوان امام جماعت مسجد «ملک خالد» انتخاب شد. مسجدی با ساختمانی بلند و سفید که در نزدیکی یکی از ساختمانهای وزارت اطلاعات عربستان، قرار داشت.
عربستان سعودی از نظر تنوع قومی، کشوری بسیار گسترده است. سعودیها، مالزیاییها و آفریقاییها در غرب عربستان زندگی میکنند، این اقوام مختلف از بازماندگان زائرینی هستند که در طول قرنهای گذشته وارد این کشور شدند و درآنجا سکنی گزیدند.
بسیاری از این افراد به مقامات بالا در خاندان سلطنتی رسیدند. «بندر بن سلطان» سفیر سابق عربستان در ایالات متحده نیز فردی سیاهپوست بود. این در حالی است که بردهداری هم در این کشور تا سال 1962 وجود داشت و پس از آن منسوخ گردید. بسیاری از اعراب سنتی و تندرو از بومیان نجد (محل سکونت خاندان سلطنتی) در گذشته افراد خارجی را (ترشح البحر) به معنی تفاله دریا خطاب میکردند.
ساکنین آفریقایی این سرزمین هنوز با نژادپرستی بومیان روبهرویند. این تبعیض همچنین شامل دیگر مهاجرین عرب از کشورهای حاشیه خلیج فارس میشود. بسیاری از سعودیها معتقدند این کشور تحت الشعاع نجد منطقه مخصوص خاندان سلطنتی قرار دارد.
این تبعیض حتی در مورد شیعیان و دیگر اقلیتهای مذهبی این کشور هم اعمال میشود. شیخ عادل با تاثر میگوید: «پیامبر به ما میگوید اختلاف در طبقات اجتماعی به دلیل طبع بشر وجود دارد و باقی میماند».
به نظر وی در دو دهه اخیر نحوه تفکر سعودیها تغییر کرده، در طول دهه 80 او با «اوسامه بن لادن» و «عبدالله اعظم» رهبر جهاد علیه اتحاد جماهیر شوروی در افغانستان، دیدار کرد. او در ابتدا نسبت به دیدگاه آنها در مقابل غرب همدردی میکرد ولی بعدها به خصوص پس از حملات یازده سپتامبر متوجه شد که این دیدگاهها بسیار کوتاه فکرانه است.
وی نسبت به تلاش «ملکعبدالله» در مدرن کردن سیستم تندروی مذهبی و قوانین قضایی ابراز خرسندی میکند. او میگوید: «عدهای در این کشور میخواهند که دیگران برایشان مثل یک کاغذ کپی باشند. این روش فکری من نیست. شما میتوانید با انتقاد سازنده دیگران با دیدگاههای مختلف آشنا شویید».
پیش از این زندگی شیخ عادل مانند دیگر ائمه جماعت از یک رویه خشک پیروی میکرد. وی روزی 5 بار امامت مسجد را عهدهدار میشد و با دو زن و 12 فرزندش زندگی میکرد. او انتظار داشت این روال تا پایان زندگیاش ادامه پیدا کند ولی در ماه سپتامبر ریاست مسجدالحرام خبر انتخاب او را به اطلاعش رساند.
شیخ عادل روز بعد در اتاقی بزرگ با «شاهزاده خالد الفیصل» فرماندار مکه دیدار کرد وی همچنین با «ملکعبدالله» و دیگر وزرای کشور بر سر یک میز نشست. او از صحبت کردن مستقیم با پادشاه خجالت میکشید وی پس از مدتی با تشکر از ملک عبدالله دماغ او را بوسید و اتاق را ترک کرد. این حرکت سنتی نشانه احترام و تفاوت جایگاه اجتماعی است.
او با یادآوری این خاطره لبخند میزند و لپتاپ خود را باز کرده و در سایت You Tube کلیپی از خود را در حال قرائت قرآن نشان میدهد و میگوید: «خواندن قرآن برای هزاران نفر برای من مسئله خاصی نیست؛ ولی این کار در این مکان مقدس بسیار متفاوت است در این حرم، پادشاهان، روسای جمهور و مردم عادی به جماعت تو نماز میخوانند. این باعث افتخار است».
مترجم: نیلوفر مهتدی