توصیه روحانی به کارشناسان روابط ایران و روسیه: بیشتر به آینده نگاه کنید

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: نماینده مقام معظم رهبری در شورای‌عالی امنیت ملی از کارشناسان روابط ایران و روسیه خواست که با توجه به شرایط فعلی، به جای نگاه کردن به پشت سر، بیشتر به آینده نگاه کنند.

به‌گزارش گروه سیاسی آفتاب، حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی طی سخنانی در میزگرد تخصصی «ایران، روسیه و غرب» با اشاره به سابقه ٤٥ ساله تقابل اتحاد جماهیر شوروی سابق با جهان غرب پس از زمان جنگ جهانی دوم تا فروپاشی دیوار برلین گفت: «طی چند سال اخیر روابط روسیه و غرب وارد مرحله تازه‌ای شده که گسترش ناتو و حضور ناتو در حیاط خلوت روسیه، حضور نظامی آمریکا در منطقه که هر روز پررنگ‌تر نیز می‌شود، مداخلات نظامی آمریکا در امور داخلی کشورهای آسیای میانه، اجرای انقلاب‌های رنگی و مخملی در این کشورها با هدایت مستقیم سرویس اطلاعاتی آمریکا و مسایلی نظیر طرح سپر دفاع موشکی از نشانه‌های آن است». 

روحانی با تاکید بر این که ایران و روسیه از نظر حضور سخت افزاری و نظامی غرب در اطراف خود از شرایط مشابهی برخوردار هستند، گفت: «حضور نظامی آمریکا در اطراف ایران از افغانستان و عراق گرفته تا آسیای میانه و قفقاز و حاشیه جنوبی خلیج فارس و تلاش‌های ایالات متحده برای مهار قدرت روزافزون جمهوری اسلامی از جمله مسایلی است که باعث نزدیکی نگاه تهران و مسکو به مسایل منطقه شده و درک متقابلی را میان دو کشور ایجاد کرده است». 

دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی افزود: «ارتش آمریکا در حال حاضر ٥٥ مرکز نظامی در عراق دارد. نیروی دریایی آمریکا در بحرین، نیروی هوایی آمریکا در قطر و نیروی زمینی آمریکا در کویت مستقر است و انبارهای تسلیحاتی آمریکا نیز در امارات متحده عربی قرار دارد». 

وی ادامه داد: «ارتش آمریکا در عربستان ٨ پایگاه نظامی در اختیار دارد و بزرگترین مراکز جاسوسی و شنود رادیویی و راداری آمریکا در افغانستان و عراق تاسیس شده است. تنها معنای این ساز و برگ نظامی؛ حضور مداخله جویانه، تحریک آمیز و تا حدی تهدیدآمیز آمریکا در منطقه است که موجی از ناامنی را نیز در پی داشته است».
 
روحانی گفت: «حتی در دوران باراک اوباما که با شعار "تغییر" بر سر کار آمده نیز دورنمایی برای کاهش این تحرکات تحریک آمیز به چشم نمی‌خورد و حضور نظامی ایالات متحده در برخی کشورهای منطقه از جمله افغانستان و پاکستان تقویت هم شده است».
 
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با ابراز نگرانی از اظهارات بسیار مهمی که این روزها از سوی مقامات آمریکایی درباره پاکستان مطرح می‌شود و با انتقاد از تصمیم دولت آمریکا برای افزایش تعداد نیروهای نظامی آمریکایی در افغانستان گفت: «ساده‌نگری است اگر فکر کنیم که هدف واشینگتن از این آرایش نظامی تنها مبارزه با تروریسم و طالبان است. مطمئناً دولت آمریکا اهداف بلندمدت بسیاری دارد که کنترل ایران، روسیه و چین از مهم‌ترین این اهداف است».
 
وی با اشاره به استفاده ابزاری غرب از موضوع "حقوق بشر" علیه ایران و روسیه تاکید کرد: «موضوع حقوق بشر هم یکی از اهرم‌ها و بهانه‌هایی است که توسط آمریکا و کشورهای غربی برای مقابله با ایران و روسیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. این در حالی است که آمریکا با تمام قدرت در مقابل برقراری دموکراسی در کشورهای خاورمیانه ایستاده است و با این استدلال که اجرای انتخابات آزاد باعث تسلط اسلامگرایان بر کشورهای منطقه از جمله مصر خواهد شد، عملاً در مسیر تقویت حکومت‌های موروثی و خودکامه گام بر می‌دارد».
 
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در بخش دیگری از اظهارات خود با تاکید بر این که "هم شرایط ایران، هم شرایط روسیه و هم شرایط آمریکا طی سال‌های اخیر تغییرات مهمی پیدا کرده"، گفت: «روسیه امروز با روسیه دوران یلتسین و اوایل فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی تفاوت بسیاری دارد. اوضاع اقتصادی روسیه به دلیل عوامل متعدد از جمله افزایش قیمت نفت طی سال‌های اخیر به مراتب بهتر شده و این کشور اکنون از ثبات سیاسی بسیار بیشتری برخوردار است. مواضع سیاسی و بین‌المللی روسیه نیز نسبت به دوران فروپاشی تفاوت بسیاری پیدا کرده و این کشور عملاً در مسیر احیای قدرت گذشته خود گام بر می‌دارد».
 
روحانی ادامه داد: «ایران امروز نیز نسبت به ایران چند سال قبل به مراتب قدرتمندتر شده است. این در حالی است که به همان نسبت از قدرت نظامی، سیاسی، اقتصادی و امنیتی جهان غرب مخصوصاً آمریکا کاسته شده است و بر توانایی‌های جمهوری اسلامی افزوده شده است».
 
نماینده مقام معظم رهبری در شورای عالی امنیت ملی با اشاره به شکست‌های پیاپی آمریکا طی سال‌های اخیر از جمله شکست در افغانستان، شکست در عراق و ماجرای ١١ سپتامبر گفت: «پس از جنگ ٣٣ روزه لبنان و شکست کامل اسرائیل، رسانه‌های صهیونیستی به صراحت اعلام کردند که حمله به لبنان یک جنگ نیابتی میان ایران و آمریکا بوده و اسرائیل به نیابت از آمریکا به حزب الله حمله کرده است. آمریکا در آن ماجرا با تمام توان و امکانات نظامی و سیاسی خود به نفع اسرائیل وارد میدان شد اما نهایتاً نتیجه‌ای جز شکست نگرفت که البته این ماجرا در جریان جنگ غزه نیز تکرار شد. از همه این ها مهم‌تر، شکست اقتصادی آمریکاست که بسیاری از معادلات و برنامه‌های آن‌ها را در هم ریخت».
 
روحانی در بخش دیگری از اظهارات خود با مروری بر گذشته تاریخی روابط ایران و روسیه گفت: «تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، رابطه تاریخی ایران و روسیه رابطه درست و قابل دفاعی نبوده و این کشور در مقاطعی حتی مشکلات بزرگی را برای ایران ایجاد کرده است». 

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری افزود: «پس از پیروزی انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی نیز متاسفانه روسیه عملکرد قابل دفاعی را در مقابل انقلاب ایران به نمایش نگذاشت که حمایت‌های نظامی و تسلیحاتی مسکو از صدام بخشی از این عملکرد نادرست است. روسیه در دوران جنگ تحمیلی در حالی به تجهیز نظامی ارتش صدام پرداخت و از جمله هواپیماهای میگ ٢٥ را در اختیار عراق قرار داد تا قادر به بمباران تهران باشد که حتی از فروش سیم خاردار نیز به جمهوری اسلامی امتناع کرد». 

وی ادامه داد: «به رغم آن که ایران در حافظه تاریخی خود خاطرات خوبی را از شوروی سابق ثبت نکرده است، اما پس از پایان جنگ ایران و عراق و فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی شرایط تازه‌ای به وجود آمد. اولین سفر مهمی که انجام شد، سفر آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به مسکو در اواخر دوران ریاست ایشان بر مجلس شورای اسلامی و در آخرین روزهای عمر اتحاد جماهیر شوروی بود که زمینه لازم برای آغاز دور تازه‌ای از روابط دو همسایه را ایجاد کرد». 

دبیر اسبق شورای عالی امنیت ملی ادامه داد: «در کنار این مسایل، همکاری‌های خوبی نیز میان ایران و روسیه در منطقه آغاز شد که همکاری مناسب دو طرف در افغانستان پیش از حمله آمریکا، همکاری در قفقاز و آسیای میانه، همکاری برای مبارزه با دشمن مشترک هر دو کشور یعنی القاعده و گروه‌های تروریستی، همکاری برای ایجاد محور جنوب - شمال، همکاری برای مبارزه با یکجانبه گرایی آمریکا در عرصه بین الملل و نهایتاً همکاری‌های دفاعی، اقتصادی و صنعتی از شاخص‌های این دوره است».
 
وی افزود: «طی سال‌های اخیر هم تهران و هم مسکو تلاش کردند مشکلات موجود در روابط دو کشور را برطرف کرده و نقاط مشترک را تقویت کنند تا شرایط بهتری بر روابط ایران و روسیه حاکم شود. البته مطمئناً در برخی مسایل عمدتاً اقتصادی رقابت‌هایی میان ایران و روسیه وجود دارد که صادرات گاز به اروپا را می‌توان یکی از این مسایل دانست. با این حال همکاری‌های روسیه و ایران در دریای خزر، جهان اسلام و موضوعات مختلف ادامه یافته و هر روز تقویت شده است».
 
وی افزود: «البته طی چهار سال گذشته در مقطعی شاهد بروز یک دیدگاه بسیار خوشبینانه و افراطی در زمینه روابط ایران و روسیه بودیم که شکست این تئوری در عمل و عقب نشینی دولت از راهبرد "نگاه به شرق" نشان داد خوش‌بینی مفرط و بیش از حد نیز راهگشا نخواهد بود».
 
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک با تاکید بر این که ایران و روسیه در مجموع به سمت تقویت هرچه بیشتر روابط تاثیرگذار و حل مشکلات خود حرکت می‌کنند، گفت: «به نظر می‌رسد این که برخی‌ها می‌گویند روسیه با کارت ایران بازی می‌کند تا مشکلات خود با غرب را حل کرده و نهایتاً به آمریکا نزدیک شود، نوعی سطحی‌نگری است و معادلات حاکم بر روابط تهران و مسکو بسیار پیچیده‌تر از این حرف‌هاست. ایران به عنوان یک قدرت بزرگ منطقه ای در همکاری با روسیه به عنوان همسایه بزرگ شمالی خود منافع مشترک بسیاری دارد و این همکاری‌ها باید روز به روز گسترش یابد».
 
روحانی با اشاره به نقش روسیه در پرونده هسته‌ای ایران گفت: «به رغم وجود برخی مسایل و گلایه‌هایی در این زمینه، مسکو در پرونده هسته‌ای متفاوت با آمریکا و اروپا حرکت کرده است. در راه‌اندازی نیروگاه اتمی بوشهر نیز تاخیر بسیاری رخ داده و همکاری طرف روسی با ایران در بعضی از مسایل به صورت قابل انتظار نبوده است؛ اما عملکرد روسیه را می‌توان مجموعاً در راستای شرایط بهتر ارزیابی کرد».
 
وی با انتقاد از برخی فرضیه‌های بدبینانه مبنی بر احتمال اتحاد روسیه و آمریکا علیه ایران یا اتحاد تهران و واشینگتن علیه مسکو، گفت: «این قبیل از فرضیه‌های مبنای علمی درستی ندارد و بیشتر می‌توان آن را مباحث تئوریک و گمانه زنی دانست. به نظر می‌رسد که روسیه بسیار بزرگتر و قدرتمندتر از آنی است که تحت فرمان آمریکا قرار گیرد و ایران نیز بسیار قدرتمندتر و مستقل تر از آنی است که در صورت آشتی با غرب، به پایگاهی علیه روسیه تبدیل شود».
 
روحانی تصریح کرد: «البته بهبود روابط ایران و غرب یا روسیه و غرب حتماً پیامدها و آثاری خواهد داشت. اما جایگاه ایران و روسیه در عرصه منطقه‌ای و جهانی، همکاری‌های دو کشور و تهدیدات مشترک علیه تهران و مسکو به قدری جدی است که دو کشور راهی جز تقویت ارتباطات خود ندارند. مطمئناً با توجه به وجود اراده سیاسی در هر دو کشور و افزایش اعتماد متقابل؛ نه بهبود روابط روسیه و غرب مشکلی علیه تهران ایجاد خواهد کرد و نه بهبود احتمالی روابط ایران و آمریکا، تهدیدی علیه منافع مسکو خواهد بود». 

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در پایان از کارشناسان خواست که با توجه به شرایط فعلی، چندان به گذشته تاریخی روابط ایران و روسیه نپردازند و به جای نگاه کردن به پشت سر، بیشتر به آینده نگاه کنند.