گزارشی از وضعيت خريد و فروش خودرو در بازار پايتخت

آفتاب: قصد خرید خودرو دارید؟ می‌خواهید بدانید در بازار چه می‌گذرد؟ از قیمت‌ها مطلعید؟ در این گزارش می‌خواهیم به پرسش‌های گوناگون شما درباره بازار خودرو پاسخ دهیم.

بار اول؛ «آقا ببخشید پراید صفرکیلومتر چنده؟» کسی جواب نمی‌دهد،

بار دوم؛ «قربان پراید صفر چقدره؟»

پنج نفر در نمایشگاه اتومبیل نشسته‌اند. اصلاً حواس‌شان به مشتری نیست. تلویزیون روشن است. «جومونگ» پخش می‌شود. بازار خودرو تهران غرق تماشای این سریال کره‌ای است. یکی از آن پنج نفر پاسخ می‌دهد؛ «پراید سفید صفر هفت و ششصد تا هفت و ششصد و پنجاه».

از پیچ شمیران تا امام حسین و از امام حسین به سمت خیابان شهباز را جومونگ و یارانش فتح کرده‌اند. یکی از نمایشگاه داران می‌گوید؛ «مشتری که نیست، خدا بیامرزد پدر صدا و سیما را. لااقل با این سریال سرمان گرم می‌شود.» بازار خودرو تهران راکد است. نه کسی می‌خرد نه کسی می‌فروشد. صفر و دست دوم فرقی نمی‌کند. با اینکه فصل مسافرت آغاز شده، خبری از مشتری نیست.

کمتر از دو ماه دیگر ماه رمضان آغاز می‌شود. انگار امسال مردم قصد مسافرت ندارند. با اینکه گرد و غبار و انواع پیشنهادات از مسوولان دولتی همه دست به دست هم داده‌اند تا مردم را به سفر تشویق کنند، کسی نمی‌خواهد از تهران خارج شود. فروشندگان اتومبیل پیشنهاد می‌کنند اگر کسانی واقعاً قصد خرید خودرو دارند، هم اکنون بهترین فرصت برای خرید است. قیمت‌ها در پایین‌ترین سطح خود قرار گرفته است. آنها معتقدند اگر مردم به امید ارزان‌تر شدن خودرو نشسته‌اند، اشتباه می‌کنند. وضع به همین شکل خواهد بود. شاید خودرو گران شود اما دیگر ارزان نخواهد شد. یکی از فروشندگان می‌گوید؛ «به مردم توصیه می‌کنم اگر واقعاً می‌خواهند خودرو سوار شوند، بیایند خرید کنند. چه کار به ارزانی و گرانی دارند. فوقش 200 هزار تومان بالا و پایین بشود».

کسادی و رکود بازار خودرو تهران تا جایی است که برخی نمایشگاه‌داران این وضعیت را در 30 سال گذشته بی‌سابقه قلمداد می‌کنند؛ بی‌سابقه به این لحاظ که تاکنون این بازار تا این حد روزهای بی‌مشتری را به خود ندیده است. در این میان افرادی که نیاز فوری به پول نقد دارند و برای تامین آن جز فروش خودرو خود راهی ندارند، از این معامله بسیار زیان می‌بینند. اگر بتوانند مشتری مناسب پیدا کنند، باید خودرو خود را به پایین‌ترین قیمت ممکن به فروش برسانند. سود واقعی از آن برخی نمایشگاه دارانی است که با چند ده میلیون پول نقدی که در اختیارشان است، چنین خودروهایی را به بهانه رکود خریداری می‌کنند و آنها را به قیمت بالاتری به مشتریان می‌فروشند. عمده فعالان بازار خودرو معتقدند خودرو دیگر کالایی سرمایه‌ای نیست که در خرید و فروش آن منفعتی ایجاد شود. این کالا کاملاً مصرفی شده تا تنها نیازمندان واقعی به آن را راهی بازار کند نه اینکه مثل گذشته پیکان 80 هزار تومانی در بازار آزاد، 800 هزار تومان به فروش برسد.

فعالان این بازار اگرچه به خاطر جذب مشتری، مردم را به خرید دعوت می‌کنند اما همگی اتفاق نظر دارند آینده بازار خودرو مبهم است و کسی نمی‌داند چه اتفاقی برای این بازار خواهد افتاد. نمایشگاه‌داری که مدعی است بیش از 30 سال در این کار مشغول است، در بیان وضعیت فعلی بازار خودرو تهران می‌گوید:«من روزی وقت سر خاراندن نداشتم اما الان می‌بینید در نمایشگاه ایستاده‌ام و تسبیح می‌چرخانم. جومونگ هم تمام شده و حوصله‌مان سر رفته است. هیچ سالی مثل امسال نیست. نه کسی ماشین می‌خرد و نه کسی می‌فروشد. من نمی‌دانم مردم چه فکری می‌کنند. آینده بازار معلوم نیست. چرا خودشان را از سوار شدن به خودرو محروم می‌کنند. اگر واقعاً کسی پول دارد و می‌خواهد خودرو بخرد، چرا صبر کرده؟ بیاید خرید کند. نباید فکر کند با صبر کردن مشکلی حل می‌شود یا می‌تواند خودرو ارزان‌تری بخرد».

اما همه این گونه ناامید نیستند. نمایشگاه دار میانسالی کمی‌امید دارد که وضع بازار تا دو هفته دیگر بهتر خواهد شد. او معتقد است بعضی‌ها می‌گویند بازار تا اواسط مردادماه (یعنی 15 روز مانده به ماه رمضان) رونق خود را به دست خواهد آورد. این هموطن البته محو تماشای جومونگ بود وقتی با خبرنگار «اعتماد» صحبت می‌کرد. رکود فقط در بازار آزاد نیست. خودروسازها نیز با مشکل کمبود مشتری روبه رو شده‌اند. آنها به خاطر جذب مشتری از انواع پیش فروش‌ها استفاده می‌کنند مثلاً سایپا در اقدامی‌مگان 25 میلیونی را با 10 میلیون تومان به مردم واگذار می‌کند و مابقی آن را طی 14 فقره چک یک میلیون و یکصد هزار تومانی به فاصله دو ماه (28 ماهه) از مشتری دریافت می‌کند. این نوع فروش برای خودرویی همچون ماکسیما نیز در نظر گرفته شده است. وام خودرو نیز که چند سالی است رایج شده اگرچه توانسته خرید کاذبی برای خودروهای زیر 10 میلیونی ایجاد کند اما چون عمده دریافت کنندگان این وام به پول نقد آن نیاز دارند عملاً خودرویی خرید و فروش نمی‌شود.

کسادی بازار و نبود مشتری به آنجا رسیده که ایران خودرو اعلام کرده نمی‌تواند امسال به سهامداران خود سودی پرداخت کند. اگرچه مسوولان فروش این شرکت مدعی‌اند وجود خودرو در انبارهایشان امری طبیعی است و به طور عادی وضع فروش نسبتاً مناسبی دارند اما شنیده‌ها حاکی است نبود مشتری در بازار آزاد به صف مشتریان در شرکت‌های خودروساز کشور نیز آسیب رسانده و باعث شده از نقدینگی این شرکت‌ها به سبب نبود مشتری کاسته شود. 

کاهش مشتری این شرکت‌ها از زمستان سال قبل آغاز شد. وضع آنقدر نگران کننده شد که برخی از مسوولان رسماً از مردم خواستند خودرو خریداری کنند و حتی پیش بینی کردند در اردیبهشت ماه قیمت خودرو افزایش خواهد یافت. اما این درخواست نه تنها باعث جذب مشتری نشد بلکه پیش بینی افزایش قیمت کارخانه یی هم درست از آب درنیامد تا رکود خرید و فروش خودرو تا امروز که اواخر تیرماه است، ادامه داشته باشد.

محبوب‌ترین خودرو در بازار
پژو 206 در بازار همچنان پرطرفدارترین خودرو است. با اینکه نزدیک یک دهه از تولید این خودرو می‌گذرد اما کماکان طرفداران زیادی حتی در روزهای کسادی و رکود بازار کشورمان دارد. این خودرو که نزدیک به 60 درصد قطعات آن وارداتی است، توانسته کیفیت مورد قبولی برای مشتریان فراهم کند؛ هم راحت‌تر از بقیه خودروها به خریدار برسد و هم اینکه به سختی بقیه برای فروش با مشکل مواجه نشود. 

محبوبیت پژو 206 فقط در دسته صفر کیلومترها نیست. در خیابان شهباز کارکرده 206 هم طرفدار دارد. پژو 405 و پراید نیز وضعیت مشابهی نسبت به 206 دارند. 405 که خط تولیدش 20 سال پیش از شرکت پژو فرانسه جمع آوری شده، در ایران هنوز مشتری دارد. در بین خودروهایی با قیمت 10 تا 15 میلیونی، پژو 405 در کنار 206 پرفروش‌ترین خودروهای کشور هستند. این خودرو به رغم سابقه آتش سوزی خود به خودی هنوز هم طرفداران زیادی دارد تا جایی که قیمت 5/13 میلیونی آن هم نتوانسته مشتریان واقعی آن را از خرید بازدارد.

در دسته خودروهای زیر 10 میلیونی، پراید همچنان پرفروش‌ترین خودرو است؛ هم راحت می‌توان در بازار آن را به دست آورد و هم راحت‌تر از بقیه خودروها به فروش رساند. مشتری برای پراید همیشه وجود دارد. چه صفر و چه کارکرده اش. البته شاید اگر مشتریان می‌دانستند این خودرو در جدول کیفیت خودروهای داخلی، کم کیفیت‌ترین و براساس اعلام پلیس راهنمایی و رانندگی ناامن‌ترین خودرو کشور است، شاید در خرید آن قدری تامل می‌کردند.

سمند ایران خودرو که چاوس رئیس جمهوری ونزوئلا آن را نخستین خودرو ضدامپریالیستی جهان نامیده، مشتری ندارد و به سختی خرید و فروش می‌شود. دلیل این رفتار بازار وجود خودرویی مشابه همچون پژو 405 است. به عبارتی دیگر تا پژو 405 در ایران خودرو تولید می‌شود، نمی‌توان به فروش سمند از این بیشتر امیدوار بود. شنیده‌ها حاکی است فروش سمند در خارج از کشور نیز پس از بحران اقتصادی غرب کمتر از گذشته است. آنچه نمایشگاه داران و فروشندگان اتومبیل درباره ال - 90 می‌گویند بیانگر آن است که این خودرو فرانسوی در ایران هنوز نتوانسته مشتری عام پیدا کند. بنابراین کسانی که فقط مالک آن بوده‌اند، خواهان چنین خودرویی هستند. مشتری خاص تنها مختص ال - 90 نیست. ریو هم همین ویژگی را دارد. مشتریانی سراغ این خودرو می‌آیند و حاضر می‌شوند 13 میلیون و 300 هزار تومان بابت آن بپردازند که قبلاً نیز بر این خودرو سوار شده‌اند.

قصد خرید خودرو دارید؟ دانستید در بازار خودرو چه می‌گذرد؟ قیمت‌ها چگونه بود؟ توانستیم با این گزارش به پرسش‌های گوناگون شما درباره بازار خودرو پاسخ دهیم؟ این هفته قسمت چندم جومونگ پخش می‌شود؟ 

علیرضا بهداد