با بیماری‌های شایع گوارشی چگونه کنار بیاییم؟

 چاقی عامل خطر مشترک بسیاری از شرایط گوارشی از جمله بواسیر و دیورتیکولیت است. در اینجا به شایع‌ترین مشکلات گوارشی و نحوه کنار آمدن با علائم و تخفیف آن‌ها پرداخته شده است:

ریفلاکس معده: برگشت محتوای معده به مری منجر به ایجاد سوزش در قفسه سینه بخصوص هنگام شب و در خواب می‌شود. در صورتی که این علامت در هفته بیش از دو بار تکرار شود، نشانه ابتلا به ریفلاکس معده به مری است. این بیماری حداقل ۲۰ درصد از آمریکایی‌ها را تحت تاثیر قرار داده و منجر به سوزش سر دل مزمن، بوی بد دهان، فرسایش دندان، تهوع، درد در قفسه سینه یا قسمت فوقانی شکم، مشکل در بلع یا تنگی نفس می‌شود. در صورت بروز هر کدام از این علائم باید به پزشک مراجعه کرد. اجتناب از مصرف غذا‌ها یا نوشیدنی‌هایی که آغازگر علائم هستند مانند کافئین یا الکل، مصرف آنتی اسید‌ها یا مصرف دارو‌هایی که منجر به کاهش تولید اسید معده یا التهاب مری می‌شوند، می‌تواند مفید باشد. با این حال در برخی موارد ریفلاکس معده نیاز به درمان‌های قوی‌تر و حتی جراحی دارد.

سنگ‌های صفراوی: بیست میلیون آمریکایی به سنگ کیسه صفرا مبتلا هستند. تشکیل سنگ در کیسه صفرا به دلیل غلیظ شدن بیش از حد مایع صفراوی داخل کیسه صفرا است که باعث می‌شود هسته اولیه سنگ به علت رسوب کلسترول و تشکیل شن ریزه تولید شود. درد شدید در ناحیه فوقانی شکم بخصوص سمت راست از علائم تشکیل سنگ کیسه صفرا است. اگر سنگ صفرا برای اولین بار باعث بروز درد خفیفی در شما شود، پزشک داروی مسکن تجویز می‌کند تا درد شما برطرف شود. اما اگر درد شدید بود یا بازگشت داشت، ممکن است نیاز به درآوردن کیسه صفرا با عمل جراحی داشته باشید. بروز درد برای بار دوم نشان می‌دهد، به احتمال زیاد بعد‌ها دچار درد‌های بیشتری خواهید شد.

بیماری سلیاک: از هر ۱۳۳ آمریکایی یک نفر را درگیر می‌کند؛ و تخمین زده می‌شود ۸۳ درصد از مبتلایان به سلیاک از وجود آن بی خبر باشند و یا آن را به شرایط دیگر پزشکی ربط دهند. بیماری سلیاک با حساسیت جدی به گلوتن یعنی پروتئین موجود در گندم، چاودار و جو خود را نشان می‌دهد. نشانه‌های بیماری سلیاک عبارتند از درد شکم و نفخ، اسهال، یبوست، استفراغ و کاهش وزن که البته این نشانه‌ها در کودکان شایع ترند. در بزرگسالان علائم به صورت کم خونی، خستگی، از دست دادن استخوان، افسردگی و تشنج خود را نشان می‌دهند. با این حال سلیاک در برخی افراد هیچ علامتی ندارد. تنها راه اجتناب از سلیاک، مصرف محصولات فاقد گلوتن است و روند بهبود بعد از ۲ تا ۳ هفته دیده می‌شود.

بیماری کرون:بیماری کرون ناشی از التهاب روده، انتهای روده کوچک به نام ایلئوم را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری مزمن یک بیماری خود ایمنی است که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول‌ها به عنوان مهاجمان خارجی حمله کند. شایع‌ترین علائم کرون عبارتند از درد شکم، اسهال، خونریزی از رکتوم، کاهش وزن و تب. درمان بستگی به علائم دارد و می‌تواند شامل استفاده از مسکن‌های ضد درد موضعی، دارو‌های سرکوب کننده ایمنی و عمل جراحی باشد. به طور کلی توصیه‌های تغذیه‌ای و رژیمی در مبتلایان به کرون شامل داشتن رژیم محدود از فیبر، حذف شیر، لبنیات و محرک‌هایی همچون قهوه و ادویه، رژیم پر پروتئین و پرکالری زیر نظر متخصص تغذیه و دوره متناوب استراحت در طول شبانه روز است که می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند. بیماران باید در صورت داشتن اسهال چرب، میزان چربی رژیم غذایی خود را کاهش داده و در ازای آن مصرف مکمل‌های ویتامین و املاح بخصوص ویتامین‌های ب ۶، ب ۱۲، ث، دی، ای، آهن، مس، روی، منیزیم، پتاسیم و کلسیم را افزایش دهند.

کولیت اولسراتیو: بیماری دیگر التهابی روده است که بیش از ۷۰۰ هزار آمریکایی را تحت تاثیر قرار داده. شایع‌ترین علائم کولیت اولسراتیو شبیه علائم کروم است. بیمار باید در صورت درد همراه با اسهال، تجربه حرکات فوری روده، وجود خون در مدفوع یا درد شکمی فورا با پزشک تماس داشته باشد. دارو‌ها می‌توانند التهاب ناشی از کولیت اولسراتیو را مهار کنند، اما گاهی عمل جراحی برای برداشتن بخشی از روده بزرگ ضروری است. غذا‌ها علت ایجاد این بیماری نیستند، اما رژیم غذایی سالم نقش مهمی در کنترل این بیماری دارد. بیماران دچار کولیت اولسراتیو باید از مصرف غذا‌های دارای فیبر زیاد، چربی‌ها و یا غذا‌های سرخ شده خودداری کنند. غذا‌هایی که باعث نفخ می‌شوند را کمتر مصرف کنند، از قبیل: حبوبات و کلم. اگر شما دارای بیماری عدم تحمل لاکتوز هستید، محصولات لبنی را کم مصرف کنید. الکل، قهوه و نوشیدنی‌های شیرین می‌توانند علائم بیماری را بدتر کند. مواقعی که علائم شدید می‌باشد، بهتر است حجم وعده‌های غذایی خود را کمتر و تعداد آن‌ها را بیشتر کنید و ۵ تا ۶ وعده غذا مصرف کنید.

سندرم روده تحریک پذیر: این سندرم با درد معده حداقل سه بار در ماه مشخص می‌شود. ده تا ۱۵ درصد از جمعیت ایالات متحده از سندرم روده تحریک پذیر رنج می‌برند. علائم آی بی اس می‌تواند بسیار متفاوت باشد و شامل یبوست و اسهال باشد. هنوز علت دقیق سندرم روده تحریک پذیر مشخص نیست، اما درمان تمرکز زیادی روی اصلاح رژیم غذایی دارد؛ مانند اجتناب از غذا‌های محرک از قبیل محصولات لبنی، کافئین، شیرین کننده‌های مصنوعی، لوبیا، کلم، و غذا‌های تولید کننده نفخ و تمرکز بر رژیم غذیی با فیبر بالا و چربی کم. محصولات حاوی پروبیوتیک نیز باید در رژیم بیمار گنجانده شوند. استرس می‌تواند آغازگر حملات آی بی اس باشد و پیگیری رفتاردرمانی شناختی و استفاده از دارو‌های ضد افسردگی با دوز پایین در بیمار مهم است.

هموروئید: وجود خون در مدفوع نشانه‌ای از ابتلا به بواسیر یا هموروئید است؛ یک بیماری شایع که ۷۵ درصد از آمریکایی را در سنین ۴۵ سال به بالا تحت تاثیر قرار داده است. هموروئید ناشی از التهاب عروق خونی در انتهای دستگاه گوارش است. علل شامل یبوست مزمن، اسهال، و فقدان فیبر در رژیم غذایی است. درمان هموروئید توسط مصرف فیبر بیشتر، نوشیدن آب زیاد، و ورزش صورت می‌گیرد. استفاده از پماد‌ها و شیاف‌ها برای تسکین درد ناشی از هموروئید مفید است. اگر درمان‌های خانگی موثر نبود، باید به پزشک مراجعه کرد، چون گاهی اوقات هموروئیدکتومی برای حذف بواسیر مورد نیاز است.

دیورتیکولیت: عبارت است از بیرون زدگی‌های کوچک کیسه مانند از دیواره روده بزرگ. بیمار ممکن است هیچ علامتی ناشی از این بیماری نداشته باشد. این بیماری در افراد مسن شایع‌تر است و به ندرت باعث مشکل می‌شود. با این حال ممکن است در اثر خونریزی یا التهاب کیسه‌ها بیمار دچار تب، و درد شکم بعلاوه خونریزی از رکتوم شود. دیورتیکولیت خفیف با آنتی بیوتیک و رژیم غذایی مبتنی بر مایعات درمان می‌شود. یک رژیم غذایی کم فیبر می‌تواند علت این بیماری باشد پس تمرکز بر فیبر از طریق مصرف غلات سبوس دار، حبوبات و سبزیجات، به عنوان بخشی از برنامه درمانی مهم است. در صورت حملات و علائم شدید، نیاز به جراحی برای برداشتن بخشی از روده بزرگ است.

شقاق مقعد: یک وضعیت دردناک ناشی از زخم سطحی یا پارگی در ناحیه پوشش سلولی مقعد است که می‌تواند در کسانی که دچار بواسیر هستند ایجاد شود. یک رژیم غذایی با فیبر بالا و برطرف کردن علائم یبوست بهترین درمان برای شقاق مقعد است.