جنگ در سایه علیه برجام؛ چه کسانی برای برهم زدن مذاکرات وین تلاش می‌کنند؟

سرویس بین الملل- تحلیلگران می‌گویند عناصر تندرو در اسرائیل همچنان نقش اصلی را در پیشبرد اقدامات آن رژیم برای کارشکنی در روند مذاکرات هسته‌ای ایفا می‌کنند.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ شبکه خبری "الجزیره" در گزارشی با اشاره به اینکه که "جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا خواستار دستیابی توافق هسته‌ای با ایران است، اما اسرائیل چنین توافقی را خطری بالقوه برای امنیت خود می‌داند و در تلاش است تا به هر طریق ممکنی مذاکرات را برهم زند، می‌نویسد: "یوزی کوهن" رئیس موساد راهی امریکا شده تا مقام‌های امریکایی را از توافق هسته‌ای با ایران برحذر دارد. یک مقام اسرائیلی ناشناس خبر داده که بایدن به مقام‌های اسرائیلی گفته که توافق با ایران راهی طولانی خواهد بود و قریب‌الوقوع نیست. به نظر می‌رسد مخالفت اسرائیل با توافق هسته‌ای فراتر از گفته‌ها باشد. ترور دانشمندان هسته‌ای ایران و خرابکاری در تاسیسات هسته‌ای آن کشور که گفته می‌شود کار اسرائیل بوده است این موضوع را نشان می‌دهد. "بنی گانتز" وزیر دفاع اسرائیل در ماه مارس گفته بود کشورش برنامه‌هایی را برای حمله به اهداف ایران در صورت تداوم برنامه هسته‌ای آن کشور آماده کرده است".

"سایمون مابون" استاد سیاست بین الملل در دانشگاه لنکستر به "الجزیره" می‌گوید: "کسانی که از نظر نتانیاهو حمایت می‌کنند، در نظرشان ثابت قدم هستند که نمی‌توان ایران را با اشکال متداول بازدارندگی مهار کرد و معتقد به لزوم اقدام نظامی علیه آن کشور هستند".

"وانیو وولر" مدرس ارشد سیاست خاورمیانه در دانشگاه کنت می‌گوید که تلاش‌های اسرائیل علیه برنامه هسته‌ای ایران را می‌توان با عنوان "جنگ سایه" توصیف کرد با این وجود، او اشاره می‌کند که علیرغم تلاش‌های اسرائیل آغاز یک جنگ گسترده و فراگیر بعید به نظر می‌رسد.

او معتقد است که خطر اصلی وقوع درگیری منطقه‌ای میان حزب الله لبنان به عنوان نماینده ایران با اسرائیل است. این می‌تواند یادآور تابستان ۲۰۰۶ میلادی باشد اما احتمال ویرانگری آن بیش‌تر است. هیچ یک از طرفین علاقه‌ای به تشدید اوضاع ندارند اما طبیعتا درگیری‌ها گاهی به صورت دوره‌ای صورت می‌گیرند. البته او معتقد است تاریخ اسرائیل نشان می‌دهد که آن رژیم تمایل به حملات احتمالی پیشگیرانه برای محافظت از امنیت خود دارد و اگر توافق هسته‌ای تازه‌ای منعقد شود نمی‌توان چنین اقدامی را منتفی دانست. او معتقد است که گزینه‌های اسرائیل برای مهار ایران بسیار گسترده‌تر از صرفا یک حمله پیشگیرانه هستند.

"مابون" معتقد است که دقیقا همانند کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس رهبری اسرائیل نیز با هراس به توافق احتمالی ایران با غرب نگاه می‌کند و معتقد است این توافق برای جلوگیری از غنی سازی اورانیوم کافی نیست و به برجام با دید تردید می‌نگرد. "وولر"، اما می‌گوید امریکا درصدد توافق هسته‌ای با ایران است تا -به ادعای آنها- در دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تاخیر زمانی ایجاد شود به این امید که ایران در رفتار خود تغییر ایجاد کند.

"مابون" در این‌باره می‌گوید:"مقام‌های اسرائیلی معمولا استدلال می‌کنند که برنامه هسته‌ای ایران تهدیدی ذاتی و اساسی برای اسرائیل است. با این وجود، دیدگاه اسرائیل درباره برنامه اتمی ایران پیچیده‌تر از تصورات اولیه است. بسیاری از مقام‌های عالی رتبه در نهاد‌های امنیتی اسرائیل علیه سخنان جنگ‌طلبانه نتانیاهو موضع‌گیری کرده و ادعا می‌کنند این تهدیدات اغراق‌آمیز هستند".

"وولر" نیز نظر مشابهی دارد و می‌گوید:"نهاد‌های امنیتی اسرائیل یکپارچه نیستند و صدا‌هایی از اسرائیل شنیده می‌شوند که خواستار پذیرش برجام از سوی نتانیاهو هستند با این فرض که در آن صورت اسرائیل فرصت کافی برای خرید زمان خواهد داشت".

"مابون" در این‌باره مدعی شد: "این نگرانی اسرائیل قابل درک است؛ به خصوص زمانی که ایران از مفاد برجام عقب‌نشینی و عدول می‌کند و به بازرسان آژانس اجازه دسترسی آزادانه به تاسیسات هسته‌ای‌اش را نمی‌دهد".

دست‌اندازی و کارشکنی جمهوری خواهان، تردیدهای دموکرات ها در برابر بایدن برای توافق هسته ای با ایران

از سویی دیگر نمایندگان جمهوری خواه کنگره امریکا تلاش می‌کنند تا اطمینان حاصل کنند که بایدن نمی‌تواند تحریم‌های وضع شده علیه ایران را به دلیل تلاش‌اش برای پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای لغو کند.

نشریه "پولیتیکو" در گزارشی با اشاره به اینکه تلاش "جو بایدن" رئیس جمهوری امریکا برای احیای توافق هسته ای با ایران به منظور دستیابی به توافقی دیپلماتیک، طولانی‌تر و مستحکم‌تر اکنون با تردید عمیق و موانع جدی در کنگره امریکا مواجه شده، می‌نویسد: "علاوه بر مخالفت نمایندگان جمهوری‌خواه توافق با ایران با تردیدهای عمیق از سوی هم‌حزبی‌های رئیس‌جمهوری امریکا (حزب دموکرات) در کنگره نیز مواجه شده است.

همزمان با مذاکرات غیر مستقیم مقام‌های دولت بایدن با طرف ایرانی در وین، جمهوری‌خواهان در کنگره در حال بحث درباره اتخاذ استراتژی‌هایی هستند تا راه بازگشت امریکا به برجام توسط بایدن را دشوارتر کند و به احتمال زیاد در این مسیر از ابزارهای قانونی مرتبط با تحریم‌های اعمال شده علیه ایران در دوره ترامپ استفاده خواهند کرد.

بسیاری از نمایندگان جمهوری‌خواه مصمم هستند تا راه توافق امریکا با ایران و بازگشت امریکا به برجام را مسدود کنند به ویژه آنکه از دید آنان یک برنامه جامع برای مقابله با حمایت ایران از گروه های شبه نظامی در منطقه از سوی بایدن ارائه نشده است. علاوه بر جمهوری‌خواهان، دموکرات‌ها نیز می‌خواهند بایدن امتیازات بیشتری را از ایران بگیرد و این موضوع فرصت بازگشت دوباره امریکا به توافق هسته‌ای را کاهش می‌دهد.

افشای فایل مصاحبه ظریف نیز به تردید در میان نمایندگان دموکرات دامن زده است. از دید آنان ظریف در این مصاحبه آشکارا می‌گوید که دولت میانه‌رو روحانی نقش تصمیم گیرنده را در مذاکرات هسته‌ای ندارد. از دید دموکرات‌ها چنین موضوعی نشان می‌دهد که تصور پیروی ایران از مفاد برجام سال 2015 میلادی در بهترین حالت کاری "هرکول وار" خواهد بود و بسیار دشوار است.

"باب منندز" رئیس کمیته روابط خارجی سنا از حزب دموکرات که مخالف برجام در سال 2015 میلادی بود می‌گوید: "نظرات ظریف تصویر پیش رو را پیچیده‌تر می‌کند. آیا با این وضعیت ایران می‌تواند با پیروی از مفاد برجام موافقت کند؟ سخنان وزیر خارجه ایران این پرسش را مطرح می‌سازد که آیا ایران می‌تواند متعهد به تعهدات خود باشد؟ این‌ها همگی عواملی هستند که باید به آن توجه داشت". "منندز" این پرسش را مطرح کرده که توافق طولانی‌تر و قوی‌تر با ایران که "آنتونی بلینکن" وزیر خارجه دولت بایدن از آن در جلسه استماع تاییدیه خود یاد کرد به چه معناست. چه نوع مجازات‌هایی علیه ایران لغو می‌شوند و چه نوع تحریم‌هایی برداشته خواهند شد".

"پولیتیکو" در ادامه می‌افزاید: "اولویت نخست بایدن آن است که ایران و امریکا از مفاد برجام سال 2015 میلادی منحصرا درباره برنامه هسته‌ای آن کشور پیروی کنند. با این حال، معاونان او به دنبال توافق گسترده‌ای با ایران درباره مسائل غیرهسته‌ای از جمله مسائل منطقه‌ای و برنامه موشکی هستند. در همین حال، متحدان دموکرات بایدن در کنگره هشدار می‌دهند که تمرکز نباید صرفا بر روی برنامه هسته‌ای ایران باشد.

جمهوری خواهان در کنگره نیز به دنبال تصویب قانونی برای بازنگری در توافق هسته‌ای سال 2015 میلادی هستند تا از بازگشت آسان بایدن به توافق هسته‌ای با ایران جلوگیری کنند و نگران هستند که بایدن تحریم‌های دولت ترامپ علیه ایران را لغو کند. سناتور "مارکو روبیو" نائب رئیس کمیته اطلاعات سنا از حزب جمهوری‌خواه می‌گوید در مرحله کنونی ناممکن است بتوان میان برنامه هسته‌ای ایران از سایر فعالیت آن کشور در منطقه تمایز قائل شد.

در طرح ارائه شده توسط جمهوری‌خواهان در صورتی که تبدیل به قانون شود رئیس جمهور موظف می‌شود در صورت توافق با ایران برای تصویب نهایی، آن را در کنگره به رای گذارد تا نمایندگان درباره موضوع اظهارنظر نمایند. متحدان بایدن اما معتقدند که تحریم‌های ترامپ علیه ایران که بخش عمده آن ارتباطی با برنامه هسته‌ای ایران نداشت در عمل بازگشت بایدن به برجام را ناممکن ساخته است.