از یک سوراخ چند بار باید گزیده شویم؟

آفتاب‌‌نیوز : آفتاب: دکتر حسن روحانی تصریح کرد: «امروز چه کسی مسئول این فشار به مردم و شوک به اقتصاد ایران خواهد بود، آیا عدم تحقق 54 میلیارد دلار درآمد ارزی در کمتر از شش ماه به اقتصاد ایران، این اقتصاد و مردم را با مشکل مواجه نخواهد کرد»؟

به گزارش سرویس اقتصاد و صنعت آفتاب، دکتر حسن روحانی رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک، روز دوشنبه، در نشست تخصصی «بحران اقتصاد جهانی و تأثیر آن بر اقتصاد ایران»، و در جمع تعدادی از پژوهشگران و اساتید دانشگاه، در مرکز تحقیقات استراتژیک، در رابطه با چگونگی و میزان تأثیر بحران موجود در اقتصاد جهانی که پس از بروز بحران در بازارهای پولی و مالی آمریکا به بازارهای اروپا و هم اکنون به بازارهای آسیا گسترش یافته است با بیان اینکه، در این‌باره اظهارات متفاوتی شنیده می‌شود گفت: «عده‌ای معتقدند که به علت عدم ارتباط قوی بازارهای پولی و مالی ایران با بازارهای جهانی، تأثیر این بحران در بازارهای پولی و مالی ایران زیاد نخواهد بود، ولی تقریباً بین همۀ صاحب‌نظران این اشتراک نظر وجود دارد که اثرات منفی بحران اقتصادی در جهان بر درآمدهای نفتی ایران غیرقابل انکار خواهد بود».

وی در ادامه گفت: «می‌توانیم پیش‌بینی کنیم که رکود در اقتصاد جهانی، موجب کاهش تقاضای انرژی و نفت و نهایتاً منجر به افت قیمت نفت در بازارهای بین‌المللی خواهد شد که این موضوع، کاهش درآمدهای نفتی را در اقتصاد ایران به همراه خواهد داشت».

وی افزود: «با آغاز ظاهرشدن رکود جهانی، قیمت نفت در چند ماهه گذشته به نصف تقلیل یافته است و درآمد نفتی کشور هم رو به کاهش است».

نماینده مقام معظم رهبری در شورایعالی امنیت ملی، به پیش‌بینی اخیر رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر کاهش 54 میلیارد دلاری درآمدهای نفتی کشور تا پایان سال درصورت ادامه روند نزولی قیمت در بازارهای جهانی، اشاره کرد و گفت: «افت ناگهانی قیمت نفت و متعاقب آن کاهش درآمدهای نفتی، موضوع و پدیدۀ تازه‌ای در اقتصاد ایران نیست».

وی افزود: «در چند دهه گذشته به کرّات شاهد نوسان قیمت نفت و ایجاد شوک در اقتصاد وابسته به نفتِ ایران بوده‌ایم».

دکتر حسن روحانی خاطرنشان کرد: «به همین دلیل و برای پیشگیری از شوک‌های نفتی ضمن بهره‌گیری از تجربیات برنامه‌های قبلی توسعه، در مادۀ ٦٠ قانون برنامه سوم توسعه و در جهت ایجاد ثبات در درآمدهای ارزی و ریالی کشور حاصل از صدور نفت خام «حساب ذخیره ارزی» پیش‌بینی شد و همه مسئولان قانوناً متعهد شدند که برای مصون ماندن اقتصاد کشور و محفوظ ماندن مردم از شوک‌های نفتی بیش از مقدار لازم از درآمدهای نفتی که متناسب با ظرفیت اقتصادی کشور است از درآمدهای نفتی استفاده نشود و مازاد درآمدها در حساب ذخیره ارزی برای روزهای سخت نگهداری شود». 

وی افزود: «هر چند همیشه برداشت از حساب ذخیره ارزی برای دولتها وسوسه‌انگیز بوده، اما با توجه به تجربیات تلخی که از نوسانات و افت قیمت نفت وجود داشت همیشه برداشت از حساب ذخیره ارزی با احتیاط صورت می‌گرفت. چون افراد با تجربه می‌دانستند که به آرامش بازار نفت و افزایش قیمت آن هرگز نمی‌توان دلخوش بود».

عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری، در ادامه تصریح کرد: «اگر دولت طبق قانون برنامه چهارم، از درآمد ارزی استفاده می‌کرد، امروز می‌بایست در حساب ذخیره ارزی ١٥٠ میلیارد دلار پول ذخیره می‌شد. در حالی که سایر کشورهای اوپک هر کدام به فراخور شرایط خود، مقدار قابل توجهی از درآمد نفت خود را ذخیره کردند».

روحانی یادآور شد: «به همین دلیل بود که درگذشته، همواره در برداشت از حساب ذخیره ارزی هم مجلس حساس بود و هم دولت محتاط بود».

رئیس کمیسیون سیاسی - دفاعی مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: «متأسفانه درچند سال اخیر بدون توجه به تکانه‌های شدید ناشی از نوسانات قیمت نفت و با یک برداشت و تحلیل نادرست که قیمت نفت در سالهای آتی سیرصعودی خواهد داشت و حتی می‌گفتند در بدبینانه‌ترین شرایط هیچ‌گاه قیمت نفت از ١٠٠ دلار پایین‌تر نخواهد آمد، بی‌محابا اقدام به برداشت از حساب ذخیره ارزی شد».

وی در این زمینه با ارائه آمار و ارقام دقیق‌تری پرداخت و گفت: «در سال 1384 از حدود ١٣ میلیارد دلار مبلغ واریز شده به حساب ذخیره ارزی بیش از 8/11 میلیارد دلار از طریق متمم‌‌های بودجه و در سال 1385 از 6/21 میلیارد دلار مبلغ واریزی به این حساب حدود 8/17 میلیارد دلار و در سال 1386 هم مبلغ 8/16 میلیارد دلار یعنی در سه سال گذشته مجموعاً 4/46 میلیارد دلار بیش از ارقام ارزی در بودجۀ سالانه از حساب ذخیره ارزی برداشت شد».

روحانی تصریح کرد: «این برداشت 4/46 میلیارد دلاری طی سه سال گذشتۀ 84، 85 و 86 از حساب ذخیره ارزی، نه تنها موجب خالی شدن این حساب شد بلکه هزینه آن نیز موجب افزایش نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران شد که در سایه تورم و کاهش قدرت خرید اقشار کم درآمد و حقوق‌بگیر فشار شدیدی به این اقشار وارد شد».

وی در تشریح چرایی ایجاد این پدیده گفت: «به هر ترتیب، چون عملاً فروش این مبالغ ارزی به بخش خصوصی ممکن نبود، بانک مرکزی اقدام به خرید می‌کرد که این امر موجب افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی و پایه پولی و نهایتاً افزایش نقدینگی و تورم شد». 

نماینده مقام معظم رهبری در شورایعالی امنیت ملی افزود: «علی‌رغم تذکر دلسوزان نظام باز هم لایحه به مجلس برده می‌شود که از حساب ذخیره ارزی برداشت شود که خوشبختانه نمایندگان ملت تاکنون موافقت نکرده‌اند».

دکتر حسن روحانی تصریح کرد: «امروز چه کسی مسئول این فشار به مردم و شوک به اقتصاد ایران خواهد بود، آیا عدم تحقق 54 میلیارد دلار درآمد ارزی در کمتر از شش ماه به اقتصاد ایران این اقتصاد و مردم را با مشکل مواجه نخواهد کرد»؟

رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک گفت: «چه کسی امروز مسئول بی‌توجهی به تجربیات گذشته است؟ مگر برای جلوگیری از شوک‌های اقتصادی نتیجه تجربه از گذشته‌ها این نبود که باید با حساب ذخیره ارزی این نوسانات را کنترل کرد؟ چرا به تجربه‌های گذشته بی‌توجهی می‌شود؟ از یک سوراخ چند بار باید گزیده شویم؟ مگر افراد مطلع و دلسوز نسبت به برداشت از این حساب و آثار زیان‌بخش جاروکردن صندوق ارزی اعلام خطر نکرده بودند؟ مگر می‌شود همیشه با آزمون و خطا کشور را اداره کرد؟ بدتر از این، آنکه تجربه‌های تلخ و سیاست‌های شکست‌خورده و نادرست گذشته دوباره تکرار شود. تا کی فرصت‌سوزی»؟

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری درعین حال خاطرنشان کرد: «علی‌رغم از دست دادن فرصت‌های کم‌نظیر چند سال گذشته، باز هم می‌توان با تدبیر و همفکری تلاش کرد و با پذیرش توصیه‌های مشفقانۀ صاحب‌نظران و احترام به پیشنهادهای اقتصاددانان آگاه و دلسوز ضمن پرهیز از برداشت مبالغ باقی‌مانده در حساب ذخیره ارزی و اجتناب از تکرار سیاست‌های غلط و غیرعلمی و دوری از لجاجت و تک‌روی اقتصاد ایران را نجات داد. چون آثار این بحران رفته‌رفته بیشتر اقتصاد ایران را متأثر خواهد کرد».

دکتر روحانی در پایان ضمن استقبال از برگزاری نشست تخصصی «بحران اقتصاد جهانی و تأثیر آن بر اقتصاد ایران»، گفت: «باید متواضعانه و با اجتناب از توهم و خودمحوری، توصیه‌های اشخاص صاحب‌نظر که سرمایه‌های ارزشمند ملی هستند را برای مصون ماندن کشور و زندگی مردم به کار گرفت».