عراقچی: به دنبال مذاکره غیرمستقیم با آمریکا هستیم

وزیر امور خارجه با اشاره به نامه ارسال شده از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا برای ایران، خاطر نشان کرد: ارسال نامه و مکاتبات، بخشی از دیپلماسی است. ولی در عین حال می‌تواند بخشی از فشار و تهدید باشد.

وی عنوان کرد: بدون این که هیچ قضاوتی درمورد نامه واصله انجام دهم پاسخ شما را می‌دهم که نامه غالبا به عنوان بخشی از دیپلماسی شمرده می‌شود. ولی در عین حال می‌تواند بخشی از برنامه‌های دیگر هم باشد. 

مشروح اظهارات وزیر امور خارجه در جریان این مصاحبه با خبر آنلاین که توسط کانال سخنگوی وزارت امور خارجه منتشر شده، به شرح زیر است: 

واقعیتی که وجود دارد این است که هیچ وقت نمی‌شود گفت راه دیپلماسی به پایان رسیده است. چون جایگزین دیپلماسی، جنگ است؛ بنابراین تمام کشور‌ها تا حد امکان از مسیر دیپلماسی استفاده می‌کنند. چون برخی اوقات جنگ اجتناب ناپذیر است.

ما هم همیشه از جنگ اجتناب کرده‌ایم. ما آمادگی برای جنگ داریم و ترسی از آن نداریم. ولی طالب جنگ نیستیم و این روشن است. 

سیاست‌های جمهوری اسلامی بخصوص در سال‌های اخیر نشان داده است که به دنبال جنگ نیستیم. ترسی نداریم و آمادگی برای هر شرایطی داریم. ولی به سمت جنگ نمی‌رویم و تا حدی که بشود از آن اجتناب می‌کنیم. چون جنگ هزینه‌ها و خطر‌ها و خسارات خود را دارد. یک بار جنگی که به ما تحمیل شد را تجربه کردیم؛ بنابراین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، قطعا متمرکز بر دیپلماسی و اجتناب از جنگ است؛ مگر در جایی که جنگ اجتناب ناپذیر باشد که شرایط خود را دارد. 

برجام به شکل و متن فعلی، به نظرم قابل احیا نیست. صلاح ما هم نیست. چون وضعیت هسته‌ای ما به مراتب پیشرفت کرده است و دیگر نمی‌توانیم به شرایط برجام برگردیم. تحریم‌های طرف مقابل هم همینطور است. اما برجام هم چنان می‌تواند یک مبنا و مدلی برای مذاکرات باشد. 

بنابراین، این که بگوییم به لحاظ راهبردی مذاکره نمی‌کنیم این طور نیست. کما این که بار‌ها مذاکره کرده‌ایم و تا همین چند وقت پیش هم بوده است. حتی الان که با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کنیم، در حقیقت نوعی مذاکره غیر مستقیم درمورد برنامه هسته‌ای ما است. 

ما با سه کشور اروپایی مذاکره می‌کنیم که همان فرمول سابق برجام {شکل بگیرد} و اعتمادسازی درمورد برنامه هسته‌ای کنیم و آنها تحریم‌ها را بردارند.

تحریم‌ها دست آمریکایی‌ها است و دست اروپایی‌ها نیست. اروپایی‌ها قرار است که با آمریکایی‌ها در این خصوص مبارزه کنند؛ بنابراین مذاکره همواره جریان داشته است و شکل آن محل بحث بوده است. این را بگویم که شکل مذاکره همیشه در روابط دیپلماتیک موضوعیت دارد. این که آیا دو طرف مستقیم مذاکره می‌کنند یا غیر مستقیم است؛ بنابراین فعلا تاکتیک و راهکار ما است که مذاکره غیر مستقیم باشد. 

ما به توقعات ترامپ کاری نداریم. ما به منافع خودمان کار داریم. آن چه که صلاح است عمل می‌شود. دیپلماسی هیچ وقت تعطیل نمی‌شود. ولی این که در موضوع خاصی از چه روش‌ها و در چه زمانی استفاده شود طبیعتا مورد بحث است. برای رفع تحریم ها، دیپلماسی را در حد اعلای خود به کار گرفته‌ایم.

خنثی سازی تحریم‌ها به معنی بی اثر سازی و دور زدن تحریم‌ها دست ما است و باید انجام دهیم. لغو تحریم‌ها از طریق مذاکره و به دست دیگران است. این را هم باید انجام دهیم و یک ماموریت است. ولی اولویت با ماموریت اول است که شما بتوانید تحریمی که او به عنوان ابزار علیه شما استفاده می‌کند تا به نتیجه رسد را بی اثر کنید. 

اگر به شرایط برجام آن زمان برگردیم، حتما همان مسیر را پیش خواهیم گرفت. ولی طبیعی است که با تجربیاتی که الان داریم، ممکن است مقداری تنظیمات و تغییرات دیگری کنیم.

این که می‌گوییم مذاکره با آمریکا نه، یا این که رهبری اصرار دارند، ناشی از یک تاریخ و تجربه و سابقه است، ناشی از لجاجت نیست. بر اساس نظر کارشناسی، من به عنوان کارشناس و مذاکره کننده دیپلمات می‌گویم با این شرایط، دیگر نمی‌شود وارد مذاکره با آمریکا شد. مگر این که یک سری چیز‌ها تغییر کند؛ بنابراین بحث عدم مذاکره با آمریکا نباید به عنوان نشانه‌ای از رکود تلقی شود. سیاست ما در رکود نیست. ولی به نظرم اولین توقع مردم این است که دیپلماسی بتواند خطر و سایه جنگ را از کشور دور کند. بزرگترین اولویت ما امنیت است و این را همه می‌فهمند.

احتمال یک جنگ فراگیر و تمام عیار، یک احتمال جدی بود که دیپلماسی نقش خود را ایفا کرد. با تحولاتی که بعدا در سوریه و جا‌های دیگر شکل گرفت و بعد که در آمریکا، آمدن یک رئیس جمهور با نگاه کاملا متفاوت، رئیس جمهوری که برجام را پاره کرده بود و الان برگشته است. فکر می‌کنم مجموع شرایط را اگر در نظر بگیریم، دیپلماسی کشور در این شرایط سخت، وظیفه خود را به خوبی عمل کرده است. در مقام دفاع و تعریف نیستم. ولی اگر منصفانه نگاه کنم، می‌بینم شش ماه بسیار سختی را در کشور گذراندیم و در رسیدن به اهدافمان موفق بوده‌ایم.

متاسفانه روایت‌ها و تصویر و محاسباتی که درمورد ما وجود دارد خیلی غلط است. واقعیت جمهوری اسلامی و توانمندی جمهوری اسلامی با چیزی که به دیگران معرفی کرده‌اند یا چیزی که صهیونیست‌ها به دنیا معرفی می‌کنند و مطمئنم در آمریکا هم این کار را انجام می‌دهند، متفاوت است. 

این که تلاش کنند تا احتمالا به آمریکا و دولت آمریکا چهره ضعیفی را نشان دهند، اینها واقعیت‌های غلطی است که به مرور زمان در ذهن آقای ترامپ و دیگران اصلاح خواهد شد. امیدوارم که سیاست‌های معقولانه تری را در پیش بگیرند.

کل منطقه عمق استراتژیک ما است. هر کشوری اهمیت خود را دارد. ولی آن چه که در سوریه رخ داده است، برای ما ثبات سوریه و حفظ وحدت سرزمین و تمامیت ارضی سوریه، نه برای ما، بلکه برای کل منطقه اهمیت اساسی دارد.

خطر بسیار بزرگ، تجزیه سوریه است و به نظرم برای کل منطقه خطر است. به نظرم فقط منفعتش برای اسراییل و رژیم صهیونیستی خواهد بود. ما در سوریه فقط نظاره گر هستیم. ما تصمیم گرفته‌ایم که عجله نداشته باشیم. حتی برای ارتباط با دولت جدید هم عجله‌ای نداریم. سیاست انتخاب شده ما صبر و انتظار است و دخالتی در آن چه که می‌گذرد نمی‌کنیم.

بین ما و روسیه یک اصل وجود داشته است و بر آن هم تاکید شد و در این سفر هم تاکید شد که هیچ کدام از ما دیگری را شگفت زده نخواهیم کرد. حتما درمورد مسائل مربوط به همدیگر و مسائل مورد علاقه و نگرانی همدیگر از جمله در منطقه، اگر با دیگران صحبت و مشورت داریم، باهم قبل و بعدش مشورت خواهیم داشت. این یک اصل محترم است که بین ما وجود دارد و تا کنون هم بر همین اصل حرکت کرده‌ایم.

اولا طالبان در افغانستان را هنوز به رسمیت نشناخته‌ایم، ثانیا کشور‌های دیگری بوده‌اند که وزرای خارجه آنها به افغانستان سفر کرده‌اند. از جمله وزیر خارجه چین و قطر و نخست وزیر قطر. از کشور‌های آسیای مرکزی هم چند شخصیت رفته‌اند. واقعیتی که وجود دارد این است که بین ما و کشور افغانستان، یک سری موضوعات بسیار جدی است که احتیاج دارد به این موضوعات پرداخته شود و بین دو طرف درموردش گفت‌و‌گو شود.

دیپلماسی وظیفه وزارت خارجه است. ولی اینطور نیست که ظرفیت‌های دیگری در کشور وجود نداشته باشند. ظرفیت‌هایی که می‌توانند در خدمت سیاست خارجی کشور قرار بگیرند. همه کشور‌ها استفاده می‌کنند و ما هم استفاده می‌کنیم. مهم این هماهنگی و انسجامی است که در مواضع و کار‌ها وجود داشته باشد و وزارت خارجه محور هماهنگی باشد که این الان وجود دارد.

بالاخره حتی برخی شخصیت‌های ما هستند که ظرفیت‌های شخصی و فردی هستند و برخی اوقات می‌توانند ماموریت‌هایی بروند و انجام دهند و استفاده شود. ما بخل نداریم. مانع نمی‌شویم. ولی اگر کسی غیرهماهنگ باشد یا بخواهد از مسیر خارج شود یا در کنسرت هماهنگ سیاست خارجی عمل نکند با او برخورد می‌کنیم.

سال ۱۴۰۳ واقعا سال سختی بود حوادثی که در این یک سال رخ داد، به اندازه ده بیست سال کشور بود. امیدوارم سال ۱۴۰۴ سال آرامش و پیشرفت بیشتر برای کشور و سال امنیت بیشتر باشد و مشکلات ما در سیاست خارجی و در مسائل قتصادی رو به حل شد برود. غیر از این آرزوها، آن چه که قول می‌دهیم این است که در تلاش خود در سال جدید کم نگذاریم. بقیه بستگی به تقدیر الهی دارد که امیدوارم در این شب‌ها رقم بخورد.