سهم مردم کردستان از طلای زرکوه چه بود؟
نحوه واگذاری معادن استان‌های محرومی مانند بلوچستان، کردستان و کرمانشاه و آذربایجان غربی و لرستان همیشه مورد انتقاد فعالان مدنی و نمایندگان این استان‌ها بوده است.
محمد رسول شیخی زاده زاده، نماینده دهگلان و قروه در مجلس شورای اسلامی در اینباره گفت: استان کردستان معادن و منابع بسیار باارزشی دارد، در شهرستان قروه نیز علاوه بر معادن طلا ما دارای معادن گرانبهای مرمر یشمی و آهن هستیم، با توجه به آمار‌ها به نظر می‌رسد قریب ۵۰ درصد طلای کشور از معدن طلای زرکوه(ساریگونی) استخراج می‌شود، همه این معادن به جزء خام فروشی هیچ آورده‌ای اعم از صنایع تبدیلی و رونق اقتصادی برای کردستان نداشته است. اغلب پیمانکاران این معدن هم به جای استخدام از میان مردم محلی، نیرو‌های غیربومی را به کارگیری کرده‌اند. معدن طلای زرکوه شامل سه شرکت است، شرکت اصلی زرکوه متعلق به یک پیمانکار قزاقستانی است، قرار بوده طرف قزاق اشتغالزایی و سرمایه گذاری کند، اما ۱۹۵ نفر نیرو از قزاقستان در قروه به کار گرفته‌اند، در این معدن نه حساب کتابی بوده و نه نظارتی صورت گرفته است، در واقع نظارت در حد صفر بوده است.
وی افزود: طبق قرارداد قرار بوده است، پیمانکار معدن طلا در کنار فناوری استحصال اکسیدی با استفاده از سیانور که ارزان، اما سمی و برای محیط زیست و سلامت بسیار خطرناک است، از فناوری سولفیدی هم استفاده کند، اما به این مسئله عمل نکرده‌اند و در حال حاضر مشاهده می‌کنیم که برخی از مردم روستا‌های اطراف و کارگران به بیماری سرطان مبتلا شده‌اند. قرارداد این پیمانکار تا سال ۱۴۰۶ است. در معدن زرکوه به غیر از طلا مواد معدنی بسیار باارزش دیگری مانند جیوه، آنتیموان و زرنیخ نیز استخراج می‌شود. این مواد را هم استحصال کرده‌اند، اما تا آنجا که ما تحقیق کردیم در حساب و کتاب‌ها منعکس نشده‌اند، وزارت صمت باید نظارت درستی انجام می‌داد تا از این اتفاقات عجیب و غریب جلوگیری شود. متاسفانه کمیسیون صنایع هنوز با درخواست تحقیق و تفحص ما موافقت نکرده و این درخواست همچنان در حالی طی فرایند بررسی است. مردم حق دارند بدانند در این معدن طلای متعلق به ملت چه اتفاقی می‌افتد. اخیراً شنیده‌ام، اینها ۳ تن طلا در بانک مرکزی ذخیره دارند و از طریق ارتباطاتی که پیدا کرده‌اند، قصد دارند این طلا را خارج کنند، من نمی‌دانم این رانت است ... چه هست!
شیخی زاده گفت: همین چند روز پیش یکی از کارگران معدن ساکن یک روستای همجوار به نام نی بند بر اثر سرطان فوت شد. بروید ببینید که در روستای داش کسند همجوار معدن چند نفر بیمار مبتلا به سرطان داریم. پیمانکار قرار بوده است طبق قرارداد سالانه ۵ تن طلا استخراج کنند، اما به نظر می‌رسد که برداشت آنها به سالانه ۱۰ تن رسیده و هیچ نظارتی هم روی این اضافه برداشت نیست، حتی حاضر نشده‌اند که گردش مالی عظیمی که دارند را در بانک‌های استان سپرده گذاری کنند، با پیگیری‌های ما اخیراً یک ۳۰۰۰ میلیارد تومان در بانک ملی سپرده گذاری کرده‌اند که باز جای شکر دارد و ما هم تشکر کردیم، اما نسبت به کل گردش مالی که دارند بسیار ناچیز است.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر "در گزارشی که از یکی از معادن طلای منطقه در تکاب داشتیم با موارد مختلف تخلف و عدم شفافیت در واگذاری معدن مواجه شدیم، آیا این مسائل در معدن زرکوه نیز اتفاق افتاده است؟ "، گفت: من با نماینده محترم تکاب صحبت کردم و باید بگوییم همدرد هستیم!
براساس گزارش های رسمی؛ معدن طلای زرکوه(ساریگونی) قروه سالانه حدود پنج تُن طلا تولید می کند. ۷۰ درصد سرمایه گذاری صورت گرفته در این معدن توسط شرکتی از کشور قزاقستان و ۳۰ درصد نیز مربوط به شرکتی ایرانی است.
