در دنیای امروز که استرس، تغذیه ناسالم و کمتحرکی از عوامل اصلی بیماریهای قلبی بهشمار میروند، طب سنتی ایرانی توصیههایی ساده و در عین حال مؤثر برای حفظ سلامت قلب و پیشگیری از بیماریهایی مانند فشار خون بالا، تپش قلب، گرفتگی عروق و حتی سکته قلبی دارد.
در نگاه حکمای طب سنتی، قلب دارای مزاج گرم و خشک است و هر عاملی که این مزاج را به سمت سردی یا رطوبت سوق دهد، میتواند موجب ضعف و بیماری در این عضو حیاتی شود. به همین دلیل، سردیجات بیش از حد، خواب روز، بیتحرکی، غم، ترس و خشمهای شدید از عوامل تضعیف قلب محسوب میشوند.
مهمترین گیاهان دارویی و خوراکیهای تقویتکننده قلب در طب سنتی شامل موارد زیر است:
گلاب: با طبیعت گرم و لطیف، تقویتکننده قلب، آرامبخش اعصاب و نشاطآور است. مصرف شربت گلاب بهویژه در افرادی که دچار اضطراب یا تپش قلب عصبی هستند، توصیه میشود.
عرق بیدمشک: مقوی قلب، ملین اعصاب و تنظیمکننده ضربان قلب. این عرق گیاهی برای آرامکردن قلبهایی که از استرس یا هیجان دچار تپش میشوند مفید است.
زرشک: گرچه طبعی سرد دارد، اما با خواص ویژهای که در تنظیم چربی و پاکسازی عروق دارد، در طب سنتی با احتیاط برای تقویت قلب و پیشگیری از گرفتگی رگها به کار میرود.
عناب و سنجد: هر دو دارای خواص ضدالتهابی و تقویتکننده عضله قلب هستند. جوشانده عناب برای کاهش فشار خون و آرامسازی قلب در مزاجهای گرم مؤثر است.
اسطوخودوس و سنبلالطیب: ترکیبی فوقالعاده برای آرامکردن قلب و اعصاب، مخصوصاً در زمان بیخوابی، اضطراب یا حملات عصبی.
همچنین، پرهیزهای مهم برای حفظ سلامت قلب از دیدگاه طب سنتی:
پرهیز از پرخوری، بهویژه شبها
پرهیز از مصرف زیاد گوشت قرمز و غذاهای غلیظ
کاهش مصرف خوراکیهای سرد وتر مانند ماست، دوغ، خیار، کاهو در مزاجهای سرد
پرهیز از خواب زیاد و تنبلی
پرهیز از هیجانات شدید عاطفی یا فکری
حکمایی، چون ابنسینا و رازی، همواره بر مراقبتهای پیشگیرانه برای سلامت قلب تأکید داشتهاند، زیرا در طب سنتی باور بر این است که قلب اگر ضعیف شود، سایر اعضای بدن نیز بهتدریج تحلیل میروند.
در پایان، طب سنتی با توجه ویژه به قلب، نهفقط به درمان، بلکه به اصلاح ریشهای سبک زندگی توجه دارد. استفاده از این توصیهها در کنار مراقبتهای پزشکی نوین، میتواند رویکردی جامع در برابر بیماریهای قلبی ایجاد کند.