آفتابنیوز : اظهارات اخیر حجت الاسلام «حسن روحانی» در دیدار با اصحاب فرهنگ و رسانه حاشیه های گسترده ای در پی داشت که مورد توجه رسانه های داخلی قرار گرفت.
حجت الاسلام «حسن روحانی» شامگاه شنبه میزبان اصحاب فرهنگ و رسانه بود. در این دیدار خبرنگاران و مدیران مسئول رسانههای نوشتاری و آنلاین به ارائه نکات و انتقادات خود در حوزههای مختلف پرداختند و رئیس جمهوری هم درباره برون رفت از مشکلات دولت در شرایط موجود راهکارهایی ارائه داد.
در دیدار رئیس جمهوری با اصحاب رسانه محورهای مختلفی عنوان شد اما برخی از موضوعات مطرح شده در این جلسه همچون گلایه روحانی از کم بودن "اختیارات" رئیسجمهوری، اصل ۵۹ قانون اساسی و پیشنهاد برگزاری رفراندوم از سوی رئیس جمهوری مورد توجه رسانههای داخلی قرار گرفت.
بررسی روزنامهها، خبرگزاریها و تارنماهای داخلی نشان میدهد رسانههای منتسب به دو جریان سیاسی کشور درباره سخنان رئیس جمهوری رویکرد نسبتاً مشابهی داشتهاند.
مهمترین محورهای مورد توجه رسانههای نزدیک به جریان اصلاح طلب شامل رفراندوم به منظور برون رفت از وضعیت کنونی؛ راهگشا بودن اصل ۵۹؛ ناکافی بودن اختیارات رئیس جمهوری؛ دلایل مخالفت اصولگرایان با رفراندوم و سانسور سخنان رئیس جمهوری در سایت ریاست جمهوری است.
رسانههای اصولگرا نیز محورهایی مشابه رسانههای اصلاح طلب همچون پیشنهاد رفراندوم و اصل ۵۹ قانون اساسی؛ انتقاد از سخنان روحانی در دیدار با اصحاب رسانه؛ عدم نیاز به اختیارات ویژه و سانسور اظهارات روحانی در رسانههای دولتی مطالبی را منتشر کردهاند.
رسانههای اصلاح طلب
عبارتهای کانونی به کار رفته در اخبار و گزارشهای رسانههای نزدیک به جریان اصلاح طلب عبارتند از: روحانی در گذشته نیز به منظور برونرفت از وضعیت از برگزاری رفراندوم سخن گفته بود؛ به باور روحانی تنها راه برونرفت از این وضعیت اعطای اختیارات ویژه حاکمیت به اوست؛ مگر «حسن روحانی» از اختیارات رئیسجمهوری مصرح در قانون اساسی بیاطلاع یا با چارچوبهای نظام جمهوری اسلامی بیگانه بود؟؛ نیاز نیست هر حکومتی هر سال رفراندوم برگزار کند؛ نهاد ریاست جمهوری هم فهمیدهاند نظرسنجی رئیس جمهور چندان علمی نیست.
رفراندوم به منظور برون رفت از وضعیت کنونی
"… و حالا نوبت رفراندوم" عنوان مطلبی در روزنامه همدلی که در بخشی از آن آمده است: به دنبال تقاضا برای اختیارات ویژه از طرف حسن روحانی، تقاضا برای برگزاری رفراندوم نیز در گفتارهای او نیز شنیده شده است. البته این اولین بار نیست که روحانی از برگزاری رفراندوم سخن میگوید. او در گذشته نیز تحت تأثیر برخی از محدودیتهای دولت خود و به منظور برونرفت از وضعیت، از برگزاری رفراندوم سخن گفته بود. در شرایط فعلی هم به نظر میرسد که روحانی امید به برگزاری رفراندوم را تحت تأثیر دو عامل پیش کشیده است. اول آنکه نقش واسطهای از سوی برخی از بازیگران مانند مسقط، توکیو، برلین و اروپا برای کاهش تنش و در نهایت حل منازعه تهران – واشنگتن افزایش یافته است. بنابراین و از آنجایی که چنین نقشهایی اگر چه باعث عادیسازی روابط تهران- واشنگتن نمیشود، اما موجب کاهش تنش خواهد شد.... عامل دوم مربوط به انعکاس صدایهای مخالفی است که بابت فراگردهای حوزههای اقتصادی و مشخصاً علیه سیاستهای اقتصادی او شنیده میشود. به باور روحانی تنها راه برونرفت از این وضعیت اعطای اختیارات ویژه حاکمیت به اوست. چرا که روحانی به این باور رسیده است که مأموریتها و مسئولیتهای ذاتی قوه مجریه با دخالت نهادهای موازی مخدوش شده است. تحت این شرایط او نمیتواند در نهاد تحت اختیار و حوزه مسئولیتهای خود مستقلانه تصمیمگیری و تصمیمسازی کند.
تارنمای عصر ایران به نقل از "محمدرضا باهنر" دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نوشت: ما هر چند سال یکبار انتخابات داریم و مردم در انتخابات شرکت میکنند. اگر مردم در انتخابات شرکت نکردند میتوان فهمید که مردم نظر دیگری دارند. نیاز نیست هر حکومتی هر سال رفراندوم برگزار کند. مردم باید در حضور و بروز خود با اکثریت همراه نظام باشند وقتی اکثریت همراهی نکردند میتوان متوجه شد که نظر مردم متفاوت است ولی در انتخابات ریاست جمهوری ۶۰ درصد از مردم شرکت میکنند و این خود رفراندومی است که در تأیید مشروعیت نظام است و این مهم نیست که به چه کسی رأی میدهند هر کسی که پای صندوق میآید یعنی به نظام معتقد است.
راهگشا بودن اصل ۵۹
روزنامه شرق به نقل از ایسنا نوشت: رئیسجمهوری با اشاره به دوران حکومت امیرمؤمنان علی (ع) در جامعه اسلامی، گفت که «هیچکس نمیتواند ادعا کند که کاری که انجام میدهد، بینقص است و دولت نیز جدای از آن نیست، تازه اگر همه اختیارات قانون اساسی را در اختیار دولت بگذارند. اصل ۵۹ قانون اساسی، اصلی بنبستشکن است و میگوید در هر زمان لازم دریچه به روی مردم باز است، حالا چهموقع باید از این اصل استفاده کرد یا آیا باید قبلاً استفاده میکردیم، موضوعی دیگر است. در سال ۸۳ از رهبر معظم انقلاب خواستم تا موضوع هستهای را به آرای مردم بگذارند که ایشان هم استفاده از این اصل را خوب دانسته و قبول کردند، اما در مورد زمان اجرای آن مطلبی عنوان نشد و پس از آن هم دولت تغییر کرد و روند به شکل دیگری ادامه یافت، اما بههرحال اصل ۵۹ در هر مقطعی میتواند راهگشا باشد».
ناکافی بودن اختیارات رئیس جمهوری
روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان " درد مشترک رؤسای جمهور" درخصوص سخنان روحانی درباره اختیارات رئیسجمهوری نوشت: شاید سادهترین پاسخ همان باشد که بسیاری از کاربران فضای مجازی نوشته یا مینویسند که مگر «حسن روحانی» از اختیارات رئیسجمهوری مصرح در قانون اساسی بیاطلاع یا با چارچوبهای نظام جمهوری اسلامی بیگانه بود که در ۶ سال گذشته بارها از کمیت یا کیفیت اختیاراتش در قامت رئیسجمهوری گلایه کرده است؟ قطعاً پاسخ این سوال منفی است....حسن روحانی در دو هفته گذشته قریب به ۳ بار از «اختیارات» رئیسجمهوری سخن گفته است. در ضیافت افطار و هماندیشی با فعالان سیاسی، روحانیون و حوزویها و فعالان رسانهای که به فاصله چند روز از یکدیگر برگزار شد، او از «اختیارات» رئیسجمهوری گلایه کرد، خواستار افزایش این اختیارات شد و حتی تلویحاً پیشنهاد داد اگر قرار نیست اختیارات مصرح در قانون اساسی اجرایی یا بازنگری در میزان این اختیارات در قانون موجود انجام شود، دستکم بتوان برای امور مهم سراغ اصل ۵۹ قانون اساسی رفت.
دلایل مخالفت اصولگرایان با رفراندوم
عصر ایران نوشت: رئیسجمهوری در ضیافت افطار شنبه شب با حضور ۲۰ تن از مدیران رسانهها توضیحات تازهای دربارۀ دو مفهوم چالشبرانگیز «اختیارات ویژه» و «همهپُرسی» ارائه داد. نکتۀ مهم و تازه در این دیدار اعلام این خبر است که روحانی در سال ۱۳۸۳ – به عنوان مسئول مذاکرات هستهای – پیشنهاد برگزاری «رفراندوم هستهای» را با رهبری در میان میگذارد و ایشان هم موافقت میکند، اما تغییرات سیاسی در سال ۸۴ (روی کار آمدن محمود احمدینژاد) سبب شد این روند به شکل دیگری ادامه یابد. استدلال روحانی این است که اختیارات کنونی برای دوران عادی است حال آنکه مدیریت کشور در شرایط ویژه، اختیارات ویژه میخواهد؛ روزنامۀ کیهان و اصولگرایان رادیکال اما میپرسند: «اختیارات ویژه» برای کدام «برنامۀ ویژه»؟
رئیسجمهوری برای حساسیتزدایی از کلمۀ «رفراندوم» که نزد شماری از اصولگرایان به لفظ ممنوعه میماند از تعبیر «اصل ۵۹» استفاده میکند و وقتی به بحث «اختیارات ویژه» میپردازد نیز اعطای اختیارات به «شورای عالی پشتیبانی جنگ» در دهۀ ۶۰ را یادآور میشود، چون در این فقره نیز منتقدان روحانی را با مصدق، بنیصدر و خاتمی مقایسه میکنند. تا همین جا دو بحث «اختیارات ویژه» و «همهپرسی» صدای اصولگرایان را درآورده است. دلیل اینکه چرا با همهپرسی و اعطای اختیارات ویژه مخالفاند هم روشن است. آنان رئیسجمهوری را درهیأت رئیس «جمهوری اسلامی ایران» نمیپسندند زیرا رئیسجمهوری را با عنوان «رئیسجمهور» و معادل نخستوزیر و تنها رئیس دولت میدانند.
سانسور سخنان روحانی در سایت ریاست جمهوری
عصر ایران در گزارشی نوشت: این روزها در فضای مجازی توجه ویژهای به سخنان رئیس جمهور روحانی در مورد "نظرسنجی با نگاه" شده است. وقتی سخنان روحانی را در جمع مدیران رسانه خواندم چنین جملهای ندیدم. در سایت ریاست جمهوری هم چیزی پیدا نکردم. به نظر میرسد اهالی نهاد ریاست جمهوری هم فهمیدهاند نظرسنجی رئیس جمهور چندان علمی نیست، زین سبب دست به سانسور آن زدهاند تا دیگران هم فکر نکنند میشود از پشت شیشههای دودی ماشین ضد گلوله پی به مشکلات مردم برد. آقای رئیس جمهور! مشکلات اغلب مردم بیشمار است. بیشتر از آنکه بشود از پشت شیشه آن را فهمید....بهتر است جناب رئیس جمهور به جای اثبات اینکه به مردم نشان دهد از مشکلات آنها خبر دارد، این مشکلات را حل کند. خبر داشتن ایشان هیچ دردی از دردهای مردم کم نخواهد کرد.
رسانههای اصولگرا
برخی از عبارتهای به کار رفته در رسانههای منتسب به جریان اصولگرا عبارتند از: حسن روحانی میکوشد با پیش کشیدن ادعای کمی اختیارات ریاست جمهوری از بار مسئولیت شانه خالی کند؛ حرف روحانی که «اختیارات ندارم» غش در قرارداد است؛ دادن اختیارات بیشتر به این دولت قطعاً از سم هم مهلک تر است؛ سخنان رئیسجمهور رنگ پوپولیسم و هراس از آگاهی افکار عمومی را برجستهتر میسازد؛ جدل پنهان در پناه «رفراندوم» و هر سه رئیسجمهور اخیر پس از "آقای هاشمی" در میانه دور دوم ریاستجمهوری خود، برای توجیه برخی عملکردهای نامناسب موضوع کم بودن اختیارات را مطرح کردند.
انتقاد از سخنان روحانی در دیدار با اصحاب رسانه
کیهان نوشت: روحانی با تکرار حرفهایی مشابه فیلم تبلیغاتی خود در انتخابات ۹۲ گفت: نیازی نیست روزنامهها از مشکلات مردم بنویسند و خودم «روزانه»، «از داخل ماشین» با دیدن «تمام چهرههای مردم»، «نظرسنجی» میکنم! «من روزانه نظرسنجی میکنم؛ یعنی در خیابان وقتی با ماشین میروم تمام چهرههای مردم را نگاه میکنم؛ اینکه چند نفر لبخند دارند، چند نفر عصبانیاند و چند نفر قیافهشان گرفته است!» شاید باورکردنی نباشد، اینها جملات دکتر روحانی، رئیسجمهور کشورمان است که پس از گذشت ۶ سال از فیلم تبلیغاتیاش (در انتخابات ۹۲)، در ۴ خرداد ماه جاری در دیدار با اصحاب رسانه، آنها را بهنوعی تکرار کرد تا در بنبست گفتمانی دولت تدبیر و امید، رنگ پوپولیسم و هراس از آگاهی افکار عمومی را برجستهتر سازد؛ حرفهایی که در فضای مجازی به سوژه طنز تبدیل شد و واکنش و تعجب بسیاری از کاربران را برانگیخت.
کیهان در ستون خبر ویژه با عنوان "حرف روحانی که «اختیارات ندارم» غش در قرارداد است"آورده است: "ابراهیم امینی" از اعضای حزب اعتماد ملی در مصاحبه با روزنامه دولتی ایران از رئیسجمهور به دلیل آنکه میگوید اختیار ندارم انتقاد کرده است. او گفت: «رئیسجمهوری در آستانه انتخابات برنامهای را ارائه میکند و مردم هم بر اساس آن برنامهها به او رأی میدهند. اولاً برنامههای ارائه شده باید واقعگرایانه باشد و جنبه شعاری نداشته باشد، چون انتخابات یک قرارداد اجتماعی بین انتخاب شده و انتخابکنندگان است. مردم برای تحقق برنامهها رأی میدهند، اگر این فرد و برنامه انتخاب شد هم باید نیروهایی را انتخاب کند که توان اجرا و تحقق برنامهها را داشته باشند و هم باید برنامههایی که ارائه میشود در حیطه اختیارات رئیسجمهوری و دولت باشد. اگر نیاز به هماهنگی با مراجع دیگری هم هست او باید توان ایجاد این هماهنگی را داشته باشد. در غیر این صورت اینکه ما برنامههایی را مطرح کنیم و بر اساس آنها رأی بگیریم و بعد پشت سر خودمان را هم نگاه نکنیم نوعی غش در قرارداد است. در کشور ما متأسفانه به این مهم کمتر توجه میشود.»گرچه حسن روحانی میکوشد با پیش کشیدن ادعای کمی اختیارات ریاست جمهوری از بار مسئولیت شانه خالی کند، اما او همانی است که در تبلیغات انتخاباتی قسم جلاله یاد کرد که مشکلات راه حل دارد و اگر راه حل نداشت، کاندیدا نمیشد، طبیعتاً این راه حلها باید از مسیر معمول و در چارچوب اختیارات قوه مجریه پیشبینی شود.
پیشنهاد رفراندوم و اصل ۵۹
روزنامه جوان طی یادداشتی با عنوان "جدل پنهان در پناه «رفراندوم» " با اشاره به پیشنهاد رئیس جمهوری برای پایان دهی به مشکلات کنونی کشور مینویسد: مراد قانونگذار در اصل ۵۹، همهپرسی در مورد «کلیات» یک مسئله بسیار مهم و حیاتی است و رسیدگی به «جزئیات» مطلوب قانونگذار نیست. به بیان سادهتر «مراجعه به رأی مستقیم مردم» درباره موضوعی برگزار میشود که اساساً «تخصص رأی دهندگان» یک نیاز ضروری و حیاتی نیست و مسئله مورد مناقشه جزئیات پیچیده و چندلایهای ندارد کمااینکه همه اقشار جامعه از فرد عامی در جامعه تا نخبگان علمی و دانشگاهی درباره استمرار دولتهای برآمده از رأی خود میتوانند نظر صائب بدهند. بنابراین رفراندوم در مورد مسائل پیچیده که نیاز به کار کارشناسی و تخصص دارد توقعی غیرحقوقی است و باید درباره این مسائل کمیسیونهای تخصصی شکل گرفته در دولت، مجلس و قوه قضائیه سایر نهادها تصمیم گیری کنند، حال آنکه در مواقع ضروری باید به آرای نخبگان، دانشگاهیان و متخصصان رجوع کرد نه نظر و رأی مردم… همهپرسی هر چند «تثبیت» و «تضمین» کننده اِعمال حاکمیت از مجاری مردم است و ضمن مشروعیت بخشی دوباره به حاکمیت سیاسی، مشارکت مردم در موضوعات کلان را ارتقا میدهد با این حال مراجعه به «رأی مستقیم مردم» طبق اصل ۵۹ قانون اساسی دارای استثنائات و حائز شرایط مهمی است.
تسنیم در مطلبی نوشت: حسن روحانی در دیدار خود با فعالان رسانه بار دیگر به موضوع اصل ۵۹ قانون اساسی و برگزاری رفراندوم اشاره کرد، اما این درخواست را در چه موضوعی میتوان انجام داد؟ پیشنهاد روحانی برای رفراندوم تاکنون درباره موضوع مشخصی نبوده اما این پیشنهاد هربار موجب واکنش برخی از منتقدان او شده و فضای سیاسی کشور را دوقطبی میکند و پس از چندی به فراموشی سپرده میشود ولی دستکم یک بار این پیشنهاد رئیسجمهور را میتوان جدی گرفت تا آنچه بهعقیده برخی صاحبنظران بازی دولت او با افکار عمومی است محقق نشود. با این حال مسئله اصلی در رفراندوم، سؤالی است که به همهپرسی گذاشته میشود. با توجه به وضعیت نامطلوب اقتصادی و گرانیهای همهروزه و نرخ افسارگسیخته دلار، نمایندگان مجلس میتوانند دغدغه اصلی امروز مردم را به رفراندوم بگذارند و طرحی تهیه کنند تا در یک همهپرسی از مردم پرسیده شود که؛ آیا مردم موافق ادامه کار دولت فعلی با توجه به مشکلات فراوان اقتصادی هستند یا خیر؟ یا اینکه؛ با توجه به ناتوانی دولت روحانی در تنظیم بازار و بحران کمبود مواد غذایی همچون گوشت و شکر آیا بر سر کار بودن دولت را بهصلاح میدانند؟
در بخشی از گزارش رجانیوز میخوانیم: محمّدرضا سبزعلیپور در خصوص بحث همه پرسی و رفراندوم به این نکته بسنده کرد که، بهتر است اولین رفراندوم با موضوع عملکرد دولت آقای روحانی برگزار شود و این همه پرسی و رفراندوم هم فقط بین کسانی که در سال ۹۶ به آقای روحانی رأی دادند برگزار شود تا ببینیم پس از گذشت ۲ سال از انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۶، عملکرد دولت تدبیر و امید مورد تأیید چند درصد از طرفداران و رأی دهندگان به آقای روحانی میباشد؟
عدم نیاز به اختیارات ویژه
به گزارش روزنامه وطن امروز، "اسدالله بادامچیان" دبیرکل حزب مؤتلفه اسلامی گفت: باید دید روحانی واقعاً دنبال اختیارات است یا هدف دیگری را دنبال میکند. وی با اشاره به اظهارات اخیر روحانی پیرامون لزوم اعطای اختیارات ویژه به رئیسجمهور با بیان اینکه باید دید اساساً هدف ایشان از این صحبتها واقعاً اختیارات است یا موضوع دیگری، اظهار داشت: اگر این مسأله روشن شود، مشخص میشود که به نظر برخی تحلیلگران، هدف گرفتن اختیارات نیست، چون ایشان اختیارات دارند. وی افزود: اگر رئیسجمهور اختیارات میخواهد باید مشخص کند در چه چیزی دنبال اختیارات است و کلی گفتن اینکه من اختیارات ویژه میخواهم کافی نیست. وی افزود: نیاز به اختیارات نیست، اگر سیاستها تغییر کند و ناکارآمدیها برطرف شود نیاز به اختیارات ویژه نیست.
صبح نو در یادداشتی به قلم "حامد حاجیحیدری" عضو هیأت علمی دانشگاه تهران نوشت: موضوع اختیارات رئیسجمهوری، بیش از آنکه یک مسأله واقعی باشد، یک «مسأله آشنا» است. هرسه رئیسجمهور اخیر پس از «آقای هاشمی»، در میانه دور دوم ریاستجمهوری خود، وارد این سنخ از حاشیه شدند تا برخی عملکردهای نامناسب را با سهولت بیشتری توجیه کنند. هر سه هم قبل از نامزدی انتخابات به خوبی میدانستند که دایره اختیاراتشان «مشروطه» به قوای مقنن و قضائی و فدراتیو است؛ با این حال، در میانه راه، از این بهانه برای توجیه ناکارآمدیهای خود بهره بردند. حالا، این دولت، با کارنامهای بدتر از دو رئیسجمهوری پیشین به آستانه سال آخر رسیده و باید برای توجیه هزیمتهای انبوه خود کاری میکرد؛ پس، این، یک دستور کار «آشنا» و یک فوت و فن مدیریت افکار عمومی، برای شلوغکردن شهر و امتناع از پاسخگویی است. اینکه این فوت و فن «آشنا» تا چه اندازه موفق شود، بستگی به میزان هوشمندی ما دارد. اگر زیادی به آن پر و بال دهیم و در اطراف آن پرگویی کنیم، مدیریت افکار عمومی «آشنا» به ثمر نشسته است، و اگر با یادآوری برخی اصول برای آموزش جوانان از آن عبور کنیم و به اصل موضوع، یعنی خلق و پیشنهاد راهیابیها برای حل مسائل واقعی کشور همت گماریم، برنده پایانی، «دولت جوان حزباللهی» خواهد بود، انشاءا….
به گزارش رجانیوز به نقل از "محمّدرضا سبزعلیپور" رئیس مرکز تجارت جهانی ایران، آقای روحانی در دو نوبت (درسالهای ۹۲ و ۹۶) برای به دست آوردن همین اختیاراتی که امروز آنها را کافی نمیداند، با کاندیداهای دیگرِ ریاست جمهوری رقابت کرد و خود را به آب و آتش زد و بارها به "والله" قسم خورد که مشکلات را با همین اختیارات حل میکند. حال باید از ایشان سوال کرد که طی ۶ سال گذشته با این اختیاراتِ به قول خودتان ناچیز، چه کردید که حالا به دنبال اختیارات بیشتری نیز هستید؟ به اعتقاد بنده وقتی که دولت با این همه اختیارات گستردۀ قوه مجریه چندان کار مثبتی انجام نداده و برعکس خرابکاریهایی را نیز به بار آورده، پس دادن اختیارات بیشتر به این دولت قطعاً از سم هم مهلک تر است و احتمال دارد با دادن اختیارات بیشتر به این دولت، وضعیت اقتصاد کشور از این هم بدتر شود.
سانسور اظهارات روحانی در رسانههای دولتی
در بخشی از گزارش کیهان آمده است: نکته جالب این ماجرا این بود که تیم رسانهای رئیسجمهور و رسانههای دولتی وقتی حرفهای روحانی رنگ پوپولیستی گرفته و تداعی گر سکانسهای فیلم تبلیغاتی رئیسجمهور در انتخابات ۹۲ است که پشت پرده آن از سوی کارگردانش افشا شده، دست به سانسور این بخش از سخنان رئیسجمهور زدند و به نقل از وی نوشتند: «روزانه هنگام رفت و آمد در خیابانها و همچنین در سفرهای استانی از چهرههای مردم شرایط کشور و زندگی آنها را شخصاً ارزیابی میکنم»!
منبع: خبرگزاری ایرنا