تحریم ظریف و چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا؛ پیش به سوی مذاکره یا جنگ؟

سرویس بین الملل- نشریه امریکایی "نشنال اینترست" در گزارشی با اشاره تصمیم ترامپ درباره تحریم کردن ظریف وزیر امور خارجه ایران می نویسد: "دونالد ترامپ می گوید می خواهد با ایران گفت و گو کند اما عناصر تندرو در درون کاخ سفید و اطراف او عزمی جدی دارند تا راه مذاکره با ایران را ببندند. همچنین، سناتور "لیندسی گراهام" یک نقش مصنوعی برای خود در سیاستگذاری دولت امریکا در قبال ایران قائل است و موضع تندی علیه ایران دارد و در قامت جانشین بالقوه برای کسب مقام "مایک پمپئو" یعنی وزیر امور خارجه امریکا ظاهر شده است. "تریتا پارسی" بنیانگذار شورای ایرانی - امریکایی (نایاک) در این‌باره به "نشنال اینترست" می گوید: "ادعای ترامپ کاملا پوچ است. مانند آن است که به کسی بگویید با قهرمان شدن او در جام جهانی مشکلی ندارید اما دست و پایش را قطع کنید و فیفا را تحریم کنید"!

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ این نشریه در ادامه می نویسد: "وزیر خزانه داری آمریکا هرگونه فعالیت اقتصادی ظریف را طبق تحریم‌ها در داخل خاک امریکا ممنوع کرده و شرکت‌های امریکایی نیز حق ارتباط با او را ندارند. ترامپ به عنوان رییس جمهوری امریکا صلاحیت اجرای این دستورالعمل را دارد چرا که امریکا و ایران از سال 1995 میلادی طبق قانون اعلام شده در امریکا در "وضعیت اضطراری" به سر می‌برند. دولت ترامپ پیشتر رهبری ایران را تحریم کرده بود و در آوریل سال 2019 میلادی، سپاه را در فهرست گروه های تروریستی قرار داد. این اولین باری بود که نیروی نظامی رسمی یک کشور توسط کشوری دیگر تحریم می‌شد".

"سینا طوسی" از سیاستگذاران نایاک می‌گوید: "منطق دولت ترامپ دارای تناقض است. او می‌گوید وزارت خزانه‌داری امریکا ظریف را تحریم کرد چرا او نزدیک به رهبر ایران است اما در مقابل مقام‌های امریکایی می گویند ظریف تصمیم گیرنده اصلی نیست در نتیجه، نمی‌خواهند با او مذاکره کنند"! او می‌افزاید: "اگر واقعا قرار است توافق جدیدی با ایران صورت گیرد چه فردی قرار است مذاکرات را هدایت کند؟ این راه در نهایت دیپلماسی را تخریب می‌کند و ممکن است هدف تندروها در امریکا همین باشد چرا که آنان نمی‌خواهند توافق تازه‌ای میان امریکا و ایران صورت گیرد".

"محسن زرکش" وکیل امور تحریمی در شرکت مشاوره "پرایس بنوویتز" اشاره می‌کند که احتمالا اطرافیان ترامپ از ظریف به دلیل توئیت‌های موثری که به زبان انگلیسی داشته و حضور اخیر او در سازمان ملل متحد در نیویورک عصبانی بوده‌اند به خصوص به دلیل دیدار او با قانونگذاران امریکایی و مصاحبه او با رسانه‌های مختلف از جمله "نشنال اینترست". او می‌گوید: "موضوع خطرناک این است که از حالا به بعد ممکن است رسانه‌های امریکایی ریسک نکرده و دیگر با ظریف مصاحبه نکنند چرا که او تحت تحریم قرار گرفته است".

"باربارا اسلاوین" تحلیلگر مسائل ایران نیز می‌گوید با توجه به تاخیر در صدور ویزا برای ظریف به منظور حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نظر می‌رسد امریکا از این پس می‌تواند مشکلات را برای صدور ویزای سفر ظریف به نیویورک تشدید کند. او می‌گوید نشانه‌هایی از قبل وجود داشتند برای مثال، در فوریه 2018 میلادی، مسئولان فرودگاه در آلمان از ارائه سوخت به هواپیمای حامل ظریف خودداری ورزیدند این وضعیت ادامه داشت تا زمانی که ارتش آلمان با ارائه سوخت موافقت کرد.

"هری روم" تحلیلگر مسائل ایران در گروه اوراسیا نیز معتقد است که تحریم ظریف اقدامی با تشویق تندروهای کاخ سفید برای محدود کردن ترامپ به منظور اجرای ایده مذاکره از جانب او بوده است. او می‌گوید که دیدار اخیر ظریف با سناتور "رند پائول" آنان را عصبانی کرده است.

طوسی اما معتقد است که "رند پائول" فرد مناسبی برای مذاکره میان طرفین نیست. او می‌گوید: "زلمای خلیل‌زاد" دیپلمات باسابقه امریکایی که اکنون مسئول مذاکرات صلح با طالبان است می‌تواند گزینه خوبی باشد چرا که در مذاکره با ایران در سال‌های گذشته نقش و تجربه داشته است".

این نشریه در ادامه می نویسد: "به نظر می‌رسد وضعیت در کاخ سفید به نفع تندروهای ضد ایران در حال چرخش است و طبق گزارش‌ها، سناتور "گراهام" در حال رایزنی با مقام‌های عالی‌رتبه دولت ترامپ بوده است. او پیشنهاد داده که در کل کشورهای خاورمیانه، کشورهای دوست امریکا می‌توانند نیروگاه هسته‌ای داشته باشند به شرطی که امریکا اورانیوم عنی‌سازی شده و فناوری آن را در اختیار کشورها قرار داده و آن را تحت نظر داشته باشد. به نظر می‌رسد گراهام به دنبال قرار دادن رقبای ایران به شکلی جدی در برابر آن کشور است. "پارسی" نیز می‌گوید افرادی چون "پمپئو" و "بولتون" وزیر خارجه امریکا و مشاور امنیت ملی ترامپ واقعا مذاکره با ایران را نمی‌خواهند. "پارسی" می‌گوید گراهام نیز فردی است که همواره سابقه دفاع از جنگ امریکا علیه دیگر کشور را داشته در نتیجه، اصلا نمی‌تواند فردی حامی دیپلماسی باشد. او پیشتر دولت ایران را دشمن بشریت خوانده بود".

اسلاوین" و طوسی" می‌گویند گراهام برنامه‌هایش را احتمالا پیش خواهد برد. آنان معتقدند اگر او در سال 2020 میلادی قصد حضوری جدی‌تر را در سنا را داشته باشد ممکن است جانشین "پمپئو" شود. "پارسی" می‌گوید: "برای گراهام مهم این است که اطمینان کسب کند که دیپلماسی با ایران روی نخواهد داد". اسلاوین نیز می‌گوید دولت فعلی امریکا با اقدامات خود نمی‌تواند به چیزی دست یابد جز آن که ایران را در برابر مسیر بسیار خطرناکی قرار می‌دهد که به رویارویی نظامی خواهد انجامید.

شگفتی از تحریم ظریف

روزنامه امریکایی "لس آنجلس تایمز" در سرمقاله تازه خود ضمن عجیب خواندن تحریم "محمد جواد ظریف" از سوی دولت امریکا نوشت: "دولت ترامپ این هفته تحریم‌هایی را علیه "محمد جواد ظریف" وزیر خارجه ایران اعمال کرد صرفا به این دلیل که او وظایف خود را انجام داده است. این یک شوخی نیست. وزارت خزانه‌داری امریکا می‌گوید ظریف را تحریم کرده چرا که او در ماموریت خود در عمل طبق خواسته‌های رهبری ایران به طور مستقیم و غیرمستقیم عمل کرده است. پرسش این است که ظریف واقعا باید چه می‌کرد؟! ظریف نماینده دولتی است که برای آن کار می‌کند. اگر امریکا در جنگ با ایران بود وضعیت فرق می‌کرد. با این حال، ترامپ در میانه کارزار "فشار حداکثری" نیز گفته که هدف‌اش تغییر رژیم در ایران نیست. او گفته خواستار توافقی تازه با ایران برای جلوگیری از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای است. با این حال، پرسش این است که با تحریم دیپلمات ارشد ایران ترامپ قصد دارد با چه فردی پای میز مذاکره بنشیند؟! در کمال شگفتی، دولت ترامپ مدعی است که تحریم ظریف دیپلماسی با ایران را به خطر نمی‌اندازد زیرا او تصمیم گیرنده مهم و اصلی نیست. این در تضاد با گفته پمپئو است که از ظریف به عنوان مجری دستورات رهبری ایران یاد کرده بود. شاید بگوییم امریکا می‌خواهد ظریف را دور زده و مستقیما با رهبری ایران یا رییس‌جمهوری آن کشور مذاکره کند. ترامپ هنوز می‌گوید خواستار مذاکره است اما پمپئو و بولتون مذاکره را نمی‌خواهند. دولت ترامپ فاقد انسجام در سیاست در قبال ایران است. سیگنال‌های دولت مدام تغییر می‌کنند. تحریم ظریف دیپلماسی را تضعیف می‌کند. این موضوعی روشن است".

سردرگمی سیاست‌های ترامپ

روزنامه "واشنگتن‌پست" نیز در گزارشی می‌نویسد اقدام اخیر دولت ترامپ در مورد تحریم ظریف وزیر خارجه ایران، سردرگمی مداوم درباره هدف نهایی کارزار "فشار حداکثری" دولت امریکا علیه ایران را افزایش می‌دهد و این پرسش را مطرح می‌سازد که او چگونه می‌خواهد به اهداف خود در قبال ایران دست یابد. دامنه مطالبات امریکا از ایران مشخص نیست. ترامپ بارها گفته که می‌خواهد بدون پیش شرط با رهبری ایران صحبت کند. او گفته که خواسته او تنها آن است که ایران نتواند به بمب اتمی دست یابد. او گفته که خواستار توافقی تازه در این‌باره با مذاکره است. پمپئو و بولتون در جهتی دیگر، پیام‌های متفاوتی را ارسال کرده‌اند؛ از لزوم پایان یافتن برنامه موشکی ایران گرفته تا حمایت از نیروهای مخالف حکومت در خارج از ایران؛ حتی گروه‌هایی که پیشتر در فهرست تروریستی قرار داشته‌اند".

"واشنگتن پست" در ادامه می‌نویسد: "مشخص نیست که تحریم ظریف چگونه به اهداف امریکا کمک می‌کند. یک مقام ارشد امریکایی اشاره می‌کند ظریف به دلیل نقش تبلیغاتی‌اش برای دولت ایران فردی غیرقابل قبول از سوی واشنگتن قلمداد می‌شود. "کریم سجادپور" پژوهشگر بنیاد کارنگی می‌گوید: "به نظر می‌رسد تحریم ظریف اقدامی شخصی علیه او بوده است. او فردی موثر است و قدرت اقناع کردن رسانه‌ها و تحلیلگران غربی را دارد و با مقام‌های اروپایی و آسیایی نیز در ارتباط است. البته مشخص نیست تحریم اخیر چگونه می‌تواند این کارایی را از او سلب کند".

یک مقام ایرانی که نخواسته نام‌اش فاش شود می‌گوید اگر ترامپ واقعا همانند کره شمالی خواستار مذاکره با ایران بود دلیلی نداشت که رهبری ایران را نیز علاوه بر ظریف در فهرست تحریم‌ها قرار دهد.

واشنگتن علاقه‌ای به دیپلماسی با ایران ندارد

سایت تحلیلی "میدل ایست ای" نیز که در حوزه امور خاورمیانه تحلیل‌های مختلفی را منتشر می‌کند اشاره کرده که تحریم ظریف نشان می‌دهد که واشنگتن علاقه ای به دیپلماسی با ایران ندارد. تحلیلگران به این سایت می‌گویند که ادعای ترامپ درباره تمایل به توافق و مذاکره با ایران ریاکارانه و فاقد صداقت است.

این سایت می‌نویسد: "علی واعظ" مدیر برنامه ایران در گروه بین‌المللی بحران اندیشکده‌ای مستقر در واشنگتن می‌گوید: "این اقدام دولت ترامپ به ایران ثابت می‌کند که دولت فعلی امریکا اساسا علاقه‌ای به دیپلماسی ندارد. این اقدام این باور عمومی در ایران که دولت ترامپ تنها به دنبال تغییر نظام سیاسی در ایران است را تقویت می‌کند".

"عماد حرب" مدیر بخش تحقیقات مرکز عربی مستقر در واشنگتن می‌گوید: "هنوز تحریم و سیاست کاخ سفید در قبال ایران فاقد چشم‌اندازی روشن است". او می‌گوید این سیاست کاملا غیرواقع‌گرایانه و تخیلی و کاملا مسخره است. "حرب" می‌گوید: "اگر امریکا دیپلماسی با دشمن را می‌خواهد باید چیزی به او ارائه دهد نه آنکه تنها و صرفا فشار وارد کند. اظهارات ترامپ درباره تمایل به مذاکره با ایران اعتباری ندارند".

این سایت می‌نویسد: "برخلاف باور پیشین مقام‌های امریکایی، تحریم‌ها ایران را وادار به تسلیم نکرده‌اند بلکه سبب شده‌اند تا تهران بر خواسته‌های خود پافشاری کند. تحریم تنها سبب تقویت تنش میان دو کشور و در آستانه جنگ قرار دادن دو کشور شده است".

این سایت در ادامه اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد این ایده‌ای احمقانه است که ترامپ از ایران بخواهد که سازش کند در حالی که خود نشان می‌دهد حاضر به سازش نیست. واعظ نیز با اشاره به تناقض‌گویی کاخ سفید درباره ظریف می‌گوید: "از طرفی با تحریم نشان می‌دهند او فرد تاثیرگذاری بوده و از سوی دیگر، می‌گویند که او تصمیم‌گیرنده اصلی نیست".

این سایت در ادامه می نویسد: "به نظر می‌رسد تحریم ظریف نشانه‌ای از ناامیدی واشنگتن از کارکرد تلاش‌هایش علیه ایران است. این نشانه‌ای از نابالغ بودن سیاست خارجی دولت ترامپ است. به نظر می‌رسد اطرافیان ترامپ همانند کودکانی در زمین بازی هستند که ناراحت هستند که فرد دیگری به میدان بیاید و بهتر از آنان بازی کند. امریکا می‌خواهد اسباب‌بازی‌ها را برای خود بردارد".

ظریف ترامپ را به جنون کشانده است

سایت تحلیلی "آسیا تایمز" نیز در گزارشی می‌نویسد ظریف با اقدامات موثر خود ترامپ را به جنون کشانده است. این سایت می‌نویسد: "وزیر خارجه ایران سخنران و سخنوری ماهر و مسلط به زبان انگلیسی است و می‌تواند با هر امریکایی‌ای به راحتی صحبت کند. او به راحتی با دیگران بحث و گفت‌و‌گو می‌کند. پمپئو می‌گوید ظریف خدمتکار نظام سیاسی ایران و رهبری آن کشور است. آیا این به تازگی یک گناه محسوب می‌شود؟! هر وزیر خارجه‌ای وظیفه اجرای سیاستگذاری‌های کلی دولتی را دارد که عضو آن است. آیا پمپئو می‌تواند کاری را بدون رضایت ترامپ انجام دهد؟ ترامپ نشان داد که عدم اطاعت از او چه سرنوشتی را دارد: او "جیمز متیس" و "رکس تیلرسون" وزرای سابق دفاع و امور خارجه دولت‌اش را کنار گذاشت. دولت ترامپ با ظریف مشکل شخصی دارد و می‌خواهد به دیدار او با مقامات و نخبگان امریکایی پایان دهد. ظریف از 17 سالگی در امریکا تحصیل کرده است و از سال 2002 تا 2007 میلادی نماینده ایران در سازمان ملل متحد بوده و با محافل دانشگاهی و روشنفکری امریکا ارتباطات نزدیک دارد. او در مورد حقوق بشر، خلع تسلیحات، حقوق بین الملل و منازعات منطقه‌ای دانش گسترده‌ای دارد. ناراحتی دولت ترامپ از ارتباط برقرار کردن ظریف با اندیشکده‌ها، رسانه‌ها، متفکران امریکایی و سیاستمداران آن کشور است. افرادی چون جو بایدن، جان کری، نانسی پلوسی، توماس پیکرینگ و کریستین امان‌پور. ظریف در کار خود جدی است".

این سایت در ادامه می‌افزاید: "دیدارهای اخیر ظریف در نیویورک با مقام‌ها و فعالان رسانه‌ای امریکا به کابوسی برای ترامپ تبدیل شده است. او روایتی متفاوت از روایت دولت ترامپ را بیان می‌کند. با اعمال تحریم علیه ظریف، دولت ترامپ می‌تواند برای او ویزا صادر نکرده و هرگونه تماس شهروندان امریکایی با او را تحت پیگرد قرار دهد. ترامپ می‌خواهد اطمینان کسب کند که ظریف تا انتخابات 2020 ریاست جمهوری امریکا به نیویورک نخواهد رفت تا روایت ایرانی در اذهان جای نگیرد. ترامپ عصبانی است چرا که ایران در حال پیروزی در جنگی اطلاعاتی است. او نگران است که این موضوع به ضررش در انتخابات بعدی تمام شود. اما آیا اقدامات اخیر ترامپ علیه ظریف جواب می‌دهند؟ بعید است. ظریف به خوبی به تیم "ب" که هدایت‌گر سیاست دولت امریکا علیه ایران است حمله می‌کند. اکنون هیچ کشوری حاضر به همراهی با ترامپ در تحریم ظریف نشده است. ترامپ اگر می‌خواهد با ایران معامله کند طرف او ظریف است؛ چه او را دوست داشته باشد چه نداشته باشد. بهترین راه برای ترامپ آن بود که وزیر خارجه‌ای با ذکاوت و ماهر را انتخاب می‌کرد. پمپئو در برابر ظریف شانسی برای بردن ندارد. دولت ترامپ اکنون فردی را تحریم کرده است که به گفته دیپلمات‌های سابق امریکا با مهارت خود توانست مسیر انتقال قدرت در افغانستان را با حضورش در کنفرانس بن، سال‌ها پیش هموار سازد".