سویا میتواند مزایای زیادی برای بدن داشته باشد و در این بخش این مزایا بررسی میشود.
کمک به کاهش کلسترول
چندین مطالعه نشان میدهد که رژیمهای غذایی سرشار از سویا ممکن است به کاهش کلسترول LDL (بد) و افزایش کلسترول HDL (خوب) کمک کند. بررسی اخیر نشان میدهد که مصرف متوسط ۲۵ گرم پروتئین سویا در روز ممکن است به کاهش ۳ درصدی سطوح کلسترول تام و LDL کمک کند. با این حال، محققان بر این باورند که در عمل، زمانی که افراد پروتئین سویا را به جای پروتئین حیوانی مصرف کنند، کاهش کلسترول محسوستر است. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید این مورد نیاز است.
بررسی دیگری نشان میدهد که رژیمهای غذایی غنی از سویا همچنین میتوانند کلسترول HDL را تا ۳ درصد افزایش و سطح تری گلیسیرید را تا حدود ۴ درصد کاهش دهند. در حال حاضر، به نظر میرسد افرادی که دارای عوامل خطرساز بیماری قلبی مانند کلسترول بالا، چاقی یا دیابت نوع ۲ هستند، بیشترین سود را از رژیم غذایی غنی از سویا میبرند. علاوه بر این، به نظر میرسد مواد غذایی کمتر فراوری شده غنی از سویا مانند سویا و توفو سطح کلسترول را بیشتر از محصولات و مکملهای فرآوری شده سویا بهبود میبخشند.
کمک به سلامت قلب
از خواص سویا میتوان به کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی اشاره کرد. به نظر میرسد ایزوفلاونهای سویا ممکن است به کاهش التهاب عروق خونی و بهبود خاصیت ارتجاعی آنها کمک کنند. یک بررسی اخیر مصرف رژیمهای غذایی غنی از سویا را به ترتیب با ۲۰ و ۱۶ درصد کاهش خطر سکته مغزی و بیماریهای قلبی مرتبط میداند. تحقیقات بیشتر نشان میدهد که رژیمهای غذایی غنی از سویا ممکن است خطر مرگ ناشی از بیماریهای قلبی را تا ۱۵ درصد کاهش دهند.
کمک به کاهش فشار خون
سویا سرشار از اسید آمینه آرژنین و ایزوفلاونها است، که به تنظیم سطح فشار خون کمک میکنند. یک مطالعه نشان داد خوردن نصف فنجان (۴۳ گرم) آجیل سویا در روز باعث کاهش فشار خون دیاستولیک در برخی زنان شد. مطالعات دیگر مصرف روزانه ۶۵ تا ۱۵۳ میلی گرم از ایزوفلاونهای سویا را با ۳ تا ۶ میلی متر جیوه کاهش فشار خون، در افراد مبتلا به فشار خون بالا مرتبط میدانند.
کمک به کاهش قند خون
یک بررسی نشان میدهد که ایزوفلاونهای سویا ممکن است به کاهش اندکی در سطوح قند خون و انسولین در زنان یائسه کمک کنند. ایزوفلاونهای سویا همچنین ممکن است به کاهش مقاومت به انسولین کمک کنند، مشکلی که در آن سلولها دیگر به طور معمول به انسولین پاسخ نمیدهند و با گذشت زمان، مقاومت به انسولین میتواند منجر به سطوح بالای قند خون و نهایتا ابتلا به دیابت نوع ۲ شود.
علاوه بر این، شواهدی وجود دارد که نشان میدهد مصرف مکملهای پروتئین سویا ممکن است به کاهش سطح قند خون و انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ یا سندرم متابولیک کمک کند. سندرم متابولیک به مجموعهای از شرایط، از جمله سطوح بالای قند خون، کلسترول، فشار خون و چربی شکمی اشاره دارد، که در کنار هم، خطر ابتلا به دیابت نوع ۲، بیماریهای قلبی و سکته مغزی را در افراد افزایش میدهند.
کمک به بهبود باروری
برخی تحقیقات نشان میدهند که رژیمهای غذایی غنی از سویا میتوانند موجب بهبود باروری در برخی زنان شوند. در یک مطالعه، زنانی که مقادیر بالای ایزوفلاونهای سویا دریافت کرده بودند، ۱.۳ تا ۱.۸ برابر بیشتر از زنانی که ایزوفلاون سویا کمتری دریافت کرده بودند، پس از درمانهای باروری باردار شدند. با این حال، تاثیر مشابه در باروری مردان ممکن است مشاهده نشود. مطالعه دیگری نشان داد، مواد غذایی غنی از سویا در برابر اثرات بیسفنول A (BPA) از بدن محافظت میکنند، ترکیبی که در برخی پلاستیکها وجود دارد که اعتقاد بر این است که باروری را کاهش میدهد.
شایان ذکر است که بر اساس اکثر مطالعات تا به امروز، رژیمهای غذایی حاوی ۱۰ تا ۲۵ میلی گرم سویا به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متنوع، به نظر نمیرسد که هیچ اثر مضری بر تخمک گذاری یا باروری داشته باشد. این میزان از ایزوفلاونهای سویا معادل حدود ۱ تا ۴ وعده غذاهای حاوی سویا در روز است.
کمک به کاهش علائم یائسگی
همان طور که پیشتر اشاره شد سویا سرشار از ایزوفلاونها (استروژنهای گیاهی) است. در طول یائسگی، سطوح استروژن زنان به طور طبیعی کاهش مییابد و در نتیجه علائم ناخوشایندی مانند خستگی، خشکی واژن و گرگرفتگی ایجاد میشود.
اعتقاد بر این است که ایزوفلاونهای سویا تا حدودی به کاهش شدت این علائم کمک میکنند. تحقیقات نشان میدهد که ایزوفلاونهای سویا ممکن است به کاهش دفعات و شدت گرگرفتگی کمک کنند. همچنین به نظر میرسد که ایزوفلاونهای سویا به تسکین خستگی، درد مفاصل، افسردگی، تحریک پذیری، اضطراب و خشکی واژن که در طول یائسگی و سالهای منتهی به آن، کمک میکند.
کمک به بهبود سلامت استخوان
سطوح پایین استروژن که در دوران یائسگی تجربه میشود ممکن است باعث خروج کلسیم از استخوانها و متعاقبا پوکی استخوان شود. برخی شواهد نشان میدهد که مصرف ۴۰ تا ۱۱۰ میلی گرم از ایزوفلاونهای سویا در روز میتواند تحلیل استخوانی را کاهش دهد و نشانگرهای سلامت استخوان را در زنان یائسه بهبود بخشد. با این حال، تحقیقات بیشتری برای تایید این یافتهها مورد نیاز است.
کمک به کاهش خطر ابتلا به سرطان سینه
رژیمهای غذایی سرشار از سویا با کاهش خطر ابتلا به برخی انواع سرطان مرتبط هستند. یک بررسی اخیر روی ۱۲ مطالعه نشان میدهد زنانی که قبل از تشخیص سرطان مصرف بالای سویا داشته اند، در مقایسه با زنانی که کمترین میزان مصرف سویا را داشتند، ۱۶ درصد کمتر در معرض خطر مرگ ناشی از این بیماری قرار دارند.
مصرف بالای سویا قبل و بعد از تشخیص نیز ممکن است خطر عود سرطان سینه را در زنان یائسه تا ۲۸ درصد کاهش دهد. اگرچه، این مطالعه اثرات مشابه در زنان قبل از یائسگی را نشان نمیدهد. از سوی دیگر، مطالعه دیگری نشان میدهد که زنان قبل و بعد از یائسگی که رژیمهای غذایی غنی از سویا مصرف میکنند، ممکن است ۲۷ درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان باشند.
کمک به کاهش خطر ابتلا به سایر انواع سرطان
مطالعات نشان میدهد که مصرف زیاد ایزوفلاونهای سویا ممکن است خطر ابتلا به سرطان اندومتر را تا حدود ۱۹ درصد کاهش دهد. علاوه بر این، برخی از مطالعات رژیمهای غذایی غنی از سویا را با کاهش ۷ درصدی خطر ابتلا به سرطانهای دستگاه گوارش و کاهش ۸ تا ۱۲ درصدی خطر ابتلا به سرطانهای روده بزرگ، به ویژه در زنان مرتبط دانسته اند.
از سوی دیگر، مردانی که از رژیمهای غذایی غنی از سویا استفاده میکنند ممکن است کمتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات باشند. در نهایت، یک بررسی اخیر روی ۲۳ مطالعه، رژیمهای غذایی غنی از سویا را با ۱۲ درصد کاهش خطر مرگ ناشی از سرطان، به ویژه سرطانهای معده، روده بزرگ و ریه مرتبط دانست.