کشور با شدیدترین خشکسالی در ۵۲ سال گذشته رو‌به‌رو است
معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی با اشاره به کاهش بی‌سابقه بارش‌ها و شرایط بحرانی کشاورزی کشور گفت: کشور با شدیدترین خشکسالی در ۵۲ سال گذشته رو‌به‌رو است.
صفدر نیازی روز پنجشنبه در شهرستان بناب با اشاره به شرایط کم‌سابقه خشکسالی در کشور، اظهار کرد: در ۵۲ سال گذشته، امسال بدترین سال از نظر خشکسالی بوده و بخش کشاورزی به شدت آسیب دیده است.
وی با تأکید بر اهمیت قانون حفاظت از خاک که در سال ۱۳۹۸ تدوین شد، اظهار کرد: خاک کشور یا به دلیل تخریب یا به واسطه آلودگی از بینمی‌رود، در این میان، مسئولیت مقابله با تخریب بر عهده وزارت جهاد کشاورزی و کنترل آلودگی خاک با سازمان محیط زیست است؛ همچنین آلودگی آب بر عهده وزارت نیرو قرار گرفته است.
وی افزود: بر همین اساس همه تلاش خود را برای تعامل و هماهنگی با سایر ارگان‌ها و همچنین در راستای وظایف وزارت جهاد کشاورزی برای‌جلوگیری از آلودگی منابع آب بناب انجام خواهیم داد.
نیازی با اشاره به کاهش بی‌سابقه متوسط بارش‌ها اظهار کرد: میانگین بارندگی کشور در سال جاری به ۱۳۵ میلی‌متر رسیده که در مقایسه با میانگین ۲۰۰ میلیمتری در هشت سال گذشته و متوسط ۲۳۴ میلیمتری بلندمدت، زنگ خطری جدی برای امنیت غذایی است.
معاون وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: در سال گذشته، مجلس شورای اسلامی مبلغ ۵۳۰ هزار میلیارد ریال برای حوادث غیرمترقبه در نظر گرفته که خشکسالی نیز ذیل آن تعریف شده است.
وی با بیان اینکه خشکسالی آغاز شده و باید با آن کنار بیاییم، اظهار کرد: بشر به‌تنهایی قادر به مقابله با طبیعت نیست، اما می‌توانیم با راهکار‌های علمی و هماهنگ، ضمن سازگاری با تغییر اقلیم، امنیت غذایی را حفظ کنیم.
نیازی افزود: در اجرای پروژه‌های آب و خاک، باید دقت شود که طرح‌ها تنها در مناطقی که منابع آبی وجود دارد اجرا شوند؛ اجرای پروژه در مناطقی که بدون آب هستند، صرفه و توجیهی ندارد.
وی همچنین خواستار تعیین تکلیف چاه‌های غیرمجاز شد و گفت: در این زمینه، وزارت نیرو متولی اصلی است و وزارت جهاد کشاورزی آمادگی همکاری کامل را دارد. بسته شدن این چاه‌ها برای برقراری عدالت در بهره‌برداری از منابع ضروری است.
به گفته وی، «بارورسازی ابرها» یکی از برنامه‌هایی است که در دستور کار قرار دارد و پیگیری خواهد شد.
نیازی بر رعایت الگوی کشت تأکید کرد و گفت: الگوی کشت بر اساس اقلیم، کشش بازار، اسناد بالادستی و میزان منابع تدوین شده و باید با جدیت رعایت شود.
وی همچنین از احداث کانال‌های باقی‌مانده شهرستان بناب در قالب برنامه هفتم توسعه خبر داد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با هشدار درباره کاهش بی‌سابقه بارندگی و ذخایر سد‌های استان، بر لزوم اصلاح الگوی کشت و مدیریت مصرف آب برای حفظ تولید و امنیت غذایی تأکید کرد.
شهرام شفیعی نیز در نشست بررسی طرح‌های آب و خاک شهرستان بناب با بیان اینکه بخش کشاورزی با چالش‌های متعددی روبروست، گفت: در سال زراعی جاری با کاهش چشمگیر بارش‌ها مواجه بودیم؛ به‌طوری‌که میزان بارندگی در پاییز ۳۴ درصد و در زمستان ۷۳ درصد کاهش یافته است، این وضعیت موجب کاهش جدی ذخایر سد‌های استان از جمله سد شهید کاظمی بوکان و علویان مراغه شده است.
وی با اشاره به شرایط بحرانی سد بوکان افزود: در سال جاری، به‌دلیل کاهش شدید منابع آبی، حتی یک لیتر آب از سد شهید کاظمی بوکان به بخش کشاورزی اختصاص نیافته است؛ در حالی که سال گذشته حجم قابل توجهی آب از این سد در حدود ۵۲ میلیون مترمکعب برای کشاورزی تأمین شده بود.
شفیعی ادامه داد: سال گذشته حدود ۴۲ میلیون مترمکعب آب از سد علویان به اراضی کشاورزی اختصاص یافته بود، اما این میزان در سال جاری به ۱۹ یا حتی ۱۷ میلیون مترمکعب کاهش خواهد یافت که قطعا تأثیر مستقیمی بر عملکرد اراضی کشاورزی پایاب این سد خواهد گذاشت.
وی همچنین به افزایش شوری آب در چاه‌های کشاورزی اشاره کرد و گفت: افزایش شوری آب چاه‌ها، شرایط تولید را سخت‌تر کرده و در برخی مناطق کشاورزان را با مشکلات جدی مواجه ساخته است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به برنامه هفتم توسعه خاطرنشان کرد: طبق این برنامه، آذربایجان شرقی موظف است سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب از مصرف آب در بخش کشاورزی را کاهش دهد، خودکفایی ۹۰ درصدی در محصولات اساسی و ۴۰ درصدی در دانه‌های روغنی نیز به‌عنوان هدف تعریف شده که در شرایط کاهش مستمر منابع آب، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و اصلاح ساختارهاست.
وی تأکید کرد: باید هم فرهنگ مصرف آب تغییر کند و هم اصلاح الگوی کشت در اولویت قرار گیرد، هر ساله الگوی کشت به شهرستان‌ها ابلاغ می‌شود و کشاورزان باید نسبت به رعایت آن متعهد باشند.
شفیعی در ادامه اظهار کرد: بر اساس قانون، جمع‌آوری چاه‌های غیرمجاز وظیفه سازمان آب است، جهاد کشاورزی متولی تولید است و با وجود محدودیت‌ها، سالانه پنج میلیون تن محصولات کشاورزی در آذربایجان شرقی تولید می‌شود.
وی با اشاره به اهمیت تأمین غذا در کنار امنیت نظامی گفت: پس از امنیت نظامی، مهم‌ترین مسئله برای کشور، امنیت غذایی است. اهمیت این موضوع در بحران‌های منطقه‌ای، از جمله جنگ ۱۲ روزه اخیر به‌خوبی نمایان شد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تأکید کرد: ما چاره‌ای جز اصلاح الگوی کشت نداریم، از همه کشاورزان می‌خواهیم که الگوی اعلام‌شده را رعایت کنند و از شرکت آب منطقه‌ای نیز انتظار داریم که به کشت‌های خارج از الگو آب تخصیص ندهد تا بتوانیم از منابع محدود، حداکثر بهره‌وری را در تولید داشته باشیم.
برای حل بحران آب نیاز به تصمیمات سخت و همکاری همگانی داریم
نماینده مردم بناب در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر لزوم تصمیم‌گیری قاطع در حوزه منابع آب، خواستار همکاری و تعامل همه‌جانبه برای عبور از بحران کم‌آبی شد و بر ضرورت اجرای کامل الگوی کشت و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام تأکید کرد.
حجت الاسلام والمسلمین شیخ رضا باقری بنابی، نماینده مردم بناب در مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست با اشاره به وضعیت دشوار منابع آبی کشور، گفت: حاکمیت باید تصمیمات سختی در زمینه مدیریت آب اتخاذ کند و همه بخش‌ها نیز موظف به تبعیت از این تصمیمات هستند.
وی با انتقاد از برخی سیاست‌گذاری‌ها و اقدامات گذشته در حوزه منابع آب افزود: احداث برخی سد‌ها و همچنین تخصیص‌های غیرکارشناسی آب، نه تنها مشکلات را حل نکرده بلکه در بسیاری موارد آنها را تشدید کرده است.
حجت الاسلام والمسلمین باقری بنابی ادامه داد: عبور از بحران کم‌آبی نیازمند همدلی، تعامل و همکاری همه‌جانبه بین دستگاه‌های اجرایی، مجلس، کشاورزان و مردم است، راه‌حل مقطعی دیگر پاسخگو نیست و باید با دیدی بلندمدت به این مسئله نگاه کنیم.
وی با تأکید بر اهمیت رعایت الگوی کشت در شرایط کنونی اظهار کرد: رعایت دقیق الگوی کشت الزامی است و کشاورزان باید این مسئله را جدی بگیرند، بی‌توجهی به این الگو‌ها در نهایت منجر به اتلاف منابع، آسیب به محصولات و از بین رفتن ظرفیت‌های کشاورزی منطقه می‌شود.
نماینده مردم بناب همچنین به پروژه‌های نیمه‌تمام در حوزه آبیاری شهرستان اشاره کرد و گفت: تاکنون ۶۵ کیلومتر از کانال‌های کشاورزی بناب باقی مانده که باید در اسرع وقت اجرا شود تا بهره‌برداری از منابع موجود بهینه شود.
وی با اشاره به وضعیت اعتبارات کشوری، خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها ۵۲ درصد از بودجه کشور محقق شده است و این مسئله، ضرورت اولویت‌بندی در اجرای پروژه‌ها و تخصیص دقیق منابع را بیش از پیش نمایان می‌کند.
علیرضا خاکپور، فرماندار شهرستان بناب نیز در این جلسه با بیان اینکه موضوع آب و امنیت غذایی به اولویت اول مدیریت اجرایی منطقه تبدیل شده است، گفت: تأمین آب کشاورزی برای مردم بناب یک مطالبه جدی و کاملاً بحق است، ما به عنوان مدیریت شهرستان، تمام ظرفیت خود را برای جذب منابع، هماهنگی بین دستگاه‌ها و تسریع در اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام به‌کار خواهیم گرفت.
