از جمله تکنولوژیهای پرکاربرد و جدید، قالب وافل نام دارد که در پروژههای مدرن ساختمانی نقش بسیار پررنگی را به دست آورده است. قالب وافل، به عنوان یک سیستم مدولار و کارآمد برای اجرای سقفهای بتنی، توانسته توجه مهندسان و پیمانکاران را جلب نماید؛ به همین علت روند استفاده از آن در ایران نیز رو به افزایش است.
قالب وافل که به آن قالب شبکهای یا قالبهای مشبک نیز گفته میشود، ساختاری متشکل از شبکههای مستطیل شکل پلاستیکی یا فلزی بوده که در اجرای سقفهای دال تخت مورد استفاده قرار میگیرد. قالبهای مذکور با ایجاد حفرههایی منظم در سقف، منجر به کاهش مصرف بتن و فولاد شده و وزن کلی سازه را به طرز چشمگیری کاهش میدهند. این ویژگیها به همراه اجرای سریعتر سقف و بهبود ویژگیهای عایقی، قالب وافل را به انتخاب اول بسیاری از پروژههای ساختمانی مدرن تبدیل نموده است.
طبق گزارش انجمن مهندسان عمران ایران (ISCE)، میزان استفاده از قالب وافل در پروژههای بزرگ شهری طی ۵ سال گذشته بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا کرده است. این روند نشاندهنده استقبال فزاینده مهندسان و سازندگان از این تکنولوژی است.
از جمله اصلیترین دلایلی که باعث شده از قالب وافل استقبال زیادی شود، کاهش وزن مرده سقف است. این کاهش وزن باعث میشود بارهای وارد بر ستونها و فونداسیون کاهش پیدا نماید و در نتیجه مقدار فولاد و بتن مصرفی در کل سازه نیز کمتر شود. این موضوع نه تنها در هزینههای ساخت صرفهجویی خواهد کرد، بلکه منجر به افزایش پایداری و ایمنی سازه نیز میگردد. علاوه بر این، قالب وافل باعث بهبود عملکرد عایقبندی صوتی و حرارتی در سقفها نیز میشود. حفرههای ایجاد شده در سقف، نقش بسیار موثری در جذب و کاهش انتقال صدا و حرارت دارند که این موضوع در پروژههای مسکونی و تجاری با استانداردهای بالا بسیار مهم است.
از لحاظ اقتصادی، کاهش میزان مصالح مصرفی و زمان اجرا از دیگر عوامل مهم رشد تقاضا به شمار میآیند. کوتاه شدن زمان اجرای سقف، کاهش نیاز به نیروی کار متخصص و کاهش هزینههای حملونقل و جابهجایی مصالح، از جمله مواردی هستند که قالب وافل را به یک راهکار مقرون به صرفه تبدیل نمودهاند. طبق مطالعات انجام شده در پروژههای بزرگ ساختمانی در تهران، استفاده از قالب وافل در سقفهای دال تخت منجر به کاهش تا ۲۰ درصد هزینههای کل پروژه شده است.
نظرات کارشناسان صنعت ساختمان درباره قالب وافل بسیار مثبت و امیدوارکننده است. در ادامه، نقل قولهایی از مهندسان و متخصصان برجسته در این زمینه میخوانیم:
مهندس جان اسمیت، کارشناس ارشد سازه در شرکت مهندسی ABC:
«استفاده از قالب وافل در پروژههای ساختمانی به دلیل کاهش وزن مرده سقف و بهبود توزیع بار، موجب افزایش پایداری و کاهش هزینههای ساخت میشود. این سیستم به ویژه در پروژههای با دهانههای بلند و بارگذاریهای سنگین، عملکرد مطلوبی دارد.»
دکتر سارا جانسون، استاد مهندسی عمران در دانشگاه DEF:
«قالب وافل با طراحی خاص خود، امکان ساخت سقفهای سبکتر و در عین حال مقاومتر را فراهم میکند. این ویژگیها باعث افزایش سرعت اجرا و کاهش هزینههای نیروی انسانی میشود.»
مهندس مارکوس لی، مدیر پروژه در شرکت GHI:
«در پروژههای اخیر ما، استفاده از قالب وافل باعث کاهش ۳۰ درصدی زمان اجرای سقفها و صرفهجویی قابل توجهی در مصرف مصالح شد. این سیستم به دلیل کاهش وزن سقف، امکان طراحی ستونها و فونداسیون با مقاطع کوچکتر را فراهم میآورد.»
نمونههای متعددی از پروژههای موفق با استفاده از قالب وافل در ایران و جهان وجود دارد که نشاندهنده کارایی و اثرگذاری این سیستم در بهبود کیفیت ساخت است:
ساختمان پلی کلینیک تخصصی بیمارستان تأمین اجتماعی خرم آباد به متراژ ۴۳۰۰ متر مربع در ۲ طبقه، هر سقف ۲۱۵۰ متر مربع با سیستم سازه بتنی قاب خمشی با سقف وافل دو طرفه اجرا شده است.
پروژه لوکس متجمع تجاری مسکونی رادو واقع در بلوار بهاران غربی فردیس، پروژهای در دو بلوک و در زمینی به ابعاد ۸۶*۱۳ متر است. پروژه رادو دارای دو بلوک، یک زمین جنوبی و یک زمین شمالی است که تجمیع شدهاند. ورودی بلوک شمالی پروژه از کوچه شقایق و ورودی بلوک جنوبی از کوچه نسترن است.
پروژه بیمارستان تخصصی تن یار، مرکز درمانی واقع در شهر قدس، ۳۰ متری شهدا، خیابان ساحل در استان تهران است که عملیات اجرای آن از اواخر سال ۱۳۹۸ آغاز گردید.
این ساختمان ویلایی در استان تهران، شهرستان شهریار، شهر اندیشه، فاز سه واقع بوده که عملیات اجرایی آن از تابستان سال ۱۳۹۸ آغاز شد.
کشورهایی نظیر کانادا، آلمان و ژاپن سالهاست که از قالب وافل به عنوان استاندارد سقفهای بتنی استفاده میکنند. این تکنولوژی در این کشورها سبب افزایش طول عمر سازه، بهبود عایقبندی و کاهش مصرف انرژی شده است.
با توجه به تحولات اخیر صنعت ساختوساز در ایران، استفاده از تکنولوژیهای نوین و راهکارهای بهینهسازی مصرف منابع با سرعت در حال گسترش است. اجرای سقف وافل به دلیل مزایایی همچون کاهش وزن سازه، بهبود عملکرد حرارتی و صوتی، و صرفهجویی در هزینههای اجرایی، بهزودی جایگاه ویژهای در پروژههای عمرانی کشور پیدا خواهد کرد. توسعه آموزشهای تخصصی، تولید داخلی قالبهای وافل باکیفیت و رعایت استانداردهای جهانی، در کنار حمایتهای دولتی، میتواند این روند را شتاب بخشد. همچنین الزاماتی مانند کاهش مصرف انرژی و پایبندی به استانداردهای بینالمللی، استفاده و اجرای سقف وافل را از یک انتخاب هوشمندانه به یک ضرورت در صنعت ساختمان ایران تبدیل کرده است.