ظهر مرداد است و آفتاب با شدت ۹۰۰ وات بر هر متر مربع، مثل مشعل عظیمی از آسمان میتابد. جدولهای سیمانی برق میزنند، آسفالت تیره موج برمیدارد و هوایی که از روی زمین بلند میشود، همانند بخار نامرئی، صورت را میسوزاند.
در چهارراه ولیعصر، پشت چراغ قرمز، صدها خودرو و موتورسیکلت ایستادهاند. موتورهایشان در حال کار، دمایی بین ۹۰ تا ۱۱۰ درجه تولید میکنند و هر اگزوز، تودهای از هوای ۵۰ تا ۶۰ درجه را به خیابان میدمد.
تهویهها کار میکنند، اما نه برای خنککردن شهر؛ بلکه برای بیرون ریختن حرارت بیشتر.
هواشناسی میگوید امروز دمای تهران ۳۸ درجه است، اما دماسنج لیزری که کف خیابان گذاشتهای، عددی بین ۵۲ تا ۵۵ درجه را نشان میدهد.
این رقم از میانگین دمای کویر لوت که یکی از گرمترین نقاط زمین است و در تابستان حدود ۵۰ درجه ثبت میکند، بالاتر است. در این نقطه، تهران بیشتر شبیه یک دیگ بزرگ جوشان است تا یک شهر.
مطالعات دانشگاه تهران نشان دادهاند که «اثر جزیره گرمایی شهری» میتواند دمای سطح شهر را نسبت به حومه تا ۱۵ درجه بیشتر کند. ساختمانهای شیشهای مثل آینههای مقعر، نور خورشید را متمرکز میکنند و آسفالت تیره، بیش از ۹۰ درصد انرژی خورشید را جذب و به گرما تبدیل میکند.
حتی شب که هوا کمی خنک میشود، سطح خیابان هنوز ۴۰ درجه است؛ یعنی گرمای روز در لایههای آسفالت گیر افتاده و آرامآرام آزاد میشود.
شاید برای درک واقعی این صحنه، باید وسط میدان ونک، در اوج ترافیک ظهر، خم شوی و کف دستت را روی زمین بگذاری. فقط ۵ ثانیه طول میکشد تا حس کنی دستت روی صفحه یک اجاق برقی است.
اگر تخممرغی هم کنارت باشد، ظرف ۷ تا ۸ دقیقه، همانجا روی آسفالت نیمرو خواهد شد، درست مثل ویدیوهایی که از طبخ تخممرغ روی سنگهای داغ کویر لوت دیدهای.