آفتابنیوز : آفتاب: در حالی سهم ایران از بازار عظیم سرمایهگذاری مستقیم خارجی در طول 7 سال منتهی به سال 2008 برابر با 17 میلیارد و 140 میلیون دلار بوده است که در همین دوره کشورهایی که به لحاظ موقعیت و وضعیت به نوعی رقیب ایران محسوب میشوند چندین برابر این رقم از بازارهای جهانی استفاده کردهاند.
در برخی از کشورهایی که دور زمانی نیست اقتصادشان از اقتصاد ایران جلو افتاده است و پیش بودن ایران از این کشورها در اذهان باقی مانده است سرمایهگذاری خارجی 84 برابر و 18 برابر و 9 برابر و ... افزایش یافته است. با این حال در دوره زمانی 2002 تا 2008 میزان سرمایهگذاری خارجی در ایران 2.3 برابر کاهش یافته است.
سرمایهگذاری خارجی در ایران در شرایطی محدود به یک میلیارد و 490میلیون دلار در سال 2008شده است که در برنامه چهارم توسعه پیشبینی شده بود که در این سال 3 میلیارد و 17 میلیون دلار سرمایه مستقیم خارجی وارد کشور شود.
ایران طی سالهای اخیر نه تنها نتوانسته است سهمی از بازار سرمایهگذاری خارجی را به خود اختصاص دهد که حتی قادر به حفظ میزان سهمش از این بازار نیز نبوده است.
در حالی که در سال 2002 سهم ایران از بازار سرمایهگذاری خارجی بیش از 3 و نیم میلیارد دلار بوده است این رقم در سال 2008 به کمتر از یک و نیم میلیارد دلار رسیده است. برخی کارشناسان بحران اقتصاد جهانی را مهمترین عامل کاهش حجم سرمایهگذاری خارجی در ایران در کنار تشدید تحریمهای غرب علیه ایران میدانند که سهم سرمایهگذاری کشورهایی نظیر عربستان و مصر و قزاقستان و پاکستان و ترکیه از این بازار رو به افزایش بوده است.
ایران در شرایطی نتوانسته است فضای کسب و کار در داخل کشور را به لحاظ جذب سرمایههای مستقیم خارجی هموار کند که در عربستان، کشور نفتخیزی که تا چند سال قبل نیازی به سرمایهگذاری مستقیم خارجی احساس نمیشد برنامههای سفت و سختی برای جذب سرمایههای خارجی به مرحله اجرا درآمده است.
نه تنها عربستان که بسیاری از کشورهای نفتخیز تا یک دهه قبل نیازی به سرمایه مستقیم خارجی نمیدیدند. بر این اساس هیچگاه سیاستهای اقتصادیشان را در جهت جذب سرمایهگذاران خارجی تنظیم نمیکردند. جمعیت اندک و درآمد بالای نفت سبب شده است مشکلات اقتصادی خصوصا اقتصاد معیشتی در این کشورها اندک باشد. با این حال طی سالهای اخیر با افت و خیز شدید نفت و مطرح شدن بحثهایی درباره فناوریهای نوین و جایگزینی انرژیهای جدید با نفت و گاز این نیاز در کشورهای نفت خیز، خصوصا کشورهای عربی بیش از پیش رشد کرد. حتی در سالهای بحران اقتصاد جهانی نیز سهم کشورهای عربی از سرمایهگذاری خارجی اندکی کاهش یافت اما هیچگاه جریان سرمایه به این کشورها قطع نشد.
بررسی آمارهای ارائه شده نشان میدهد عربستان بزرگترین تولید کننده نفت جهان بیشترین سهم را در جذب سرمایههای خارجی به خود اختصاص داده است.
بر اساس این گزارش حجم سرمایهگذاری خارجی در این کشور از 450میلیون دلار در سال 2002 به 38 میلیارد و 220 میلیون دلار در سال 2008 رسیده است.
کارشناسان معتقدند تاثیرگذاری مثبت سیاستهای عربستان سبب رشد قابل توجه حضور سرمایهگذاران خارجی در این کشور شده است. به این ترتیب در همین مدت کوتاه سرمایهگذاری خارجی در عربستان بیش از 84 برابر شده است.
در میان 5 کشور ایران، عربستان، ترکیه، مصر و قزاقستان، ترکیه دومین کشوری است که توانسته است حجم بالایی از سرمایهها را به خود اختصاص دهد. محافل و کارشناسان بینالمللی معتقدند این کشورها به نوعی رقیب یکدیگر محسوب میشوند و میزان رشد هر کدام بر دیگری میتواند تاثیر گذار شود. ترکیه نیز میزان سرمایهگذاری خارجی مستقیم خود را از حدود یک میلیارد دلار در سال 2002 به حدود 18 میلیارد و 280 میلیون دلار در سال 2008 افزایش داده است.
ترکیه در سالهای اخیر اقدامات ویژهای برای تسهیل ورود سرمایهگذاران خارجی به کشورش به انجام رسانده است. در این میان قزاقستان نیز در امر جذب سرمایههای خارجی توفیق فراوانی داشته است. قزاقستان درمیان کشورهای آسیای میانه از وضعیت بهتری نسبت به سایر کشورها برخوردار است. در این دوره زمانی میزان سرمایهگذاری مستقیم خارجیها در این کشور از 2 میلیارد و 590 میلیون دلار به 14میلیارد و 540 میلیون دلار در سال 2008 افزایش یافته است.
این گزارش نشان میدهد وضعیت مصر و پاکستان نیز از ایران در این حوزه بهتر است و هر دو کشور توانستهاند میزان سرمایهگذاری خارجی خود را از کمتر از یک میلیارد دلار به ترتیب 9میلیارد و 500 میلیون دلار و 5 میلیارد و 440 میلیون دلار رسیده است.
بر اساس این گزارش در میان این 5 کشور تنها ایران در سال 2002 جذب سرمایه خارجی معادل با 3 میلیارد و 660 میلیون دلار داشته است و از این 5 کشور سه کشور کمتر از یک میلیارد دلار و یک کشور کمتر از دو میلیارد دلار و یک کشور در حدود 2.5 میلیارد دلار در این سال سرمایه جذب کردهاند.
روند جذب سرمایه در همه این کشورها مثبت بوده و تنها ایران به دلیل مواجه شدن با بحرانهای شدید اقتصادی خود با افت شاخصهای سرمایهگذاری نیز مواجه شده است.