اظهارنظر حریری درباره حضور ایران در سازمان همکاری شانگهای
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین، درباره سفر پیش روی مسعود پزشکیان به چین که فردا (یکشنبه - ۹ شهریور ۱۴۰۴) انجام می‌شود، توضیح داد: سفر رئیس جمهور به چین که باید فردا (یکشنبه) در بندر تیانجین حضور داشته باشد، یک دیدار دو جانبه نیست و دیداری است به منظور حضور در اجلاس سران همکاری شانگهای. لذا در این سفر خیلی فرصت اینکه مسائل دو جانبه مطرح شود وجود ندارد. نشستی است با چارچوب مشخص سازمان همکاری شانگهای، بنابراین نمی‌توان خیلی وارد موارد دو جانبه شد.
او ادامه داد: بعد از اتمام این نشست، در سوم سپتامبر حکومت چین با میزبانی پکن یک رژه‌ای را به مناسب هشتادمین سالگرد پایان جنگ جهانی دوم و پیروزی چین بر ژاپن ترتیب داده است که رژه بسیار عظیمی است. رئیس جمهور در آنجا هم حضور دارد. در واقع این سفر دیدار دو جانبه نیست و ۳۵ تن از رهبران دنیا هم در این دو مراسم حضور دارند. لذا توقع اینکه ما بتوانیم خیلی با چینی‌ها به مسائل دو جانبه بپردازیم توقع به جایی نیست.
حریری در پاسخ به این سوال که آیا هیچ صحبتی درباره تعاملات دو کشور مطرح نمی‌شود، توضیح داد: طبق اطلاعاتی که من دارم صحبت‌های اختصاصی هم بین مقامات همراه رئیس جمهور با مقامات متناظر چینی انجام می‌شود. با توجه به اینکه قرار بود سفر دو جانبه رئیس جمهور با دعوت رئیس جمهور چین در ماه خرداد انجام بپذیرد و به دلیل جنگ ۱۲ روزه آن سفر لغو شد، نظرات و جمع بندی‌های مشخصی برای آن سفر دو جانبه وجود داشت. این نظرات توسط معاونت دیپلماسی وزارت خارجه و نهاد ریاست جمهوری جمع بندی شده بود تا نظرات دست بندی شوند. قطعا دفتر ریاست جمهوری از این نظرات در مذاکرات دو سه روز آینده به صورت طبقه بندی شده استفاده می‌کند.
او در پاسخ به این سوال که حجم تجارت ایران با چین چقدر است، اظهار کرد: در تجارت و صادرات غیر نفتی اولین شریک تجاری ما چین است (حدودا ۲۹ درصد از صادرات غیر نفتی که حدودا یک سوم صادرات غیر نفتی ایران است). به صورت غیر مستقیم نیز بخشی از کالاهایی که ما به امارات صادر می‌کنیم به چین می‌روند. از سمت دیگر امارات بزرگ‌ترین شریک وارداتی ما با همین حدود ۳۰ درصد است. بخش عمده این تجارت هم بخاطر تحریم‌ها است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین تصریح کرد: دومین شریک وارداتی ما هم که حدود ۲۵ درصد را به خود اختصاص می‌دهد، چین است. در مجموع این موارد، چین اولین شریک تجاری غیر نفتی ما است و به طور غیر مستقیم نیز ۴۰ تا ۵۰ درصد تجارت ما بدون نفت با چین است. در تجارت نفتی هم اگر نگوییم ۱۰۰ درصد، بالای ۹۲ درصد نفت ما به چین فروخته می‌شود. مجموع این ارقام حدوا ۶۵ تا ۷۰ میلیارد دلار در تجارت نفتی و غیر نفتی با چین است.
او درباره نیمه کاره ماندن برخی پروژه‌های کشور که توسط چینی‌ها در حال انجام بود، اظهار کرد: اینکه ما در داخل کشور پول پیمانکارها را سر وقت پرداخت نمی‌کنیم عادت شده است. در چنین شرایطی پیمانکار داخلی غر می‌زند و کار می‌کند، اما پیمانکار خارجی کار نمی‌کند و می‌رود. باید در تمامی وزارتخانه‌ها آسیب شناسی کرد؛ نمی‌توان برای همه موارد یک نسخه در نظر گرفت.
حریری با بیان اینکه اتاق بازرگانی ایران و چین نمی‌تواند درباره کیفیت محصولات چینی وارد شده به کشور قانونی در نظر بگیرد، توضیح داد: همه ما می‌دانیم که در حال حاضر با کیفیت‌ترین کالاهای دنیا چینی هستند. ما نمی‌توانیم درباره کیفیت کالا نظری بدهیم و اینکه چه کالایی در بازار فروخته می‌شود با توجه به درآمد جامعه است. تاجر ایرانی کالا می‌آورد و انتخاب می‌کند که چه کالایی با چه کیفیتی در ایران به فروش می‌رسد. اتاق اصلا در این مورد دخالتی ندارد و ما درباره کیفیت کالا بحث نمی‌کنیم. یکسری خودروسازی‌های چینی هم به دلیل تحریم‌ها نمی‌توانند با ایران کار کنند، اما در کل بحث مهم، قدرت خرید در بازار ایران است.
او در پاسخ به این سوال که آیا فعال شدن مکانیسم ماشه روی روابط ایران و چین تاثیر می‌گذارد؟ توضیح داد: من در این رابطه خیلی صحبت کرده‌ام. هر نوع تحریمی و نکته منفی را همه ما باید سعی کنیم تا علیه ایران اجرایی نشود و نباید دست کم بگیریم. نباید بگوییم تحریم‌ها کاغذ پاره هستند چون این حرف درست نیست. ما باید واقعیت‌ها را قبول کنیم. با این حال ما می‌توانیم صرفا درباره بخش اقتصاد بگوییم؛ تحریم‌هایی که با اسنپ بک به ایران برمی‌گردد تاثیری روی اقتصاد ما نمی‌گذارد چون تحریم‌های آمریکا خیلی فراتر از این موارد است.
پروسه و اهداف عضویت رسمی ایران در سازمان همکاری شانگهای
حریری درباره عضویت ایران در این سازمان گفت: ما از سال‌های خیلی قبل و تقریبا از سال ۲۰۰۵ به عنوان عضو ناظر در اجلاس شانگهای حضور یافتیم و از زمانی که این سازمان تشکیل شد، تقاضای عضویت داده بودیم. نحوه پذیرش در سازمان همکاری شانگهای نیز بر اساس اجماع و توافق همه اعضا است و اگر یک نفر نپذیرد امکان پذیرش عضو جدید نیست و این بود که مقداری این پروسه طول کشید و ما از سال ۲۰۰۵ به بعد عضو ناظر بودیم. اگر اشتباه نکنم سال ۲۰۲۲ تقاضای ما برای عضویت رسمی در این سازمان پذیرفته شد اما پروسه این پذیرش یک سال طول می‌کشد و ما سال ۲۰۲۳ عضو رسمی این سازمان شدیم.
او ادامه داد: سازمان همکاری شانگهای اجلاس‌های بسیار زیادی در طول سال دارد و اجلاس وزاری خارجه، راه، انرژی و ... به صورت دوره‌ای تشکیل می‌شود. از سال گذشته و در اجلاس قزاقستان، ایران به عنوان عضو اصلی شرکت کرد. البته ما در اجلاس سران نتوانستیم به عنوان عضو اصلی شرکت کنیم چون اتفاقات دولت سیزدهم رخ داد و عملا ما نتوانستیم رئیس جمهور خود را در این اجلاس داشته باشیم، اما خوشبختانه امسال حاضر خواهیم شد.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین با اشاره به اهمیت زیاد حضور ایران در این سازمان، توضیح داد: تمامی نمایندگان ما از سال ۲۰۲۳ به عنوان عضو اصلی در اجلاس‌های این سازمان شرکت می‌کنند. از سال گذشته تا پایان ۲۰۲۵ چین به عنوان رئیس دوره‌ای این اجلاس‌ها انتخاب شد و بعد از ۲۰۲۵ کشور قرقیزستان ریاست سازمان همکاری شانگهای را بر عهده می‌گیرد و این چرخه ادامه خواهد داشت.
او در پاسخ به این سوال که عضویت ایران در این سازمان چه منافعی به همراه داشته است، توضیح داد: به خودی خود حضور در سازمان‌های بین‌المللی دستاورد مهمی است. عضو بودن در چنین سازمان‌هایی اتفاق خوبی به شمار می‌رود. در سازمان شانگهای موضوع اصلی امنیتی - نظامی بوده و بعد موارد اقتصادی و ... مطرح است. در همین جنگ ۱۲ روزه هیچ سازمان جهانی و بین‌المللی اسرائیل و آمریکا را محکوم نکرد، بجز سازمان همکاری شانگهای که با انتشار بیانیه ای رسما این دو کشور را محکوم کرد.
حریری در پاسخ به این سوال که آیا در بعد تجاری و اقتصادی هم اتفاقات مثبتی برای کشور در پیش خواهد بود، اظهار کرد: در فضای همکاری و اقتصادی هم ما طرح‌های داریم تا از عضویت در این سازمان بهره‌مند شویم. قطعا اعضایی که ۲۰ سال در آنجا عضو هستند، حرفه‌ای‌تر و پخته‌تر از ما عمل می‌کنند اما ما نیز باید عضویت در مجامع بین‌الملی را یاد گرفته و استفاده‌های بهینه داشته باشیم که سازمان همکاری شانگهای نیز یکی از این مجامع به شمار می‌رود.
