تنبلی چشم؛ دومین عامل کاهش بینایی در کودکان / آغاز غربالگری بینایی سالمندان در طرح سلام
رییس سازمان بهزیستی کشور اعلام کرد: تنبلی چشم (آمبلیوپی) دومین علت کاهش بینایی در کودکان و شایع‌ترین عامل بینایی یک‌چشمی در افراد زیر ۲۰ سال است. با اجرای گسترده غربالگری طی ۳۰ سال گذشته، صد‌ها هزار کودک ایرانی از نابینایی نجات یافته‌اند.
دکتر سید جواد حسینی که در بیست و هفتمین کنگره انجمن اپتومتری ایران سخن می‌گفت، اظهار کرد:
«در سال ۱۴۰۳، بیش از ۳.۵ میلیون کودک یعنی ۸۶ درصد جمعیت هدف، تحت غربالگری بینایی قرار گرفتند. در نتیجه این غربالگری، ۶۳ هزار کودک دارای اختلال بینایی و ۱۳ هزار کودک مبتلا به تنبلی چشم شناسایی شدند که با مداخلات به‌موقع، از کم‌بینایی و نابینایی جلوگیری شد.»
آمار ۳۰ ساله غربالگری: نجات ۴۰۰ هزار کودک از تنبلی چشم
رییس سازمان بهزیستی با اشاره به نتایج سه دهه اجرای برنامه غربالگری بینایی افزود:
بیش از ۶۱ میلیون کودک غربالگری شده‌اند
حدود ۲ میلیون کودک دارای اختلال بینایی شناسایی شده‌اند
۴۱۵ هزار کودک به تنبلی چشم مبتلا بوده‌اند
وی گفت: «در صورت عدم شناسایی و درمان به‌موقع، این کودکان می‌توانستند به جمعیت کم‌بینا یا نابینا بپیوندند. مداخلات صورت‌گرفته باعث شد میزان شیوع تنبلی چشم در ایران از میانگین جهانی ۳ تا ۴ درصد به حدود ۱.۵ درصد کاهش یابد.»
طرح «سلام»: گسترش غربالگری از کودکان به سالمندان
حسینی از اجرای طرحی جدید با عنوان «سلام» (سلامت اجتماعی محله‌محور) خبر داد و گفت:
«در ادامه موفقیت طرح غربالگری کودکان، این برنامه اکنون به جمعیت سالمند کشور نیز توسعه یافته است. نخستین گام‌ها در منطقه ۴ تهران و هر استان یک مدرسه آغاز شده و این مدارس در ساعات غیرآموزشی به پایگاه سلامت تبدیل شده‌اند.»
وی با اشاره به روند رو به رشد جمعیت سالمند کشور بیان کرد:
«هم‌اکنون حدود ۱۲ درصد جمعیت ایران سالمند هستند و این رقم تا سال ۱۴۳۰ به ۳۱ درصد خواهد رسید. بنابراین، ارتقاء سلامت چشم در این گروه سنی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.»
نقش کلیدی انجمن اپتومتری و اپتومتریست‌ها
رئیس سازمان بهزیستی تأکید کرد: انجمن اپتومتری ایران یکی از مؤثرترین شرکای استراتژیک سازمان بهزیستی در اجرای این طرح‌هاست. این انجمن با سه هزار اپتومتریست فعال در کشور، نقش مهمی در آموزش نیروها، تدوین دستورالعمل‌های علمی، و اجرای مداخلات دقیق غربالگری دارد.
آمار کوتاه از وضعیت بینایی در ایران:
۲۵۳ هزار و ۷۲۰ نفر نابینا یا کم‌بینا تحت پوشش بهزیستی هستند
۶۳ درصد مرد و ۳۷ درصد زن
تمرکز بیشتر بر مناطق محروم و روستایی
تمامی ۷۳۵ منطقه آموزشی کشور در چشم‌انداز طرح "سلام" قرار دارند
سرمایه‌گذاری روی سلامت بینایی، آینده را روشن می‌کند
طرح‌های بهزیستی در حوزه بینایی، از کودکی تا سالمندی، با رویکردی عدالت‌محور و جامعه‌نگر، گامی مؤثر در پیشگیری از معلولیت‌های پرهزینه و ارتقاء کیفیت زندگی شهروندان به شمار می‌رود. موفقیت این طرح‌ها، نمونه‌ای از همکاری بین‌دستگاهی مؤثر و علمی در نظام سلامت ایران است.
